Eviniz depreme dayanıklı mı? Depreme dayanıklı ir evin özellikleri nedir? Depreme dayanıklı ev nasıl olmalı?
Bu konuda yapacağınız araştırma sonucunda yaşadığınız bina depreme dayanıklıysa içiniz rahat bir şekilde evinizde yaşamınızı sürdürebilirsiniz. Eğer binanızın depreme dayanıklı olmadığını tespit ederseniz taşınmayı veya binanın güçlendirilmesi uygulamalarını tercih edebilirsiniz.
Depreme dayanıklı ev nasıl olur sorusunun cevabı için araştırma içerisinde olabilirsiniz. Rahat ve huzurlu bir yaşam sürmemiz için içerisinde yaşadığımız binanın depreme dayanıklı olup olmadığını öğrenmek isteriz. Deprem konusunda acı tecrübelerin yaşandığı ülkemizde vatandaşlar daha fazla can ve mal kaybı yaşamak istemez.
Hayatın büyük bir kısmının geçirildiği evlerin deprem konusunda risk grubunda olması durumunda olası afet durumları hasar veya kayıplarla sonuçlanabilir. “Evimizin depreme dayanıklı olduğunu nasıl anlarız?” sorusunun cevabı sıkça araştırılmaktadır. Depreme dayanıklı evlerin bazı özellikleri bulunmaktadır. Bu özelliklere sahip olmayan evlerde risk oluşabilir. Dilerseniz belediye, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri, kaymakamlık veya özel şirketler tarafından eviniz depreme dayanıklımı sorgulama testi yaptırabilirsiniz.
Depreme Dayanıklı Evlerin Temel Özellikleri
“Evimin depreme dayanıklı olup olmadığını nasıl öğrenebilirim?” diye merak ediyorsanız deprem dayanıklılık testi yaptırmanız önerilir. En kesin sonuç bu test sonucunda çıkan rapora göre değerlendirilebilir. Bazı binalarda güçlendirme uygulaması ile dayanıklılık sağlanabilir. Ancak bazı binaların depreme dayanıklı olmadığı ve belirli bir yaşı geçtiği tespit edilirse yıkım kararı çıkabilir.
“Depreme dayanıklı ev nasıl anlaşılır?” sorusunun ilk cevabı bina yaşıdır. Binanızın hangi deprem yönetmeliğine göre yapıldığını binanın kaç yılında yapıldığına göre anlayabilirsiniz. Güncel yönetmelik doğrultusunda yapılan binalar diğerlerine göre daha dayanıklı olur. 1999 Marmara depremi sonrasında çıkan yasaya uygun yapılan binalar eski binalara oranla depreme karşı çok daha dayanıklılık gösterir.
Binanın zemin durumu ise depreme dayanıklı olup olmadığını gösteren diğer bir unsurdur. Depreme dayanıklı ev özellikleri başında binanın sert zemine oturmuş olması gelir. Dere yatağı, doldurulmuş zeminler depreme karşı savunmasızdır. Oturduğunuz binanın altında yeraltı suyu olup olmadığını öğrenmenizde fayda vardır. Bu sular temelden çekilip dışarı atılsa bile zeminde suyun tekrar birikmesi söz konusu olabilir.
Depreme Dayanıklı Ev Nasıl Olmalı?
Depreme dayanıklı bina nasıl olmalı hususunda bazı başlıca özellikler sayılabilir. Proje aşaması binanın sağlamlığının en önemli adımlarındandır. İşinde profesyonel olan mimarlık ofisleri ve inşaat firmaları tarafından yapılan binalarda depremde hasar riski minimize edilir. Mimar ve mühendislerin projeye tam anlamıyla sadık kalmaları gerekmektedir. Belediye tarafından onaylanan projeye uygun inşa edilmeyen yapılar risk taşır.
Depreme dayanıklı ev özelliklerinden biri de inşaat sırasında kullanılan malzemelerdir. Demir, beton ve çelik gibi malzemelerin kaliteli olması gerekir. Yeterli düzeyde ve sağlam malzemeler kullanılması depremden kaynaklanacak hasar riskini azaltır. Bu konuda gerekli denetlemelerin yapılması önem taşır.
Binanın temeli ve kolonları yapının en önemli parçalarıdır. Temel ve kolonlar binayı ayakta tuttuklarından dolayı iyi derecede inceleme yapılıp zemine göre inşa edilmelidir. Sağlam bir temel ve dayanıklı kolonlar binanın uzun süre ayakta kalmasını sağlar.
Rutubet konusu da depreme dayanıklılık anlamında önemlidir. Binada rutubet olması su yalıtımının iyi olmadığını gösterir. Bodrum katlardaki rutubet binanın taşıyıcı sistemlerine zarar verirse depremde binanız hasar görebilir.
Depreme Karşı Dayanıklılık Testi
Gözle görülebilir bazı unsular ve edinilen bilgiler binanız depreme dayanıklılığı konusunda size fikir verebilir. Ancak kesin bilgi edinmek istiyor ve sizin gözle göremeyeceğiniz detaylar hakkında da inceleme yapılmasını istiyorsanız uzmanlardan destek alabilirsiniz.
Depreme dayanıklı bina sorgulama için ilgili kurumlardan inceleme talep edebilirsiniz. Belediyeler, kaymakamlıklar, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri, özel kuruluşlar tarafından gönderilen uzmanlar incelemeler yaparak bazı tespitlerde bulunabilir. Sizin gözle göremeyeceğiniz hasarları ortaya çıkarabilirler. Özel şirketten hizmet almak isterseniz mutlaka şirketin güvenilirliğinden emin olmalısınız.
Binanın depreme dayanıklılık testi için görevlendirilen uzmanlar bazı analizler yapar. Görevli kişiler ön gözlem sonrası zemin, temel ve taşıyıcı kolonları incelerler. Binanın fay hattına uzaklığı, geçirdiği depremler analiz için belirleyici unsurlardır. En kesin sonuç için binadan karot alınır. Yanı yapıdan örnek alınarak incelemeye gönderilir. İnceleme sonucu eviniz depreme dayanıklı mı sorgulama rapor sonucu size teslim edilir. Binanız depreme dayanıklı olsa bile her yıl yenilenmesi zorunlu olan DASK zorunlu deprem sigortası ile oluşabilecek hasarlara karşı maddi güvence edinmiş olursunuz.
Deprem Sonrası Binada Oluşan Hasarlar
Depreme dayanıklı ev tipleri, 1999 Marmara depreminden sonra çıkan yasaya uygun olarak tasarlanır. Dolayısıyla 1999 sonrası inşa edilen binaların depreme dayanıklı oldukları varsayılır. Ancak kaliteli malzeme kullanılmayan binalar çok şiddetli depremlerde hasar görebilir.
Etkisi büyük olan depremlerin sonrasında binalarda gözle görülebilir hasar incelemesi yapılır. Burkulma, çatlak, ezilme, kalıcı ötelenme gibi tespitler yapılabilir. Hasar oranları yapıların ne kadar süre ayakta kalabileceklerine dair bilgi verir.
%5 ila %10 arasındaki hasar yapıların taşıma gücünde risk yaratmayan oranlardır. %50 oranında bir hasar varsa yapının taşıma gücünde risk ortaya çıkar. Geri kazanılması gerekli olan orta şiddetli hasar oranıdır. %50 ve üzerinde ise yapının taşıma gücünde ciddi bir azalma söz konusudur. Geri kazanılmayacak nitelikte ağır hasarlı yapıların yıkılıp tekrar inşa edilmesi sağlıklı bir tercih olur.
Peki dayanıksız evlerin özellikleri neler? Bir yapının kolonlarında paslanma, betonunda deniz kabuklarının görülmesi riskli bina kategorisinde olduğunun göstergesidir. Kolon ve kirişlerde çatlak, duvarda dökülmeler varsa yapı ciddi derecede hasar görmüş olabilir. Dere yatağı gibi riskli alanda inşa edilmiş veya ruhsatsız yapılarda büyük hasarlar görülebilir.