Bakan'dan Mehmet Şimşek'e 11 soru: Kredileri kesince dayanamadı

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve İzmir Milletvekili Murat Bakan, Dikili’de inşa edilmesi planlanan İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi’ne dair kredi sürecinde yaşanan gecikmeyi Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine taşıdı.

Hazine garantisi olmadan finanse edilmesi planlanan ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’ndan (EBRD) sağlanan krediye ait sözleşmenin, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda bekletildiğini ifade eden CHP'li Bakan, sürecin geciktirilmemesi çağrısında bulundu.

Mehmet Şimşek kredileri kesti: Silkelemeye devam ediyor

KREDİLERİ KESİNCE DAYANAMADI

Dikili’nin yıllardır altyapı yetersizliğiyle boğuştuğunu ifade eden Murat Bakan, “İzmir’in önemli turizm merkezlerinden biri olan Dikili, yıllardır atıksu arıtma tesisi eksikliği yaşıyor. Kış aylarında yaklaşık 50 bin, yaz aylarında ise 400-500 bin kişiye ulaşan nüfusu ile yoğun bir yerleşim ve turizm merkezi olan Dikili’de, arıtma tesisi ihtiyacı çevre sağlığı ve halk sağlığı açısından kritik bir önemdedir” dedi.

EBRD ile yapılan görüşmeler sonucunda 66 milyon Euro tutarındaki kredi talebinin olumlu karşılandığını belirten Bakan, “Dikili’de deniz ekolojisi ve çevrenin korunmasının sağlanması ve sosyal yaşam kalitesinin yükseltilmesi amacıyla mevcut kanalizasyon sisteminin tamamen yenilenmesi, ihtiyaç olan yerlerde ilave yağmur suyu altyapısının yapılması, Salihleraltı Kabakumaltı bölgesindeki mevzi planlı siteler ile Kabakum, Cumhuriyet, Gazipaşa, İsmetpaşa, Salimbey, Kıratlı, Bahçeli, Gökçeağıl, İslamlar ve Kızılçukur Mahallelerinden atıksularını da arıtacak kapasitede İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi yapılması kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda; 210 km atıksu hattı, 18 adet terfi merkezi, 32 km yağmursuyu hattı ve 41.400 m³/gün kapasiteli Arıtma Tesisi projelendirilmiştir” ifadelerini kullandı.

BAKAN'DAN MEHMET ŞİMŞEK'E 11 SORU

Konu ile ilgili Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yanıtlaması talebiyle TBMM’ye soru önergesi veren Murat Bakan, Mehmet Şimşek'e şu soruları yöneltti:

• 18 Ekim 2024 tarihinden bu yana Bakanlığınız onayında bekletilen, Dikili Atıksu Arıtma Tesisi’ne ilişkin kredi sözleşmesinin onay sürecinde yaşanan gecikmenin gerekçesi nedir?
• Söz konusu kredi anlaşması bugüne kadar neden onaylanmamıştır?
• Projenin hayata geçirilmesi önündeki tek engelin Bakanlığınızın onayı olduğu belirtilmektedir. Bu onayın verilmesine yönelik bir takvim bulunmakta mıdır?
• Bakanlığınızın, EBRD gibi uluslararası finans kuruluşlarından gelen kredilere dair genel değerlendirme ve onay kriterleri nelerdir?
• Hazine garantisi istenmeksizin talep edilen dış kredilerin onay sürecinde, merkezi bütçeye yük getirmemesine rağmen gecikme yaşanması nasıl açıklanmaktadır?
• Hazine garantisi olmaksızın temin edilen dış kredilere dair Bakanlık tarafından uygulanan değerlendirme süreci kaç aşamadan oluşmaktadır? Dikili Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Projesi bu aşamaların hangisinde bekletilmektedir?
• Bakanlığınızca farklı belediyelerden gelen benzer içerikli kredi başvuruları arasında onay sürelerinde farklılık olup olmadığına ilişkin bir denetim ve eşitlik ilkesi gözetilmekte midir?
• Türkiye’nin taraf olduğu çevre koruma sözleşmeleri ve sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda, bu tür altyapı projelerine Bakanlığınızca öncelik verilmesi yönünde bir gündeminiz bulunmakta mıdır?
• Vatandaşların imza kampanyaları veya toplu dilekçeleriyle ilettiği çevresel altyapı talepleri Bakanlığınızda nasıl değerlendirilmektedir?
• Bakanlığınızca, bu tür projelerin gecikmesinin yerel çevre, halk sağlığı ve turizm ekonomisi üzerindeki olası etkilerine yönelik herhangi bir etki analizi yapılmakta mıdır?
• Halk sağlığını ve çevreyi doğrudan ilgilendiren bu projenin daha fazla gecikmeden hayata geçirilmesi için Bakanlığınız ne tür adımlar atacaktır?

KREDİLERE DÜZENLEME GETİRMİŞTİ

Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın düzenlemesi ile “Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Hazine Garantisi Olmaksızın Hibe Hariç Dış İmkan Sağlamasına İzin Verilmesine ve Sağlanan Dış İmkanın İzlenmesine İlişkin Yönetmelik” değiştirildi.

Resmi Gazete’de yayımlanarak 10 Mayıs 2025 tarihli yürürlüğe giren yönetmelikle kamu kurumlarının “hibe hariç dış imkan” kullanımına yönelik yeni kurallar getirildi. Belediyeler dahil olmak üzere; Hazine’ye ya da vergi dairelerine vadesi geçmiş borcu bulunan veya SGK primlerini zamanında ödememiş olan kamu kurumları yurtdışı finansman kaynaklarına erişemeyecek.

Yeni düzenlemeye göre, dış kaynak sağlamak isteyen tüm kamu kurumları ve belediyeler, belirtilen türde borçlarının bulunmadığını belgeleyerek Hazine’den izin talebinde bulunmak zorunda olacak.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, geçtiğimiz Ocak'ta ileri biyolojik atık su arıtma tesislerinin hızla tamamlanması konusunda Marmara Denizi'ne kıyısı bulunan belediyelere uyarı geçmiş, İstanbul, Kocaeli, Bursa, Balıkesir ve Tekirdağ büyükşehir belediyeleriyle Yalova ve Çanakkale belediyelerine, uyarı yazısı gönderilerek ileri biyolojik atık su arıtma tesislerinin hızla tamamlanmasının istendiği bildirilmişti.

Müsilaj tehdidine karşı denetimlerde tesisleri tamamlayamayan Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi ve Balıkesir Büyükşehir Belediyesi ile 4 ayrı işletmeye toplam 10,3 milyon TL idari para cezası uygulanırken İzmir'de aynı özenin gösterilmeyip kredilerin beklemeye alınması dikkat çekti. Kredilere yönelik düzenlemenin bu süreçte etkili olup olmadığı ise merak konusu oldu.