Aziz Nesin'siz geçen 26 yıl
Türk Edebiyatı'nın en önemli yazarlarından Aziz Nesin, 6 Temmuz 1995 yılında hayata gözlerini yumdu.
Vefatının 26'ıncı yılında sevenleri tarafından anılan Aziz Nesin; roman, öykü, şiir, deneme ve makale konularında sayısız eser üreten yazdıkları farklı pek çok dile çevrilmiş ve eserleri toplamda 8 milyondan fazla baskı yapmış ünlü yazarlardan.
Aziz Nesin kimdir?
Gerçek adı Mehmet Nusret Nesin olan fakat bilinen adıyla Aziz Nesin, 20 Aralık 1915'te Heybeliada'da doğmuştur. 1924'te İstanbul Süleymaniye'deki adı daha sonra İstanbul 7. İlkokulu olarak değiştirilecek olan "Kanuni Sultan Süleyman İptidai Mektebi'nin 3. sınıfına girdi. İki yıl Darüşşafaka Lisesi'nde okuduktan sonra, 1935'te Kuleli Askeri Lisesi'ni, 1937'de Ankara'da Harp Okulu'nu bitirip teğmen oldu. Son olarak 1939'da Askeri Fen Okulu'nu bitirdi. Bu dönemde bir yandan da Güzel Sanatlar Akademisi Süsleme Bölümü'ne devam etti. Bir röportajında ona bu eğitim hayatının "Fikri takip" dedikleri şeyi getirdiğini belirtmiştir.
Çocukluğu
Aziz Nesin, 20 Aralık 1915’te İstanbul Heybeliada’da doğdu. Babası Abdülaziz Bey Giresun’un Şebinkarahisar ilçesine bağlı Ocaktaşı köyünden gelerek İstanbul’a yerleşti ve bahçıvanlık yaparak geçimini sağladı.
Öğrenim Hayatı
1924’te İstanbul Süleymaniye’deki adı daha sonra İstanbul 7. İlkokulu olarak değiştirilecek olan “Kanuni Sultan Süleyman İptidai Mektebi’nin 3. sınıfına girdikten sonra Aziz Nesin, 2 yıl Darüşşafaka Lisesi’nde okuduktan sonra, 1935’te Kuleli Askeri Lisesi’ni, 1937’de Ankara’da Harp Okulu’nu bitirip teğmen oldu. Son olarak 1939’da Askeri Fen Okulu’nu bitirdi. Bu dönemde bir yandan da Güzel Sanatlar Akademisi Süsleme Bölümü’ne devam etti.
Çalışma Hayatı: 2 yıl Ordugah'ta görev yaptı
Ankara Harp Okulu’nu bitiren Aziz Nesin asteğmen rütbesiyle orduya katıldı. 1941’den başlayarak II. Dünya Savaşı yıllarında 2 yıl Trakya’da çadırlı ordugâhta görev yaptı. 1942’de Erzurum Müstahkem Mevkii İstihkam Taburu Bölük Komutanlığı’na atandı ve bir bomba kazasında yaralandı. Erzincan’da depremde yıkılmış bir cephaneliğin boşaltılmasıyla görevlendirildi. 1944’te Ankara’da Harp Okulu’nda açılan ilk tank kursuna katıldı. Aynı yıl Zonguldak’ta uçaksavar top mevzileri yaptırmakla da görevlendirildikten sonra üsteğmen rütbesindeyken “görev ve yetkisini kötüye kullandığı” suçlamasıyla askerlikten uzaklaştırıldı.
Özel hayatı
Aziz Nesin, iki kere evlenmiş, Vedia Nesin ile yaptığı ilk evliliğinden Oya (d. 1940) ve Ateş (d. 1942),Meral Çelen ile yaptığı ikinci evliliğinden ise Hüseyin Ali (d. 1956) ve Ahmet Aziz (d. 1957) adlarında toplam 4 çocuk sahibi olmuştur.
Eserleri yabancı dillere en çok çevrilen yazarlardan
Aziz Nesin, UNESCO'nun yayınladığı Index Translationum adlı dünya çeviri bibliyografyasına göre, Türkçe eser veren yazarlar arasında Orhan Pamuk, Yaşar Kemal ve Nâzım Hikmet'in ardından eserleri yabancı dillere en çok çevrilen dördüncü yazar.
Sivas katliamı ve ölümü
Aziz Nesin, 2 Temmuz 1993'te Pir Sultan Abdal etkinliklerine katılmak üzere gittiği Sivas'ta 37 kişinin yaşamını yitirdiği Madımak Oteli Katliamı'ndan sağ kurtuldu.
Yazar Nesin, söyleşi ve imza günü için gittiği Çeşme Alaçatı’da, 5 Temmuz'u 6 Temmuz'a bağlayan gece sabaha karşı geçirdiği kalp kriziyle hayatını kaybetti.
Mezarının yerinin belli olmasını istemedi
7 Temmuz 1995'te vasiyeti gereği hiçbir tören yapılmaksızın ve yeri belli olmayacak şekilde Çatalca'daki Nesin Vakfı'nın bahçesine gömüldü.
AZİZ NESİN'İN ESERLERİ
Öyküleri (Hikayeleri)
- Parti Kurmak ve Parti Vurmak (1946)
- Geriye Kalan (1953)
- İt Kuyruğu (1955)
- Yedek Parça (1955)
- Fil Hamdi (1956)
- Damda Deli Var (1956)
- Koltuk (1957)
- Kazan Töreni (1957)
- Deliler Boşandı (1957)
- Mahallenin Kısmeti (1957)
- Ölmüş Eşek (1957)
- Hangi Parti Kazanacak? (1957)
- Toros Canavarı (1957)
- Bay Düdük (1958)
- Memleketin Birinde (1958)
- Havadan Sudan (1958)
- Bay Düdük (1958)
- Nazik Alet (1958)
- Gıdıgıdı (1958)
- Aferin (1959)
- Kördöğüşü (1959)
- Mahmut ile Nigar (1959)
- Hoptirinam (1960)
- Gözüne Gözlük (1960)
- Ah Biz Eşekler (1960)
- Yüz Liraya Bir Deli (1961)
- Bir Koltuk Nasıl Devrilir (1961)
- Biz Adam Olmayız (1962)
- Yeşil Renkli Namus Gazı (1964)
- Sosyalizm Geliyor Savulun (1965)
- İhtilali Nasıl Yaptık (1965)
- Rıfat Bey Neden Kaşınıyor (1965)
- Vatan Sağolsun (1968)
- İnsanlar Uyanıyor (1972)
- Hayvan Deyip De Geçme (1973)
- Seyyahatname (Duyduk Duymadık Demeyin) (1976)
- Büyük Grev (1978)
- Yetmiş Yaşım Merhaba (1984)
- Kalpazanlık Bile Yapılamıyor (1984)
- Maçinli Kız için Ev (1987)
- Nah Kalkınırız (1988)
- Rüyalarım Ziyan Olmasın (1990)
- Aşkım Dinimdir (1991)
- Gözünüz Aydın Efendim (1997)
- Herkesin İşi Gücü Var (2005)
Romanları
- Kadın Olan Erkek (1955)
- Gol Kralı (1957)
- Erkek Sabahat (1957)
- Saçkıran (1959)
- Zübük (1961)
- Şimdiki Çocuklar Harika (1967)
- Tatlı Betüş (1974)
- Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz (1977)
- Surnâme (1976)
- Tek Yol (1978)
- Anıları
- Bir Sürgünün Hatıraları (1957)
- Böyle Gelmiş Böyle Gitmez I - Yol (1966)
- Poliste (1967)
- Böyle Gelmiş Böyle Gitmez II - Yokuşun Başı (1976)
- Benim Delilerim (1984)
- Salkım Salkım Asılacak Adamlar (1987)
- Böyle Gelmiş Böyle Gitmez II - Yokuş Yukarı (1996)
- Bir Vicdan Davası (1998)
- Birlikte Yaşadıklarım Birlikte Öldüklerim (2006)
- Mum Hala I (2009)
- Mum Hala II (2010)
- Unutulmayan Rüyalar (2010)
Mektupları
- Canım Oğlum Canım Babacığım - 1, 1994.
- Canım Oğlum Canım Babacığım - 2, 1994.
- Aziz Nesin – Ali Nesin Mektuplaşmaları III, Mektuplar 1994.
- Aziz Nesin – Ali Nesin Mektuplaşmaları IV, Mektuplar 1995.
- Aziz Nesin – Tahsin Saraç Mektuplaşmaları, Mektuplar, 1995.
- Aziz Nesin – Meral Çelen Mektuplaşmaları, Mektuplar 1998.
Çizgi-Roman
- Bilmem Ne Adası (1956)
- Berber Nonoş (1956)
- Baba Mirası (1954)
- Deniz Aslanı (1955)
- Bayan Aynur ile Bay Buyur (1960)
Çocuk Kitapları
- Okullar İçin Kısa Oyunlar (1949)
- Uyusana Tosunum (1971)
- Bu Yurdu Bize Verenler (1975)
- Pırtlatan Bal (1976)
- Borçlu Olduklarımız (1976)
- Aziz Dede'den Masallar (1977)
- Ben de Çocuktum (1979)
- Nasrettin Hoca Gülütleri (1981)
- Anıtı Dikilen Sinek (1982)
- Çocuklara En Güzel Masallar (2009)
- Hayvanlar Takımı (2009)
- Arkadaşım Badem Ağacı (2010)
- Çocuklara En Güzel Öyküler (2012)
Yazıları
- Sora Sora Cennet Bulunur (1990)
- Soruşturmada (1986)
- Suçlanan ve Aklanan Yazılar (1982)
- Ah Biz Ödlek Aydınlar (1985)
- Korkudan Korkmak (1988)
- Bulgaristan'da Türkler Türkiye'de Kürtler (1989)
- Türkiye Şarkısı Nazım (1997)
- Çuvala Doldurulmuş Kediler (1995)
- Suçlanan Aklanan Yazılar (1982)
- Sanat Yazıları (2011)
- Sporcu Milletiz Vesselam (2012)
- Okuma Güncesi (2014)
Gezi notları
- Dünya Kazan Ben Kepçe (1977)
- Yurt Gezileri (2013)
Oyunları
- Biraz Gelir misiniz (1950)
- Bir Şey Yap Met (1959)
- Toros Canavarı (1963)
- Düdükçülerle Fırçacıların Savaşı (1968)
- Üç Karagöz Oyunu (1969)
- Çiçu (1970)
- Tut Elimden Rovni (1970)
- Hadi Öldürsene Canikom (1970)
- Pırtlatan Bal (1976)
- Başarımı Karılarıma Borçluyum (1992)
- Bir Zamanlar Memleketin Birinde (1992)
- Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz (1992)
- Hakkımı Ver Hakkı (1992)
- Zat-ı Devletleri İbiş Hazretleri (1992)
Şiirleri
- Sevgiye On Ölüme Beş kala
- Azizname
- On Dakika
- Sondan Başa (1984)
- Kendini Yakalamak (1988)
- Hoşçakalın (1990)
- Sivas Acısı (1995)
Köşeyazıları
- Bir Tutam Aydınlık (1994)
- Az Gittik Uz Gitmek (1959)
- Nutuk Makinesi (1958)
- Merhaba (1971)
Söyleşileri
- Bir Dokun Bir Dinle (1994)
- Onursal Doktor Olamamanın Büyük Onuru (1993)
- İnsanlar Konuşa Konuşa (1988)
Aziz Nesin üzerine yazılan kitaplar
- Yetmiş Beşinci Yaşında Aziz Nesin, Alpay Kabacalı (1990)
- Asılacak Adam, Demirtaş Ceyhun (1994)
- "Ç" Arkadaşım Aziz Nesin, Müjdat Gezen (1995)
- Aziz Nesin'li Fotoğraflar, Ataol Behramoğlu (1996)
- Gömüyü Arayan Adam, Ali Nesin (1998)
- Babam Aziz Nesin, Ateş Nesin (2006)
- Gözyaşından Gülmeceye Aziz Nesin, Alpay Kabacalı (2007)
- Aziz Nesin Ve İsveç Serüveni, Abdullah Gürgün
- Aziz Nesin'li Yıllar, Meral Çelen
- Yaz Babam Yaz, Ahmet Nesin
- Tek Ciltte Aziz Nesin, Kalem Yapın Beni Kalem!..