Tüm işyerlerinde zorunlu oldu. Büyük para cezası var

Resmi Gazete'de 30 Haziran 2012'de yayınlanmasına rağmen 12 yıldır ertelenen ve 1 kişi dahi çalışan iş yerlerinde bile iş güvenliği uzmanı ile iş yeri hekimi bulundurma zorunluluğu getiren kanun, 1 Ocak 2025 itibariyle yürürlükte. Kanunla iş kazaları ve meslek hastalıklarının azaltılması amaçlıyor ve güvenli ortamda çalışma imkanıyla verimliliğin artması hedefleniyor.

BÜYÜK PARA CEZASI VAR

Bakanlık 'az tehlikeli' iş yerleri için alınacak eğitim sonrası kendi hizmetlerini yürütebileceğini ifade etti. Zorunlu kanunla birlite artık 'tehlikeli' ve 'çok tehlikeli' sınıfında bulunan işyerlerinde, 1 kişi çalışsa bile, iş güvenliği uzmanı ile iş yeri hekimi bulundurulmak zorunda. Bu kurala uymayan iş yerleri büyük para cezası ödeyecek.

Resmi Gazete'de 30 Haziran 2012'de yayınlanan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, gelen tepkiler nedeniyle 12 yıldır erteleniyordu.

1 Ocak’tan itibaren artık tüm işyerlerinde tehlike sınıfı ve işyerinde çalışan sayısına bakılmaksızın iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurulması zorunlu oldu.

Eski kanun, belirli bir tehlike sınıfına ve belirlenen çalışan sayısı üzerinde olan işletmeleri kapsıyordu. 1 Ocak 2025’ten itibaren ise; tehlike sınıfında “az tehlikeli”, “tehlikeli”, “çok tehlikeli” olan tüm işyerlerinde, çalışan sayısı 1 kişi ve üzerindeki tüm işletmeleri kapsayacak. En küçük işletmeler bir kişi dahi çalışanı olsa iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurmak zorunda olacak.

YENİ DÜZENLEMEDE AMAÇ NE?

Kanun öncelikle iş kazaları ve meslek hastalıklarının azaltılmasını amaçlıyor. Ayrıca kanunla güvenli ortamda çalışma ve verimliliği artırma hedefleniyor.

İŞ YERİ GÜVENLİĞİ ZORUNLULUĞU KİMLERİ KAPSIYOR?

İş güvenliği zorunluğunun kapsadığı şirketlerden bazıları şu şekilde:

Muhasebe, avukatlık büroları, danışmanlık hizmetleri, bilgisayar yazılım bilişim şirketleri, kreşler, anaokulları, ilkokullar ve özel eğitim merkezleri, üniversitelerin idari birimleri, kitapçılar, giyim mağazaları, teknoloji mağazaları, marketler, sanat ve kültür kurumları, tiyatro, kütüphane, müze çalışmaları, sanat galerileri, yemek hizmetleri, küçük cafeler ve restoranlar, banka ve finans kurumları, kuyumcular, küçük otel ve pansiyonlar, tatil evleri ve konuk evleri, kuaför ve güzellik merkezleri, kuru temizleme hizmetleri, eczaneler, poliklinikler…

HANGİ UZMANLAR ÇALIŞACAK?

Yeni dönemde az tehlikeli sınıf işyerlerinde C - B - A sınıfı uzmanlar çalışabilirken, tehlikeli sınıfta bulunan işyerlerindeyse B ve A sınıfı uzman, çok tehlikeli sınıfta bulunan işyerlerinde de A sınıfı uzmanlar çalışabilecek.

CEZASI BÜYÜK

Kanuna uymayarak işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırmayan işyerlerinde ise cezalar cep yakacak. İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi için ayrı ayrı ceza yazılırken, temel ceza miktarı 92 bin 403 TL olurken, az tehlikeli işyerlerinde 50’den az çalışanı olanlara 92 bin 403 TL, 50’den fazla çalışanı olan işyerlerine ise yine ayrı ayrı 138 bin 604 TL ceza yazılacak.

İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ MAAŞLARI NE KADAR?

İş güvenliği uzmanlarının İş Sağlığı ve Güvenliği Çalışanları Sendikası (İSG-SEN) üyesi olması halinde, bir işyerinde tam zamanlı bulunduğunda 2024 yılında C sınıfı bir uzman en az 28 bin 45 TL, B sınıfı bir uzman 40 bin 710 TL ve A sınıfı uzman da en az 47 bin 586 TL maaş alıyor.

Kısmi çalışan yani iş yerinin güvenliğinden sorumlu, dışarıdan hizmet veren iş güvenliği uzmanları da saat başına C-B-A sınıfına göre sırasıyla en az 130,7 lira, 189,8 lira ve 221,8 lira ücret alıyor.

İŞ YERİ HEKİMİ NE KADAR MAAŞ ALIYOR?

Türk Tabipler Birliği (TTB) verilerine göre, 2025 yılı (1 Ocak-31 Aralık 2025) için İşyeri Hekimliği Asgari Sözleşme Aylık Net Ücreti, tam zamanlı çalışan bir hekim için aylık 221.800 TL olurken, saat ücreti 1.416 TL olarak belirlendi.

İSGB bünyesinde yarı zamanlı çalışan işyeri hekimleri için ise 2024 yılındaki ücretlere yüzde 32 oranında zam yapılması uygun görülürken, az tehlikeli işyerleri için işçi başına net ücret 840,71 TL, tehlikeli işyerleri için işçi başına net ücret 866,38 TL ve çok tehlikeli işyerleri için de işçi başına net ücret 891,49 TL oluyor.

Kısaca tam zamanlı iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi olan şirketler ortalamada yaklaşık 260 bin TL aylık ödeme yapması gerekirken, kısmi zamanlı uzman ve hekim çalıştıran işyerleri de kişi sayısına göre ödeme yapacak. Tek bir çırağı olan berberin aylık masraflarına haftada 1 saat uzman ve 1 saat hekim çalıştırması halinde 3 bin 885,64 TL yol masrafı hariç eklenecek ya da 92 bin 403 TL ceza ödeyecek.

BAKKAL, MANAV EĞİTİM ALIRLARSA HÜZMETİ KENDİLERİ YÜRÜTECEK

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 50'den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıftaki iş yerlerinin işvereni veya işveren vekillerinin, gerekli eğitimi tamamlayarak iş sağlığı ve güvenliği (İSG) hizmetlerini kendilerinin yürütebileceğini açıkladı.

Bakanlıktan yapılan açıklamada, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 30 Haziran 2012'de yayımlanmasının ardından kamu iş yerleri ile 50'den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri için "İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri" başlıklı 6. maddesinin 5 kez ertelendiği hatırlatıldı.

Bu maddenin 1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla tüm iş yerleri için yürürlüğe girdiği ifade edildi.

İşyerlerinde artık yapılması zorunlu olan maddeyle ilgili açıklama şöyle

"Yürürlüğe giren bahse konu yükümlülük, mevcutta var olan ve getirilecek kolaylaştırıcı düzenlemelerle çok düşük maliyetle karşılanabilecek. 50'den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinin işverenleri veya işveren vekilleri, hali hazırda iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini, Bakanlıkla protokol yapan açık öğretim kurumları ve üniversitelerce verilen eğitimi tamamlamak şartıyla İSG profesyoneli (iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi) görevlendirmesi zorunluluğu olmaksızın kendileri yürütebilmektedirler. Bakanlığımız bu kapsamda yer alan bakkal, manav, terzi, emlak bürosu gibi küçük esnafımızın yeni yükle karşılaşmaması için bir dizi yeni alternatif düzenleme üzerinde de çalışmalarını sürdürüyor."

Öte yandan, sosyal-is.org.tr'un yayınladığı bilgilere göre her gün “en az” 5 işçi iş cinayetlerinde hayatını kaybediyor. Yüzde 71'ini ulusal basından; yüzde 29'unu ise işçilerin mesai arkadaşları, aileleri, iş güvenliği uzmanları, işyeri hekimleri, sendikalar ve yerel basından öğrenilen bilgilere dayanarak verilen rakamlara göre, 2024'ün ilk altı ayında en az 878 işçi çalışırken öldü.