Sanayiciler endişeli: Zamlar üretimi durdurabilir

Doğalgaz ve elektrik fiyatlarına 1 Eylül itibarıyla zam yapıldı. Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'nin (BOTAŞ) internet sitesinde yayınlanan eylül tarifesine göre, 1 Eylül'den itibaren geçerli olmak üzere, küçük ve orta boy işletmelerde (KOBİ) kullanılan doğalgazın nihai satış fiyatında ortalama yüzde 47.6, sanayide kullanılan doğal gazın nihai satış fiyatında ortalama yüzde 50.8 ve elektrik üretimi için kullanılan doğalgazın nihai satış fiyatlarında ortalama yüzde 49.5 oranında artış yapıldığı bildirildi.

‘İğneden ipliğe zam gelecek’

Ekonomist Evren Devrim Zelyut, doğalgaz ve elektrik fiyatlarına bugün itibarıyla yapılan zamların sanayicinin elini şaltere götürdüğünü belirterek, “Bu zamların enflasyonu 2-2.5 puan yukarı götüreceğini değerlendiriyoruz. Bundan daha sıkıntılı olan konu şu ki enerji zamlarının adeta bir geometrik dizi halinde bütün ekonomide iğneden ipliğe her mala çok daha fazla psikolojik etkiyle zam getirmesi doğaldır. Bir diğer etki de artan enflasyonla beraber liranın değer kaybetmesi kurun yukarı çıkışına bir ivme kazandıracaktır. Bu da dönüp Türk firmalarını girdi maliyeti açısından vurup karşımıza üretilen her yeni malda fiyat artışlarına neden olacaktır. Sonuç olarak bir enflasyon kısır döngüsü oluşturacaktır” dedi.

Prof. Dr. Tahsin Bakırtaş da zamlarla üretim maliyetlerinin artacağına dikkat çekerek, “Bu da işletmeleri zorda bırakacak. Sonraki aylar için üretici fiyatlarına doğal gaza yapılan zammın etkisiyle zam gelecek. Yani fiyatlar daha da artacak. Türkiye’de beklenen baz etkisini ortadan kaldıracak bir zam. Bu nedenle enflasyon 2023’te 3 haneli enflasyonla karşılaşılırsa kimse şaşırmasın. Bu zam hayat pahalılığı olarak yoksul halka çok daha fazla yansıyacaktır” diye konuştu.

İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Başkanı Adil Pelister de sektörün imalat sürecinde en çok kullandığı birincil enerji kaynağının doğalgaz, ikincil enerji kaynağının ise elektrik olduğuna dikkat çekerek, şunları söyledi:

“Kimya-petrokimya ürünleri imalatı en yoğun enerji tüketen sanayi dallarımız içinde üçüncü sırada geliyor. Sektörde kullanılan enerji kaynakları arasında doğalgazın oranı yaklaşık yüzde 50 iken, elektriğin oranı ise yüzde 30 civarında bulunuyor. Enerji tüketimi en çok ve yaklaşık 2/3 oranında kimyasal ürün imalatında sonrasında ise sırasıyla kauçuk ve plastik, gübre ve eczacılık ürün imalatında oluyor. Diğer yandan doğalgazın sektörümüzde petrokimyada girdi olarak ve enerji kullanımı olarak iki türlü kullanımı söz konusu olduğu için, doğalgazda yaşanan bu ciddi orandaki artışın sektörümüzü de maliyet açısından olumsuz etkileyecektir. Özellikle Rusya-Ukrayna krizine bağlı olarak doğalgazda yaşanan arz sıkıntısı fiyat artışına sebebiyet veriyor. Ülkemiz enerji ithalatına bağımlı olduğu için bu durum tüm sanayicileri olumsuz etkilerken kimya sektörümüzü daha fazla etkiliyor. Sektörümüzde üretim sürecinde kullanılan enerji ve hammaddede yaşanacak bu maliyet artışı maalesef tüketim ürünlerinde de fiyat artışına sebebiyet verecektir. Ayrıca bazı firmaların üretimini kısmasına hatta durdurmasına sebebiyet verebilir.”

‘Ekmeğin rayici yeniden belirlenmeli’

Unlu Mamul Makine Üreticiler Birliği Derneği Başkanı Serdar Yalçınkaya da “Şu anda ekmeğin kilogram maliyeti 20 TL. Doğalgaz ve elektrik fiyatlarına yapılan zamlar maliyetleri ciddi anlamda artırdı. Ekmeğin rayicinin yeniden belirlenmesi bir zaruriyet” diye konuştu.