'Meyvesini yiyecektik' ama ağaç kurudu! Erdoğan, Nebati ve Berat Albayrak döviz kuru için ne demişti?

Türkiye bu sabah döviz kurunun ateşinin yeniden yükselmesiyle 2021 Aralık ayına uyandı. 20 Aralık 2021'de dolar 18 seviyesini görerek, euro ise 20 lirayı aşarak tarihi zirveyi gördü. Döviz kurunun tarihi değer kaybı sonrası düzenlenen kabine toplantısından dövize müdahale için çözüm olarak Kur Korumalı Mevduat (KKM) yürürlüğe konuldu. KKM'nin yürürlüğe girmesi piyasaların ateşini bir süreliğine düşürse de kalıcı çözüm olamadı. 21 Aralık 2021'de KKM açıklandı ve 22 Aralık 2021'de dolar 12,1220 liradan, euro 13,7080 liradan güne başladı.

Erdoğan '6 ay sonra meyvesini yiyeceğiz' dedi fakat ekonomi 6 ay geriye döndü

Döviz kurunun tarihi zirveyi görmesi ve KKM'nin yürürlüğe girmesinin üzerinden 6 ay geçmeden piyasalar aynı seviyeye yükseldi. KKM'nin de ilaç olamadığı döviz kuru 6 ay içerisinde her gün yükselişine devam etti. Son olarak bugün dolar ve euroda döviz kurlarının Aralık 2021'e yaklaşması akıllara Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 3 Aralık 2021'deki açıklamalarını getirdi. Ekonomide yol haritasına ilişkin açıklamalarda bulunan Erdoğan, Haziran 2022'yi işaret ederek 'ekonominin iyileşeceği' mesajları verdi. Erdoğan, ekonominin 4 sacayağının enflasyon, ihracat, faiz ve üretim olduğundan bahsederek, enflasyonun ekonomik göstergeler doğrultusunda geliştiğini söyledi. Vatandaşlara ekonomide 'yeni dönem' umudunu veren Erdoğan, 3 Aralık 2021'de yaptığı konuşmasında tam da bugün ekonominin nasıl olacağına ilişkin şu öngörülerde bulundu:

"Altı aylık bir süreç öngörüyoruz. Zor olanı seçtik ama 4-5 aya toparlanacağız, 6 ay sonra ise meyvelerini yiyeceğiz. Vatandaş da bunu hissedecek. Üretimle yabancı yatırımcıların dikkatini çekeceğiz. Çin böyle büyümüş. Biz onlardan daha avantajlıyız. Biz pazara daha yakınız."

MB'den Erdoğan'ın 'düşük faiz' politikasına ara

'Düşük faiz' politikasında ısrar eden Erdoğan, Eylül 2021'de faiz indirimi kararı verdi. 20 Ocak 2022'deki açıklamasında ise Erdoğan, faizin düşürüleceğine dikkat çekerek, "Bir ara biliyorsunuz 12'ye falan geldi, hatta daha aşağıya da geldi. Sonra tekrar bir çıkış yaşandı. Fakat bunu da aşağıya çekeceğiz. Bu da ekonomideki şartlara göre şekillenecek. Yavaş yavaş, kademeli bir şekilde, aceleci olmadan kur da düşecek, faiz de aynı şekilde düşecek" dedi. Şahap Kavcıoğlu başkanlığındaki Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) ise 2021 yılında ilk faiz indirimini 23 Eylül'de gerçekleştirmiş ve politika faizini 100 baz puan indirimle yüzde 18'e çekmişti. Ardından gelen 21 Ekim'deki PPK toplantısında 200 baz puan indirilen politika faizi, 18 Kasım'da bir kez daha 100 baz puan düşürülmüştü. Yılın son PPK toplantısının yapıldığı 16 Aralık tarihinde 100 baz puan daha indirilen politika faizi, böylelikle son 4 ayda 5 puan düşürülerek yüzde 14'e çekilmiş oldu. Erdoğan'ın "faizi düşüreceğiz" sözlerinin ardından ocakta Merkez Bankası'nın faizi sabit tutması dikkat çekti.

'Türkiye, ekonomide tarihinin en güçlü dönemine girmektedir'

Erdoğan, şubat ayında ‘Engelli Memur Ataması’ programında yaptığı konuşmada da, “Ekonomide en güçlü döneme giriyoruz” demişti.

“Ülkemizi hamlık dönemini geride bırakıp pişme dönemine geçirmek için verdiğimiz mücadelenin son adımındayız” diyen Erdoğan, “Siz karamsarlık aşılamaya çalışanlara sakın ha bakmayın. Türkiye, ekonomide tarihinin en güçlü dönemine girmektedir. Yaz aylarıyla birlikte bu tablonun olumlu etkilerini hep birlikte görmeye başlayacağız. Kimsenin bundan şüphesi olmasın” ifadesini kullanmıştı.

Hazine'nin 30 milyar dolarlık gücü kaldı

Öte yandan son beş ayda arka kapıdan yapılan döviz satışı 40 milyar dolara ulaşırken, Merkez Bankası'nın geriye 30.6 milyar dolarlık müdahale gücü kaldığı hesaplanıyor. Ekonomistler bu tutarın doları tutabilecek yeterlilikte olmadığını, ekonomi yönetiminin de bunu bildiği için döviz arayışına girildiğini belirtiyor.

'TL'nin daha ineceği yer yok' diyen Nebati'nin tahminleri tutmadı

'Ben ekonomistim' diyen cumhurbaşkanı Erdoğan'ın söylemleriyle birlikte Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin de tahminleri tutmadı. Nebati, mart ayında yaptığı açıklamada “Türk Lirası en düşük durumda, daha ineceği bir yer yok, vatandaş rahat olsun” dedi fakat bugün döviz kuru zirveyi tekrar zorlamaya başladı.

Eski bakan Albayrak da 'Çok beklersiniz' demişti

Ekonominin başına getirilmesi sonrası eleştirilerin odağında olan Erdoğan'ın daması ve eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın da döviz kuruna ilişkin tahminleri tutmadı. Albayrak, 2019'da 31 Mart yerel seçimleri öncesinde dolar kuruna ilişkin "Ağustos, eylül, ekim aylarında bol bol döviz alıp, 6 liradan 7 liradan, niye? Dolar 10 lira olacak, 15 lira olacak ya, 6-7 liradan toplayalım dolarları, 10-15'ten satarız. Dolar düştü 5 liraya. Bunlar kara kara düşünüyor. Eyvah eyvah. E, ne yapacağız? Şöyle bir kriz çıksa da füze yağsa da şu olsa da bu olsa da dolar yükselse de bir kâr etsek. Çok beklersiniz, hele de seçimden sonra daha çok beklersiniz" ifadelerini kullandı.

Döviz kuru 6 ay öncesine döndü

Erdoğan'ın ve Nebati'nin hem Aralık 2021'deki tahminleri hem de Ocak 2022'deki öngörüleri döviz kurunun tekrar 6 ay önceki seviyesine yaklaşmasıyla gerçekleşmemiş oldu. Döviz kurunun zirveye yaklaşması sonrası ekonomistler ve siyasetçiler sosyal medyadan değerlendirmelerde bulundu.

Ekonomistlerin değerlendirmeleri şöyle:

Mustafa Sönmez: Dolar bugün 17 TL basamağına yerleşecek gibi. Yani, Erdoğan’ın, faiz indirimi kararı verdiği 2021 Eylül ayında ortalama 8,6 olan dolar, 17 TL basamağına çıkınca TL, yarı yarıya değer kaybetti. Yarı yarıya değersizleştirme! 8 ayda. Büyük yıkım! Emsali yoktur.

Veli Ağbaba: İlk çıktığında 133 dolar eden 200 TL (tedavüldeki en büyük banknotumuz) şimdi 11 dolar ediyor, böyle giderse 10 doların da altına düşecek. Tüm kağıt banknotlarımızın değeri ise 22 dolar!.. 6 ay sonra başa döndük. Erdoğan'ın kur korumalı sisteminin millete maliyeti her geçen gün artıyor. Her kur artışında 84 milyon insan, bir avuç zenginin faizlerini ödüyor.

Hakan Kara: Bugünkü döviz kurlarıyla Haziran’da resmi TÜFE enflasyonu en az %82 olur. Tedbir alınmazsa son çeyrekte üç haneyi görebiliriz.

Uğur Gürses: Başkaları için ilginç, bizler için sancılı olan deney de yakıcı-yıkıcı olan sonuçları da devam ediyor. ‘Ağır çekimdeki bu kazaya’ ancak sandıkta dur diyebileceğiz…Kararsız seçmene de söylenecek söz “güç sende; değiştir”olmalı…

Barış Soydan: Dolar 17,08 TL'yi de geçti. TL bu yıl da dolar karşısında en çok değer kaybeden para birimi.