Emekli maaşında yeni dönem: Bunu yapan yüksek maaş alabilecek!

Milyonlarca emekli için uygulanacak olan yeni sistem değişiklikleri gündemde. Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında öngörülen bu değişiklikler, emekliliği değil, çalışmayı teşvik edecek ve bu sayede çalışanlar yüksek maaş elde edebilecekler.

Türkiye'de mevcut emeklilik sisteminde aylık ödenen dosya sayısı 16 milyona ulaşmış durumda. Şu an 1.8 çalışana bir emekli düşerken, bu oran 4 çalışana 1 emekli şeklinde olmalı.

Bu dengesizlik, sosyal güvenlik sistemini zora sokmakta ve emeklilerin daha yüksek maaş almasını engellemektedir. OVP'de emeklilik sistemi ve maaş hesaplama yöntemlerinde bir dizi düzenleme yapılması planlanıyor. Yeni modelle sigortalıların sistemde daha uzun süre kalmaları teşvik edilecek. OVP'de, "Sosyal güvenlik sisteminde kişilerin daha uzun süre istihdamda kalmasını teşvik eden, hakkaniyeti ve aktüeryal dengeyi önceleyen düzenlemeler gerçekleştirilecektir" ifadesi yer aldı.

Yapılacak düzenlemelerle emeklilik maaşlarını belirleyen parametrelerde değişiklikler yapılması öngörülüyor. Artık sadece yatırılan primler değil, aynı zamanda çalışma gün sayıları da maaşı etkileyecek. Bu, emeklilikte daha yüksek maaş almak isteyenlerin sistemde daha uzun süre kalmayı tercih etmesini sağlayacak.

Mevcut sistemde, emeklilik maaşları üç ayrı dönem için hesaplanıyor: 1999 öncesi, 1999-2008 arası ve 2008 sonrası. Maaş hesaplamaları dilekçe tarihine göre belirlenen güncelleme katsayısı ile çarpılarak belirleniyor. Bu hesaplamalarda şu faktörler etkili oluyor:

Sigortalının ödediği primler (SPEK: Sosyal Güvenlik Prime Esas Kazanç)

• Üç dönem için aylık bağlama oranları
• Önceki yılın güncelleme katsayısı
• Önceki yılın enflasyon oranı
• Önceki yıl büyümenin yüzde 30'u
• O yılın enflasyon artışları

Gündemde olan konular şunlardır:

• Aylık bağlama sistemindeki karmaşanın sadeleştirilmesi
• Ocak ve Temmuz aylarında yapılan enflasyon artışlarının yeniden düzenlenmesi
• Çalışan-emekli oranındaki aktüeryal dengenin sağlanması
• Sistemde kalmanın emekli aylığı açısından daha cazip hale getirilmesi
• Yeni düzenlemeler için tarih olarak 2024'ün üçüncü çeyreği işaret ediliyor. Teknik çalışmalar sonucunda taslakların ortaya çıkması bekleniyor ve düzenlemelerin yeni yasama döneminde gündeme gelmesi planlanıyor.

Ayrıca, dilekçe tarihinin emekli maaşını değiştirdiği belirtiliyor. Örneğin, 2024 yılında uygulanacak güncelleme katsayısı, 2023 yılı enflasyon ve büyüme oranları dikkate alındığında 2025'teki katsayıdan yüksek olacak. Bu, 2024'te dilekçe veren bir sigortalının, 2025'te emekli olacak bir sigortalıya göre yaklaşık %30 daha fazla maaş almasını sağlayacak. Yeni sistemle bu güncelleme katsayılarının sabitlenmesi ve yıldan yıla maaş farklılıklarının ortadan kalkması öngörülüyor.