Ekonomistler Rusya ekonomisi için ikiye bölündü: Bocalıyor ama batmıyor

Ekonomistler Rusya ekonomisi için ikiye bölündü: Bocalıyor ama batmıyor
Ukrayna'yı işgaliyle birlikte 11 binin üzerinde yaptırımla karşı karşıya kalan Rusya ekonomik tehditlerle başa çıkmaya çalışırken, ekonomistler de ikiye bölündü. Bazıları ikinci çeyrekte yüzde 4 daralsa da Rusya ekonomisinin bu yıl yüzde 5-6 küçülmeyle durumu atlatacağını belirtirken, bazıları uzun vadede göreceği zararın çok daha ağır olacağı düşüncesinde.

Moskova, savaşa tepki olarak Batılı güçler tarafından uygulanan uluslararası yaptırımlar karşısında ekonomisini yeniden düzenlemeye çalışıyor. CNBC'de yayınlanan habere göre, birçok ekonomist Rus ekonomisine yönelik uzun vadeli yapısal tehditlere odaklansa da -ki hükümet ve merkez bankası bu tehditlere karşı koymaya çalışıyor- bazılarının öngördüğü ani çöküş henüz gerçekleşmedi.
Rus ekonomisi ikinci çeyrekte yıllık bazda yüzde 4 oranında küçüldü ancak bu analistlerin beklediği yüzde 5'lik orandan daha az keskin oldu. Rusya Merkez Bankası, gerilemenin önümüzdeki çeyreklerde derinleşmesini ve 2023'ün ilk yarısında en düşük noktaya ulaşmasını bekliyor.


Ülkenin üzerinde 11 binin üzerinde yaptırım var


24 Ağustos, 20 Şubat'ta Ukrayna'yı işgal etmesine tepki olarak Rusya'ya küresel yaptırımların uygulanmaya başlamasının üzerinden 6 ay geçmiş olacak. Şu anda ülkenin üzerinde 11 binin üzerinde uluslararası yaptırım bulunuyor. Birçok ekonomist Rus ekonomisine yönelik uzun vadeli yapısal tehditlere odaklansa da -ki hükümet ve merkez bankası bu tehditlere karşı koymaya çalışıyor- bazılarının öngördüğü çöküş henüz gerçekleşmedi.
Moskova merkezli Macro-Advisory'nin CEO'su Chris Weafer, "Yaptırımlara ve birçok gözlemcinin tahminlerine rağmen Rusya ekonomisi çökmedi ve bu yıl yüzde 5-6'lık bir daralmayla karşı karşıya olsa da çökme tehlikesi ya da herhangi bir ekonomik veya finansal kriz yaşama olasılığı bulunmuyor" dedi ve ekledi:
"Bununla birlikte, 5 ila 7 çeyrek boyunca düşük tek haneli düşüş ve etkili bir şekilde ele alınmadığı takdirde büyümeyi uzun yıllar boyunca durgunluğa yakın tutacak uzun bir zorluklar listesiyle karşı karşıya."
Cuma günü yayınladığı bir araştırma notunda da Weafer, Rus ekonomisinin "boğulmakta değil, bocalamakta olduğunu" öne sürerek "Hükümet, şirketler ve halk ekonomik krizlere alışık (bu 1991'den bu yana beşinci kriz) ve işverenler ve sosyal alanlarda destek yapıları iyi gelişmiş durumda" dedi.
Bu arada, mart ve nisan aylarında keskin bir düşüş gösteren iş dünyası güveni, hem imalat hem de hizmetler için uzun vadeli ortalamalara geri döndü.


'Ekonomi durgunluğa girecek'


Danışmanlık şirketi Capital Economics'in gelişmekte olan piyasalar kıdemli ekonomisti Liam Peach, "Geçen 1-2 ay içinde birçok sektörde istikrar işaretleri görüldü ancak 2023'ün 2. çeyreğine kadar gerilemenin dibe vurmasını beklemiyoruz ve bu tarihten sonra ekonominin en iyi ihtimalle durgunluğa gireceğini düşünüyoruz" dedi.
Yaptırımların ani etkisi, Rusya Merkez Bankası'nı sermaye kontrol önlemlerini uygulamaya koyması ve faiz oranlarını keskin bir şekilde artırmasıyla hafifletildi. Bu önlemler iç piyasaları istikrara kavuşturdu ve hatta rublenin bu yıl şimdiye kadar dünyada en iyi performans gösteren para birimlerinden biri olmasını sağladı.
Ardından mali teşvik tedbirleri ve faiz oranlarında önemli indirimler de devreye girerek yaptırımların kısa vadeli etkisini azalttı. Geçen ayın sonlarında merkez bankası Rusya'nın temel faiz oranında 150 baz puanlık bir indirim yaparak şok etkisi yarattı ve faiz oranını yüzde 8'e çekerek şubat ayı sonlarında yüzde 9.5'ten yüzde 20'ye acil bir artış başlatmasından bu yana art arda beşinci indirimi gerçekleştirdi.
"Gerileme çok daha derin olabilirdi ancak merkez bankası bir mali krizin ortaya çıkmasını önlemek için acil önlemler aldı. Ayrıca Rusya'nın enerji sektörünün dayanıklılığının Batı yaptırımlarının etkisini hafiflettiği görülüyor."


'Göreceği zarar uzun vadede çok ağır olacak'


Capital Economics, AB ülkelerinin gaz kullanımını önerildiği gibi yüzde 15 oranında azaltmakta zorlanacağını söylüyor. Ancak pek çok ekonomist, kritik teknolojilere erişim eksikliğinin yanı sıra iş ve yetenek kaçışının ekonomik faaliyeti kademeli olarak sıkıştırması nedeniyle Rusya ekonomisinin uzun vadede göreceği zararın çok daha ağır olacağını düşünüyor. Bu arada, yaptırımlar ekonominin bazı alanlarını sert bir şekilde vurdu; imalat üretimi bir önceki çeyreğe göre yüzde 4 düştü ve ithalata bağımlı sektörlerde üretim yüzde 10'dan fazla geriledi.
Tüketici talebi de keskin bir şekilde zayıfladı; mart ayındaki sert enflasyon şokunun ardından perakende satışlar bir önceki çeyreğe göre yüzde 11 düşerken, tüketici güveni çöktü ve parasal koşullar sıkılaştı.
Peach, "3. çeyrek, 2. çeyreğe kıyasla daha küçük bir daralma olsa da muhtemelen bir başka zayıf çeyrek olacak. Perakende satışlar ve imalat sektöründeki gerileme yumuşadı, enflasyon düştü ve parasal koşullar gevşedi. Yine de ekonomi, Batı teknolojisine sınırlı erişim ve Rus petrolünün nakliyesi için sigorta sağlanmasına yönelik yaklaşan yasak da dahil olmak üzere, gelecek yıl üretimin yüzde 10 düşmesine neden olacağını düşündüğümüz ciddi engellerle karşı karşıya" diye konuştu.