Yabancıya gayrimenkul satışında 20 Eylül’de devreye giren Otomatik Değerleme Sistemi’nin sektöre 15 günde verdiği zararın 1.8 milyar TL olduğu belirtildi. Gayrimenkul Yurt Dışı Tanıtım Derneği’nin (GİGDER), yabancıya konut satış endeksi ‘GİGDEKS’i açıkladığı toplantıda konuşan GİGDER Başkanı Ömer Faruk Akbal, uygulama nedeniyle sektörün yüzde 25’ini temsil eden GİGDER üyelerinin sadece 15 günde 478 milyon TL kaybı olduğunu belirterek, firma başına kaybın ise 18 milyon TL’ye kadar ulaştığını söyledi. Akbal, tüm sektördeki kaybın ise 1.8 milyar TL olarak ifade etti.

“Güveni kırıyor gelecek yıl 30 bini zor satarız”

Teminat amaçlı hazırlanan raporlardaki değerler ile gayrimenkulün piyasa fiyatı arasında ortalama yüzde 30 ile başlayıp yüzde 45’e kadar varabilen değer farklılıkları nedeniyle yabancı alıcıların güveninin kırılması gibi sonuçlar yaşandığını belirten Akbal, “Bu durum yaşanan maddi zararın boyutunu yükseltmekle kalmadı, aynı zamanda itibar kaybına da neden oldu. Çözüm noktasında acil bir hamle yapılmazsa, sektörün yaşadığı zarar katlanarak önümüzdeki 2-3 ay içinde satışlar hızla düşecektir. Halihazırda satış ofislerinde satış durdu. Bu durumda yıl sonunda 50 bin adetlik satış hedefimizin tutması çok zor görünmekle birlikte önümüzdeki yıl 30 bin adetleri dahi yakalamakta zorlanırız” diye konuştu.

‘Çözümleri bakanlığa sunduk’

Sektörün kanayan bu yarasını durdurabilmek için GİGDER olarak uygulamanın çıkış nedeni olan ‘hileli rapor düzenlenmesinin engellenmesi’ adına alternatif yeni çözümler geliştirdiklerini, bunları Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na aktardıklarını kaydeden Akbal, paylaştıkları çözüm önerilerini şöyle anlattı: “Piyasadaki hileli satış fiyatlarını tespit edebilmek veya firmalara yönelik şüpheleri ortadan kaldırmak için ilk olarak değerleme şirketleri, ana tedarikçi olan satış ofislerinin fiyatlarını esas alabilir. Bu kapsamda firmalardan satış sözleşmelerini talep edebilir ve buradaki değerleri referans alabilir. İkinci çözüm ise, yabancıya satış yapan firmaların Bakanlığın belirleyeceği ‘bağımsız denetim kuruluşlarınca’ verilecek denetim raporuyla ilerlemelerini sağlayarak daha sağlıklı bir kontrol mekanizması oluşturmak. Böylece alıcıların ödeme yaptıkları gerçek tutarlar, bağımsız bir kurum tarafından da saptanarak yanıltıcı uygulamaların önüne geçilebilir. Böylece tüm sektör topyekun zarara uğramadan, işini yanlış biçimde yapanların belirlenerek sistem dışı bırakılacağı bir adli denetim sistemi kurulabilir.”

3. çeyrekte büyüme beklentileri düştü

Ömer Faruk Akbal, bu nedenle büyüme beklentilerinin düştüğünü kaydederek, “Nisan-Mayıs-Haziran döneminde yüzde 91 oranında ‘Artış bekliyorum’ yanıtını verirken, bu oran Temmuz-Ağustos-Eylül döneminde yüzde 36,7 olarak gerçekleşti” diye konuştu. GİGDEKS verilerine göre, yabancıya ortalama konut satış fiyatı 2. Çeyrekte 194 bin 602 dolar iken 3.Çeyrekte 196 bin 037 dolar oldu. Böylece ocakta 161 bin 500 dolar olan baz fiyata göre değer yüzde 21 arttı baz fiyata göre değer yüzde 21 arttı

İkamete dayalı konut alımında baraj 100 bin dolara çıkarılmalı

GİGDER Başkan Yardımcısı Bayram Tekce, 250 bin dolar ile konut alan yatırımcının sektör için önemli olduğunu vurgu yaparak, “Bu yabancıların aldıkları markalı konutlar, böylece yeni konut üretimini desteklerken, aldıklarının yüzde 60’ını kiraya vererek ekonomiye katkı sağlıyorlar. Ancak buna karşın oturum amaçlı 20 bin ile 30 bin dolara konut alıp 7-8 yıl sonunda vatandaşlığa giden yabancıların alımların sektöre zarar veriyor. Özellikle İran ve Afganlıların alımları bu türden ucuz konutlar. Bu uygulama ile ülkenin altına dinamit koymak istemiyorsak, ikamete dayalı konut alımında oranı 100 bin dolarlar seviyesine çıkarmak zorundayız” açıklamasını yaptı.