1 ayda 1 milyar dolar kısa vadeli borç daha: %11 faiz de onları durduramadı
Merkez Bankası’nın (TCMB) yayınladığı istatistiklere göre, 2022 Nisan sonu itibarıyla, orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalmış dış borç verisi kullanılarak hesaplanan kalan vadeye göre kısa vadeli dış borç stoku, 182.4 milyar dolara yükseldi ve rekor tazeledi. Martta bu rakam 181.4 milyar dolardı. Dış borç stokunun 17.8 milyar dolarlık kısmı Türkiye'de yerleşik bankaların ve özel sektörün yurt dışı şubeleri ile iştiraklere olan borçlarından oluştu. Borçlu bazında değerlendirildiğinde, toplam stok içinde kamu sektörünün yüzde 19.4, Merkez Bankası'nın yüzde 16.1, özel sektörün ise yüzde 64.5 oranında paya sahip olduğu gözlendi.
Türkiye’nin 5 yıl vadeli borcunu iflasa karşı korumanın maliyetini gösteren kredi risk primi CDS oranları 830’ların üzerinde seyrettiği için döviz faizinin maliyeti de giderek artıyor. 5 yıllık Eurobond faizi de yüzde 11’in üzerine çıktı. Bu oran, Türkiye’yi savaştaki Ukrayna’nın ardından dövizle borçlanma faizinin en yüksek olduğu ülke konumuna taşıdı. Ekonomistler, Twitter’dan yaptıkları paylaşımlarda döviz kurlarındaki artışın hızlanabileceği yorumunu yaptılar. Mustafa Sönmez, “Kamu sektörünün %19.4, Merkez Bankası’nın %16.1, özel sektörün ise %64.5 oranında borç payına sahip olduğu gözleniyor. Mayısta 25 milyar doları bulması beklenen cari açık ile birlikte dövizi yukarı itecek” yorumunu yaptı. Evren Devrim Zelyut da “20+ kaçış yok! Ülke dolar kazanamıyor, ihracat söylemleri yalan oldu üstüne bakın Merkez'den ne haber geldi: 2022 Nisan sonunda, orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalmış kısa vadeli dış borç stoku, 182,4 milyar ABD doları ile rekor kırdı” dedi.
4 ayda yüzde 9.6 arttı
Nisan sonu itibarıyla kısa vadeli dış borç stoku, 2021 yıl sonuna göre yüzde 9.6 oranında artışla 133.4 milyar dolara yükseldi. Bu rakam martta 132.3 milyar dolardı. Bu dönemde, bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku yüzde 7.3 oranında artarak 55,3 milyar dolar olurken, diğer sektörlerin kısa vadeli dış borç stoku yüzde 10.2 oranında artarak 48.6 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.
Bankaların yurt dışından kullandıkları kısa vadeli krediler, 2021 yıl sonuna göre yüzde 3.2 oranında artarak 11.5 milyar dolar oldu. Banka hariç yurt dışı yerleşiklerin döviz tevdiat hesabı yüzde 1.4 oranında azalarak 15,1 milyar dolar, yurt dışı yerleşik bankaların mevduatı da yüzde 8.2 oranında artışla 16.9 milyar dolara yükseldi. Ayrıca yurt dışı yerleşiklerin TL cinsinden mevduatları geçen yıl sonuna göre yüzde 24.5 oranında artışla 11.8 milyar dolara ulaştı.
Diğer sektörler altında yer alan ithalat borçları, 2021 yıl sonuna göre yüzde 11 oranında artarak 43.1 milyar dolara yükseldi. Borçlu bazında incelendiğinde, tamamı kamu bankalarından oluşan kamu sektörünün kısa vadeli borcu 2021 yıl sonuna göre yüzde 10.4 oranında artarak 24.5 milyar dolar olurken, özel sektörün kısa vadeli dış borcu yüzde 8.1 oranında artarak 79,4 milyar dolara yükseldi.
Alacaklı bazında incelendiğinde, özel alacaklılar başlığı altındaki parasal kuruluşlara olan kısa vadeli borçlar yıl sonuna göre yüzde 11.3 oranında artarak 70.8 milyar dolar, parasal olmayan kuruluşlara olan borçlar yüzde 7.6 oranında artarak 62.1 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.
2021 yıl sonunda 460 milyon dolar olan kısa vadeli tahvil ihraçları, 2022 Nisan sonu itibarıyla 459 milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde resmi alacaklılara olan kısa vadeli borçlar 74 milyon dolar olarak gerçekleşti.
2022 Nisan sonu itibarıyla, kısa vadeli dış borç stokunun döviz kompozisyonu yüzde 45.5'i dolar, yüzde 24.9'u Euro, yüzde 9.9'u TL ve yüzde 19.7'si diğer döviz cinslerinden oluştu.
