Wagner Tek Örnek Değil Paramiliterlerle İş Tutulmaz

Dün de yazdım, Rusya’daki Wagner-Kremlin çatışması kimse için sürpriz olmadı diye. Çünkü Rus devletinin, bizzat Devlet Başkanı Vladimir Putin’in kurulmasına destek olduğu grubun lideri Yevgeni Progozin “güçten başı dönmüş“ bir lumpen olarak kendisinden bekleneni yaptı. Taktik ustası Putin’in beklese bile cesaret edileceğini hiç hesaplamadığı bir gelişmeydi bu.

Ama aylar öncesinden belliydi ne olacağı. Ukrayna’ya gönderilen Wagner’in önemli başarılar elde etmesiyle birlikte Progozin’in “dili“nin gittikçe üstencil bir tona büründüğü, Rus askeri makamlarının önde gelen iki figürüne, Milli Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile Genelkurmay Başkanı Valery Gerasimova‘ya pervasızca çıkıştığı görülüyordu. Lümpen deyişimde bir yanlışlık yok; çünkü küçük bir sandviç tezgahıyla yola çıkıp lüks lokantalara sahip olacak kadar iş bilen bir tüccar olan Progozin, 1979 yılında hırsızlık suçundan 13 yıla mahkum olup, 9 yıl yatmış biridir. Bir paramiliter gücün liderinin güç kazandıkça nasıl sapıtacağının örneklerinden bir de oldu haliyle. Ama Progozin tek örnek değildir.

Sadece bela getirirler

Malum, paramiliter güçler yapıları, taktikleri, eğitimleri, işlevleri profesyonel orduya benzeyen ama bir ülkenin resmi/meşru ordusunun bir parçası olmayan yapılanmalardır. Niye varlar? Bir ülkenin askeri ya da polis güçlerinin üstesinden gelemediği ya da gelmek istemediği görevleri yerine getirirler. Ama gerçekte “getirdikleri“ beladır. Hatırladığım örnekleri paylaşayım.

Sudan’da diktatör Ahmet el Beşir, aşağılık rejimine yönelik tehditlerle başedebilmek için Al Sari olrak bilinen paramiliter bir güç oluşturmuştu. O kadar suç işlediler, o kadar çok hak ihlali yaptılar ki, Beşir’in defolup gitmesine yol açan halk hareketlerinin asıl hedefi oldular. Sudan şimdi de başka bir paramiliter güçle boğuşuyor malum. Hızlı Destek Güçleri (HDG) adlı grupla. aslında ordu sayılır HDG, 100 bin asker var çünkü bünyesinde. Halkın devirdiği Beşir rejiminden sonra yönetimi ele geçiren askeri cunta içinde görevliydi liderleri Muhammed Hamdan Dagalo denilen adam. Tıpkı Progozin’in yaptığı gibi, Dagalo da Sudan ordusunun bir parçası olmayı reddetti. Bu yüzden başlayan çatışmalarda bu kavgada taraf olmayan yüzlerce sivil öldü. Sudan ordusunun halka karşı işlediği suçlarda ortağıydı oysa Dagalo. Ordunun da cuntanın da tüm desteğini almış, kendisinde güç vehmetmişti o da. Şimdi Sudan ordusu onu ya ortadan kaldırmak ya da bir daha toparlanamayacağı ağır bir yenilgiye uğratmak istiyor.

Afgan paramiliter güçleri hatırlıyor musunuz?

Daha Taliban vahşileri dağlarda varlıklarını sürdürürken Afganistan’ın Taliban karşıtı hükümeti, onlarla savaşında güvenlik güçlerine yardım etsin diye yaklaşık 6 bin kişilik iki paramiliter güç oluşturmuştu. Arbaky Güçleri ile Hak Ayaklanması Güçleri türünden fiyakalı adları da vardı bunların. Afgan hükümeti o kadar besledi, ellerine o kadar silah verdi ki soyguna, sivil öldürmeye vardırdı işleri bu serseri gruplar. Taliban’dan çok bu gruplardan korkar olmuştu halk diye kalmış aklımda. Belki de Taliban’ın oralarda güç kazanmasında bu paramiliter güçlerin de katkısı(!) olmuştur.

İngilizlerin de var

Toplumsal çatışma olan her yerde bu tür güçler olur. Gelişmiş, gelişmemiş fark etmez. Kolombiya’da Birleşik Öz Savunma Güçleri adlı paramiliter bir güç varken İngiltere’nin de, Kuzey İrlanda’daki çatışmalarda kullandığı paramiliter güçler var. Ulster Gönüllü Gücü (UGC) bunlardan biri. UGC’nin çok sayıda sivili öldürdüğü biliyor. Bir de yine İngiliz yanlısı Ulster Savunma Birliği (USB) var ki bu da 10‘a yakın cinayetten sorumlu tutuluyor.

Daha çok vardır tabii. Ama aklıma gelenler bunlar. Şu saydıklarım bile gösteriyor ki, paramiliter güçleri besleyip büyütenler ya onları kendilerine isyan ederken buluyorlar karşılarında ya da işledikleri insanlık suçlarından ötürü dünyanın gözünde kötü duruma düşüyorlar.

Paramiliter güçlerle iş tutmak isteyenler varsa, bilsinler ki kendilerine dönmesi kuvvetle muhtemel uğursuz bu silahla kendi cehennemlerini hazırlıyorlar demektir. Şimdi Moskova üzerine doğru yürüyen lümpen Progozin işte böyle bir silahtı. Paramiliter güçlere beğ bağlayanlara anımsatırım.

Putin de Wagner için “yerli/milli“ diyordu.

Bunu da anımsatayım bari.