Haşdi Şabi nedir?
Halk Seferberlik Güçleri olarak da bilinen Haşdi Şabi, IŞİD'in 2014 yılında Musul'u ele geçirmesi üzerine Iraklı birçok farklı milis gücünün bir araya gelmesiyle kuruldu. Musul saldırısı ardından Irak'ta Şiilerin ruhani lideri Ayetullah Sistani tüm Irak halkını ülkelerini ve kutsal mekanlarını savunmaya çağıran bir tetva yayımladı.
Haşdi Şabi'nin büyük bölümü Şii milislerden oluşsa da bünyesinde Sünni milisleri de barındırıyor. Doğruluğu teyide muhtaç bilgilere göre 136 bin savaşçısı bulunan örgütün 120 bini Şii, 16 bini ise Sünni Iraklı milislerden oluşuyor. Ne var ki bazı kaynaklara göre bu sayı daha fazlayken bazı kaynaklar daha az olduğunu ileri sürüyor.
Bağdat tarafından doğrudan desteklenen Haşdi Şabi, hükümetten para ve silah yardımı da alıyor. Tam olarak hükümetin kontrolü altında olmadığı düşünülen örgütün bazı milis grupları dönem dönem hükümeti eleştirdiği de oldu.
IŞİD'e karşı kurulan bu örgütün IŞİD'in Irak'tan silindikten sonra ne olacağı ise belirsizliğini hâlen koruyor.
Şii çoğunluklu olan Haşdi Şabi'nin büyük bölümü İran'la yakın ilişkiler içerisinde. Bazı kaynaklara göre örgüt, İran Devrim Muhafızları tarafından teşkilatlandırıldı. Bünyesindeki milis güçlerinin liderlerinin genelde Tahran ve İran'daki kutsal Kum şehriyle yakın ilişkileri olan din adamları olduğu da belirtiliyor.
IŞİD'le mücadele eden grup Irak halkının belli bir bölümünden destek alıyor. Şii Iraklıların hemen hemen tamamına yakınının kahraman olarak gördüğü grubu Sünni Iraklıların büyük çoğunluğu ise mezhepçi olarak tanımlıyor. Iraklı Şiiler, Haşdi Şabi'yi İran ile olan ilişkileri üzerinden zaman zaman eleştiriyor. Öte yandan operasyonları oldukça sert olan bu grup, insan hakları ihlâlleri suçlamalarıyla da karşı karşıya kalıyor. Özellikle 2015 yılında Sünnilerin yoğunlukta olduğu Tikrit'in IŞİD'den geri alınması sırasında gerçekleştirilen operasyonlarda gruba yönelik insan hakkı ihlali eleştirileri gelmişti.
Son olaylar
- 27 Aralık'ta Irak'ın Kerkük kentinde Haşdi Şabi güçleri ABD üssüne saldırmış, 1 müteahhit ölmüş 6 ABD askeri yaralanmıştı. Bunun üzerine ABD'den yapılan açıklamada, "Haşdi Şabi bunun hesabını verecek" denilmişti.
- ABD, 30 Aralık 2019'da Irak'ın batısında yer alan Enbar kentindeki Haşdi Şabi'nin askeri üssüne hava saldırısı düzenlemiş ve 25 Haşdi Şabi milisi ölmüş, 51 milis ise yaralanmıştı. Bunun üzerine Bağdat, Tahran ve Haşdi Şabi'den tepkiler gelmiş, Haşdi Şabi intikam yemini etmişti.
- 31 Aralık 2019'da Haşdi Şabi destekçileri ABD'nin Bağdat'ta bulunan büyükelçilik binasının önünde toplanmış, binanın duvarlarını ateşe vermiş ve daha sonra işgal etmişti.
- Bir gün süren işgalin sonrasında 1 Ocak 2020'de önce Bağdat'tan ardından Haşdi Şabi'den milislere çekilme çağrısı yapılmış ve milisler bölgeden çekilmişti.
- ABD'den bunun intikamının alınacağına dair açıklamalar gelirken, İran cephesinden ise ABD'nin hava saldırılarına tepki gösteren açıklamalar gelmişti.
- Bugün sabahın ilk saatlerinde ise İran Devrim Muhafızlarının Kudüs Gücü'nü komuta eden Tümgeneral Kasım Süleymani ABD'nin saldırısında öldürüldü. Aynı saldırıda Kasım Süleymani ile birlikte Haşdi Şabi'nin üst düzey komutanlarından Genel Komutan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis de öldürüldü.
- Haşdi Şabi saldırı sonrası yaptığı açıklamada, Süleymani ve Mühendis'in istihbarat bilgilerinin ABD'ye Irak tarafından sızdırıldığını düşündüklerini açıkladı.
