Çin'den ABD'ye: Ateşle oynarsanız yanarsınız
Dünyanın en büyük ekonomilerine sahip iki ülkenin liderleri arasındaki görüşme, başta Asya Pasifik olmak üzere tüm dünya diplomasisi açısından büyük önem taşıyor. Ancak görüşmeyi değerlendiren Amerikan basını, "Hiçbir gelişme yok" değerlendirmelerini yapıyor.
ABD Başkanı Joe Biden ve Çin lideri Şi Cinping, küresel ekonomi başta olmak üzere iki ülke arasındaki ilişkileri de ele aldıkları uzun bir görüşme gerçekleştirdiler. 3,5 saat süren görüşmede Biden, "İki ülkenin liderleri olarak sorumluluğumuz, Çin ve ABD arasındaki rekabetin kasıtlı ya da kasıtlı olmadan bir çatışmaya dönüşmemesini sağlamak" vurgusunu yaptı.
3,5 saat süren görüşmenin ağırlıklı konusu Tayvan ve Sincan olurken, ABD basını "ikili ilişkilere dair bir gelişme yok" ifadelerini kullandı.
Biden-Şi zirvesinden sonra Beyaz Saray'dan yapılan yazılı açıklamada, Başkan Biden'in Çin Devlet Başkanı Şi ile görüşmesinde, Tibet, Hong Kong ve Sincan'daki uygulamalarından duyulan endişeleri dile getirdiği ifade edildi.
Şi: Ateş oynamaya devam ederseniz yanarsınız
Görüşmenin Çin medyası yansımalarına yer veren New York Times gazetesi Çin Devlet Başkanı Şi'nin Amerikalı politikacıları Tayvan yaklaşımları doğrultusunda eleştirdiğini belirterek, "Ateşle oynuyorsunuz. Ateşle oynamaya devam ederseniz yanarsınız" dediğini aktardı.
'Kırmızı çizgiyi geçerseniz kararlı tedbirler alırız'
Toplantı ardından konuşan bir Amerikalı yetkili ABD'nin Tayvan politikasına yönelik yeni bir gelişme olmadığını söyledi. Yetikili, Biden'in ABD'nin çıkarlarını ve ideallerini müttefikleri ile birlikte savunmaya devam edeceğini ifade etti.
Öte yandan Çin basınında yer alan haberlerde de Çin Devlet Başkanı Şi'nin, Biden'a yönelik "kırmızı çizgi" vurgusu yaptığı belirtildi. Şi, Çin'in Tayvan'daki bağımsızlık yanlıları "kırmızı çizgiyi" geçtikleri takdirde "kararlı tedbirler" alacaklarını ifade etti.
Görüşmede, Şi'nin makroekonomik politikalarda temasların sürdürülmesi ve yeni enerji alanlarında işbirliği yapılması gerektiğini de belirttiği ifade edildi.
'İşbirliğinin artması gerekiyor'
Görüşmede, bir tercüman aracılığıyla konuşan Şi, "Dünyanın en büyük iki ekonomisi ve BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri olarak Çin ve ABD'nin iletişim ve işbirliğini artırması gerekiyor" dedi.
Biden ise Hint-Pasifik bölgesindeki insan hakları ve diğer konular da dahil olmak üzere endişe alanlarını ele alacağına söz verdi.
Şi, görüşmenin başlangıcında "Çin ile ABD arasında sağlam ve istikrarlı bir ilişki kurulması" çağrısında bulundu.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Licien, görüşme öncesi yaptığı açıklamada, "Pekin'in Washington ile ilişkilerini istikrarlı geliştirme yoluna yeniden sokmayı hedeflediğini" belirtmişti.
Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada ise "ABD'nin görüşmeyi Çin ile rekabetin kurallarını belirlemek için bir fırsat olarak gördüğü" kaydedilmişti.
'Eski arkadaş' vurgusu gündem oldu
Tarih boyunca aralarındaki diplomatik ve ekonomik gerilimlerle bilinen iki rakip ülke Çin ve ABD tarafından gerçekleştirilen çevrim içi zirvede Çin Devlet Başkanı tarafından dile getirilen "old friend" ifadesi dikkat çekti.
İngilizce'de; deneyimli, eski gibi anlamlara gelen "old" kelimesi aynı zamanda "ihtiyar" anlamına da geliyor. Bu bağlamda Şi'nin "arkadaş canlısı" olarak yorumlanmasına neden olan bu ifadelerin bir gönderme içerip içermediği ise tartışma konusu oldu.
Görüşme başlarında "Daha önceleri görüşmek için çok fazla zaman harcadık umuyorum bu akşam samimi bir konuşma gerçekleştirebiliriz" dedi. Çin Devlet Başkanı ise samimiyet çağrısı ardından, "Çevrimiçi görüşme yüz yüze görüşmenin yerini tutmasa da eski dostumu gördüğüm için mutluyum" ifadelerini kullandı. Söz konusu "arkadaş" yorumu ardından ise Biden'ın 'genişçe gülümsediği' ifade edildi.
Biden, geçtiğimiz yaz Çin ile aralarındaki ilişkinin "arkadaşlık" olarak tanımlanmasına itiraz ederek, "Bir konuya açıklık getirelim. Birbirimizi iyi tanısak da Çin ile 'eski arkadaş' değiliz. Bu sadece iş" demişti.
Kimler katıldı?
Görüşmeye Çin tarafında Devlet Başkanı Şi'nin yanı sıra Çin Komünist Partisi (ÇKP) Merkez Komitesi Siyasi Bürosu üyesi ve Genel Ofisi Direktörü Ding Şueşiang, ÇKP Merkez Komitesi Siyasi Bürosu üyesi ve Dış İlişkiler Ofisi Direktörü Yang Cieçı, Çin Devlet Konseyi üyesi ve Dışişleri Bakanı Vang Yi, Başbakan Yardımcısı Liu Hı ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Şie Fıng katıldı.
ABD tarafında ise Biden dışında Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ve Hazine Bakanı Janet Yellen'ın olduğu yetkililer yer aldı.
