Irkçı, homofobik, aşı karşıtı ve kadın düşmanı söylemleriyle gündeme sık sık gelen, Başkanlığı süresince ordunun desteğini alan, ülkenin eski askeri yönetimine olan özlemini dile getiren eski Devlet Başkanı ve Yüzbaşı Jair Bolsonaro, Luiz Inácio Lula da Silva'nın zaferi sonrasında “sandıkta hile” iddialarıyla yenilgiyi kabul etmeyeceğinin sinyalini vererek ülkede askeri darbe korkusu yaşanmasına neden olmuştu.

Halefi Lula’ya görevini devretmesine iki gün kala Bolsonaro, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) yollarına düştü ve Brezilya’nın içinde bulunduğu çalkantılı süreç de hemen eski Devlet Başkanı’nın gidişini takiben başlamış oldu.

Bolsonaro yanlıları, 8 Ocak'ta da ordunun müdahalede bulunması talebiyle slogan atarak polis bariyerini aşıp Ulusal Kongre binasına girmişti. Protestocuları dağıtmak için göz yaşartıcı gaz ile müdahale eden polis, grupların daha sonra Devlet Başkanlığı Sarayı ve Yüksek Mahkeme binasına zorla girmesine engel olamamıştı. Gelinen noktada gösterilerin önüne geçilebilse de Bolsonaro’nun ülkeye nasıl döneceği ve ordunun sözkonusu olaylardan sonra ne gibi bir reaksiyon göstereceği ise merak konusu.

Brezilya’da yaşanan olayları ve mevcut durumu Sosyalizm ve Özgürlük Partisi'nin (PSOL) kurucu liderlerinden, eski milletvekili “Babá” lakaplı João Batista ile konuştuk.

‘Asıl mesele Bolsonaro’nun yargılanmasıdır’

Halkın sözkonusu olaylardan sonra yaşadığı endişelerin boyutunu anlatan Batista, “Genel olarak bu darbeci eylemlere dönük bir tepki hakim. İşçi sınıfı ve emekçi kesimlerin çoğunluğu bu yaşananların karşısında. Bu eylemin içerisinde olan birtakım insanlar tutuklandı ama asıl mesele eski devlet başkanı Bolsonaro ve darbeci liderlerin tutuklanması ve yargılanmasıdır. 9 Ocak günü pek çok şehirde gerçekleşen darbe karşıtı kitlesel eylemleri bu yönde atılan ilk adım olarak değerlendirebiliriz” ifadelerini kullandı.

‘Darbeci eylemleri desteklediler’

“Bolsonaro hükümetinde en önemli konumlar askerlerin kontrolündeydi” diyen Batista, ordu yönetiminin tamamının Bolsonaro’nun darbeci planını desteklediğini ya da sessizce onayladığını ifade ederek şunları söyledi: “Başkent Brasília’daki askeri birlikler 8 Ocak Pazar günü gerçekleşen darbeci eylemleri desteklediler. Darbe girişimini protesto etmek için sokağa çıkan kitleler ordu yönetiminin yargılanması ve cezalandırılması talebini yükselttiler. Ordu yönetiminin bu eylemlerin yanında yer alması, diktatörlük heveslisi tüm kesimlerin ağır bir şekilde cezalandırılması gerektiğini açık bir şekilde ortaya koyuyor.”

‘Lula hükümeti Bolsonaroculardan temizlenmeli’

Brezilya’da süregelen Lula hükümetinin sözkonusu olaylara hazırlıksız yakalandığı eleştirilerini de sorduğumuz eski milletvekili şöyle konuştu: “Lula hükümeti, bazı Bolsonarocuları da kapsayan çok farklı siyasi kesimlerin bir araya geldiği geniş bir koalisyon. Lula’nın bizzat Savunma Bakanlığına atadığı kişi yakın zamana dek Bolsonaro’yu desteklemiş bir partinin lideri. Bu gelişmelerden Savunma Bakanı’nın da sorumlu olduğunu düşünüyorum çünkü darbeci eylemler sırasında Bolsonarocu kesimlere arka çıkan tutumlar aldı. Öte yandan Lula hükümeti darbeci eylemlerin gerçekleştiği başkent Brasilia’nın bağlı olduğu Bolsonarocu eyalet yönetimine haddinden çok fazla bel bağladı. Bu darbe girişiminin ortaya koyduğu açık bir gerçek varsa, o da Lula hükümetinin başta Savunma Bakanı olmak üzere Bolsonarocu tüm kesimleri saflarından temizlemesi gerektiğidir.”

‘Derhal iade edilmeli’

Görevini halefi Lula’ya devretmesine 48 saat kala Brezilya’yı terk ederek ABD’ye kaçan Bolsonaro’nun ülkeye geri dönüşü üzerine olası senaryoları sorduğumuz Batista, “Darbe girişimi şimdilik bastırılmış olsa da Bolsonaro ve destekçileri iktidarı ele geçirmek ve seçilmiş hükümeti devirmek için hiçbir fırsatı kaçırmayacaklar. Bundan herkesin emin olması gerekiyor. Dolayısıyla Bolsonaro’nun derhal ülkeye iade edilmesini ve tutuklanmasını talep eden güçlü bir toplumsal harekete ihtiyacımız var. Bolsonaro'nun, politikada aktif bir şekilde faaliyet gösteren ve yolsuzluğa batmış çocuklarının, eski bakanlarının ve darbeyi, askeri diktatörlüğü savunan tüm siyasi liderlerin ve üst düzey bürokratların tutuklanmasını talebiyle darbe karşıtı eylemleri büyütmeliyiz” dedi.

Yoksulluk, ırkçılık, skandal: Ama durun Bolsonaro hâlâ yenilmedi