James Webb, 700 ışık yılı uzaktaki ötegezegenin atmosferini görüntüledi

James Webb Uzay Teleskobu (JWST) tarafından görüntülenen WASP-39b adlı büyük gaz devinin atmosferinde sülfür dioksit moleküllerinin bulunması, bu sürecin Güneş Sistemimiz dışındaki gezegenlerde de gerçekleştiğini gösterdi.

Birleşik Krallık'taki Oxford Üniversitesi'nde araştırmacı olan ve WASP-39b'nin atmosferindeki sülfür dioksitin kökenini açıklayan makalenin başyazarı Shang-Min Tsai yaptığı açıklamada, "Bu, dış gezegenlerde fotokimyanın* somut kanıtını ilk kez görüşümüz" dedi.

*Işık etkisiyle oluşan, ışıma enerjisinin yol açtığı kimyasal tepkimeler.

Umut veren bir buluş

Matematik, fizik, bilgisayar bilimleri, nicel biyoloji, istatistik nicel finans alanlarındaki bilimsel çalışmaların elektronik önbasımları için bir arşiv olan Arxiv'de beş makaleden oluşan bir paket halinde sunulan son analizler, bu ötegezegenin atmosferini ilk kez tam olarak resmetti. Ötegezegen atmosferleri üzerinde çalışan ancak JWST ekibinin bir parçası olmayan astrofizikçi Nataliea Lowson, sülfür dioksitin tespit edilmesinin, yıldızların yaşanabilir bölgesinde bulunan daha küçük Dünya benzeri ötegezegenlerde de benzer gazların bulunabileceğine dair umut verdiğini ifade etti.

Lowson, "Bu fotokimya, Dünya'da biyoimzalarla bağlantılı olduğunu bildiğimiz bir süreçle benzerlik gösteriyor" dedi.

Sıcak gaz devi WASP-39B'nin atmosferinin yapısı. Fotoğraf: NASA

JWST, sözkonusu molekülleri spektrografi olarak bilinen ve Güneş'in önünden geçerken gezegenin atmosferiyle kesişen ışığı parçalayan bir teknikle tespit etti. JWST ekipleri beklediklerinden çok fazla sülfür dioksit bulunduğunu fark etti.

Bilim insanları, güneş ışığının hidrojen sülfür ve suyu, sülfür dioksiti oluşturan bileşenlere (sülfür ve oksijen) ayırdığından şüpheleniyor. Bununla birlikte araştırmacılar henüz ötegezegenin atmosferinde hidrojen sülfürün varlığını doğrulayamadı. Lowson, "Bu orada olmadığı anlamına gelmiyor, gözlemleyemedikleri başka bir dalga boyunda olabilir" dedi.

Ötegezegende başka neler bulundu?

JWST, sülfür dioksitin yanı sıra karbon dioksit, karbon monoksit, sodyum, potasyum ve su buharı da keşfetti. Lowson, karbonun oksijene oranının, gezegenin Jüpiter ve Satürn'e benzer bir şekilde oluşturduğunu gösterdiğini, "Gözlemlerden elde edilen yapı, bize WASP-39b'nin, kabaca Jüpiter ve Satürn ile aynı metal zenginliğine sahip olduğunu gösteriyor" sözleriyle ifade etti.

Güney Queensland Üniversitesi'nden Jonti Horner ise elde edilen bulguların sözkonusu gezegenin, hayata yıldızından çok daha uzakta başladığını gösterdiğini söyleyerek, "Bu gerçekten heyecan verici. (Büyük sıcak gezegenlerin) daha uzakta oluştuklarını ve sonra içeri doğru göç ettiklerini anlatan tüm teorilerimizi doğruluyor" dedi.

'Sıcak Satürn'

"Sıcak Satürn" olarak da bilinen WASP-39b, yaklaşık olarak Jüpiter büyüklüğünde olsa da Satürn kütlesine sahip devasa bir gaz gezegeni. Bu yılın başlarında, yaklaşık 700 ışık yılı uzaklıkta keşfedilen ötegezegenin çevresinde karbondioksit molekülleri tespit edilmişti.