10 yaşından önce telefon kullananlar 2 kat daha riskli!
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) liderliğinde yürütülen ve Avrupa Birliği tarafından desteklenen TECHWELL (Technological Wellness Among Young People) Projesi kapsamında, Türkiye, Fransa ve İtalya'da gençlerdeki teknoloji bağımlılığına yönelik kapsamlı bir saha çalışması gerçekleştirildi.
Türkiye, Fransa ve İtalya’dan yaklaşık 1000 öğrenci, 400 öğretmen ve 400 veli ile yapılan çalışmada dikkat çeken sonuçlara ulaşıldı. Araştırmada, ergenlerin yüzde 91’inin teknolojiyi ebeveyn denetimi olmadan kullandığı ve 10 yaşından önce akıllı telefon kullanmaya başlayanların, 13 yaşından sonra başlayanlara göre bağımlılık açısından iki kat daha fazla risk taşıdığı tespit edildi.
İTÜ İşletme Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Adnan Veysel Ertemel, araştırmanın temelinin 10 yıl önce yayımladığı “Dijital Çağda İllüzyonel Pazarlama” kitabına dayandığını belirtti. Ertemel, dijital platformların tarafsız olmadığını ve “kanca tekniği” gibi yöntemlerle kullanıcıların ekran başında kalma süresinin bilinçli olarak uzatıldığını vurguladı.
Ertemel, 2019-2020 yıllarında yaklaşık 2 bin öğrenciye yönelik eğitimlerle gençlere teknolojiyi daha bilinçli kullanma yollarını aktardıklarını ifade etti:
“Ergenlerde teknolojiyi kullanma yaşı ne kadar erken başlarsa problemli telefon kullanımı da o kadar artıyor. Örneğin 10 yaşından önce akıllı telefon kullanmaya başlayanlar, 13 yaşından sonra başlayanlara göre bağımlılık noktasında iki kat daha fazla risk taşıyor. Çalışmada ergenlerin yüzde 91’inin teknolojiyi ebeveyn denetimi olmadan kullandığı belirlendi. Yüzde 82’sinde problemli telefon kullanımı gözlemlenirken bu kullanımın bağımlılık düzeyine ulaşma oranı ise yüzde 20-21 civarında”
Araştırmaya göre, dijital bağımlılık cinsiyete göre farklılık gösteriyor. Kız öğrencilerde sosyal medya, erkek öğrencilerde ise dijital oyun bağımlılığı öne çıkarken, “Gelişmeleri Kaçırma Korkusu (FOMO)”nun da kızlarda daha yaygın olduğu tespit edildi.
Ertemel, Fransa’daki yasal düzenlemelere rağmen dijital bağımlılık oranlarının benzer düzeyde seyrettiğini belirterek, “Bu durum, düzenlemelerin tek başına yeterli olmadığını gösteriyor” dedi. Ayrıca, akıllı telefon bağımlılığının öğrencilerin akademik başarısını da olumsuz etkilediğini söyledi.
Ertemel, 2021 yılında 6-15 yaş grubunda dijital teknoloji kullanım oranının yüzde 82 iken, bu oranın 2024’te yüzde 92’ye çıktığını belirtti:
“Ayrıca telefon kullanıcılarının neredeyse yarısı 30 dakikada bir telefonunu kontrol ediyor. 15-17 yaş grubu lise öğrencilerine odaklanılarak hazırlanan çalışmaya göre, gençlerin yüzde 81,4’ü problemli akıllı telefon kullanımı belirtileri gösteriyor.
Ayrıca yüzde 20’lik dilimi ise yüksek bağımlılık olarak nitelendirilebilecek risk grubunda yer alıyor”
TECHWELL Projesi’nin bir yıl içinde tamamlanması planlanıyor. Pilot eğitimlerle başlayacak uygulamaların gelen geri bildirimlere göre geliştirilmesi ve elde edilen tüm içeriklerin TECHWELL’in internet sitesi üzerinden kamuoyuna sunulması hedefleniyor.
