İnternette Özgürlük raporu: Türkiye’de internet özgürlüğü kısıtlanıyor

Washington merkezli düşünce kuruluşu Freedom House’un “İnternette Özgürlük 2017” raporuna göre, Türkiye’deki internet özgürlüğü hızla geriledi. Türkiye, Mısır ve Ukrayna ile bilirkte bu yıl internet özgürlüğünün en belirgin biçimde kısıtlandığı ülkelerden biri oldu.

Freedom House, küresel çapta internet kullanıcılarının yüzde 87’sini oluşturan 65 ülkede internet özgürlüğünün durumunu değerlendiren raporunu açıkladı. Rapora göre internet kullanıcılarının sadece yüzde 23’ü özgür internet imkânına sahip. İnternet özgürlüğünde en kötü notu alan ülkeler listesinin başında Çin yer alıyor. Çin’i, Suriye ve Etiyopya takip ediyor. Değerlendirilen 65 ülkeden 32’sinde internet özgürlüğünün kısıtlandığına dikkat çekilen raporda, geçen yıl en belirgin kısıtlamaların Ukrayna, Mısır ve Türkiye’de yaşandığına dikkat çekildi.

Ülkelerin 2016 yılının haziran ayı ile 2017 yılının mayıs ayları arasındaki gelişmelere göre değerlendirildiği raporda, Türkiye’de telekomünikasyon ağının ve sosyal medyaya erişimin sık sık askıya alınması nedeniyle internet özgürlüğünün ciddi bir şekilde gerilediği belirtiliyor. Türkiye’ye 2017 raporunda 100 üzerinden 66 puan verildi. 2016 yılından bu yana internetin özgür olmadığı ülkeler kategorisinde kabul edilen Türkiye’nin notu Freedom House’un geçen yılki raporunda 61’di.

Raporda, Türkiye’nin internet özgürlüğünün ciddi bir biçimde kısıtlanmasına örnek gelişmelerden biri olarak Güneydoğu’da yaklaşık 28 belediye başkanının görevden alınmasının ardından bölgede neredeyse 12 milyon kişinin internet erişiminin engellenmesi gösteriliyor. Muhalif gazetecilerin sosyal medya hesaplarının da hack-lendiğine dikkat çekilen raporda, “Hack-lenen hesaplardan sahte mesajlar yayımlandı ve hükümetten özür dilendi” deniliyor. Erişimin kısıtlanması ya da bilinçli olarak yavaşlatılması konusunda Türkiye’den örneklere yer verilen raporda, “Siyasi anlamda zorlu dönemlerde hükümet WhatsApp sohbet uygulamasına erişimi yavaşlattı, ya da tamamen uygulamayı ulaşılamaz hale getirdi” ifadelerine yer veriliyor. Raporda, VPN aracılığıyla sanal ağlardan erişim yollarının da hükümet tarafından tıkandığını söylüyor.

Sosyal medyaya sansür

Raporda dünya genelinde internet özgürlüğünü tehdit eden en önemli gelişmelerden biri olarak, hükümetlerin sosyal medyada bilgileri manipüle etmek için gösterdiği çabaya işaret edildi. Rapora göre son bir yılda 65 ülkeden 30’unda hükümetler, demokrasiyi zayflatmak için internetteki tartışmaları kontrolü altına almaya çalıştı. Oysa 2016 yılı raporunda bu kapsamda 23 ülkenin adı geçiyordu. Raporda son birkaç yıldır bu uygulamanın daha da yaygın hale geldiğine dikkat çekildi.

Türkiye’de 6 bin troll

Raporda hükmetlerin ücretli yorumcular, troller, botlar, yalan haber siteleri, liderlerin popülerliğini artırmak için propaganda merkezleri gibi yöntemlere başvurduğu aktarıldı. Bu konuda Türkiye’deki duruma ilişkin “Türkiye’de ‘AK Troller’ olarak adlandırılan ve iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi tarafından desteklendiği iddia edilen 6 bin kişi sosyal medyada tartışmaları manipüle etti, gündem yarattı ve muhalif isimlere karşılık vermek için çalıştı” değerlendirmesi yapıldı.

Seçimleri etkiliyor

Sosyal medyadaki dezenfarmasyonun geçen yılki ABD seçimleri dahil toplam 18 ülkede seçim sonuçlarında önemli bir rol oynadığı da vurgulandı. Devlet sansürünün daha ziyade mobil bağlantıyı hedef aldığına yer verilen raporda, geçen yıl internet kapatmaya yönelik girişimlerin yaklaşık yarısının doğrudan mobil bağlantıyı, diğer yarısının ise hem mobil hem de sabit bağlantıları hedef aldığı bildirildi.