Türkiye veri konusunda başarılı bir ülke değil. Çoğu veri ya yanlış ya da hiç yok. Türkiye İstatistik Kurumu da bu konuda başarılı bir sınav veremiyor. Mesela takvimde yer almasına rağmen 1 yıldır 2020 yılına ilişkin göç ve ölüm verileri henüz yayımlanmadı. Büyük ve küçükbaş hayvan varlığımızı bilmiyoruz. Daha acısı ülkenin nüfusunu da tam bilmiyoruz. Adrese dayalı nüfus kayıt istatistikleri 85 milyon olduğumuzu söylüyor. Peki ya düzensiz göçmenler içinde kayıtdışı kaç kişi var, 100 bin, 1 milyon, 3 milyon? Bilmiyoruz… Buğday stoğumuzu bilmiyoruz mesela ya da şeker stoğumuzu… Ocak ayında organize sanayi bölgelerine doğalgaz verilmeyen memleketimizde şu anda ne kadar doğalgaz rezervimiz var? Bilmiyoruz…

Bunlar bir ülkenin idaresinde son derece önemli veriler. Görece daha önemsiz olan “sokaklarda kaç köpek yaşıyor” gibi soruların cevabını bilmeden sokak hayvanlarına ilişkin nasıl karar verilebilir, bilemiyorum. Sokaklar bir tarafa “Evlerde kaç köpek yaşıyor” gibi soruların da yanıtı resmi verilerde yok. Plan, program yapacak olan kurumlar AKP döneminde lağvedildiği için kimse böyle verileri sorun etmiyor. Derin bir cehalet içinde yönetiliyoruz.

Bu cehaletimiz, “kur korumalı mevduatın devlete maliyeti ne olacak” sorusu için de geçerliydi. Hepimizin cebinden binde 2-3’lük bir azınlığın cebine ne kadar ödeme yapılacaktı? 15 Nisan’da mart ayına ilişkin bütçe verilerinin yayımlanmasıyla bu sorunun cevabı belli oldu; 11 milyar 700 milyon 437 bin TL… Bu tutarı ilk kez iktisatçı yazar Mustafa Sönmez’in twitinden gördüm. (Twiti siz de görmek istiyorsanız buraya tıklayabilirsiniz.) Fakat son derece ilgi çekici bu keşfin değerinin yeterince bilinmediğini düşündüm. Belki bu veriye nasıl ulaştığımızı adım adım takip edersek, verinin çarpıcılığı daha net görülebilir. Çünkü bu zamana kadar yapılan hesapların tümü tahmindi. Yolculuğun sonunda varacağımız veri ise bizzat bakanlığın itirafı olacak. O halde başlayalım;

1. ADIM: Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün sitesine girin. Bu kurum, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na ilişkin mali tabloları muhasebeleştirmekle sorumludur. Sitenin adresi: https://muhasebat.hmb.gov.tr/
2. ADIM: Siteye girdiğinizde hemen logonun yanında, Türk Bayrağı ve Atatürk resimlerinin sol alt çaprazında “Yayınlar ve Raporlar”a geldiğinizde, tıklamanız için bazı alt bölümler göreceksiniz. Bu alt bölümler içinde “Genel Yönetim Mali İstatistikleri” kısmına tıklayın. Şu sayfaya gireceksiniz;

Uğraşmayayım diyenler için 2. ADIM’ın sonunda gireceğiniz sayfanın linki: https://muhasebat.hmb.gov.tr/genel-yonetim-mali-istatistikleri

3. ADIM: 2. ADIM’ın sonunda Genel Yönetim Mali İstatistikleri’nin alt kırılımlara ayrıldığını göreceksiniz. Aradığımız veri “Bütçe istatistikleri” bölümünde. Buraya tıklarsanız yine bazı başlıklar karşınıza çıkacak. Siz, Genel Yönetim Bütçe İstatistiklerini tıklamalısınız. Bitmedi, yine daha alt başlıklarla karşılaşacaksınız. Bu sefer de “Merkezi Yönetim Bütçe İstatistikleri” başlığına tıklamalısınız. Aşağıdaki resmi takip edebilirsiniz.

4. ADIM: Merkezi Yönetim Bütçe İstatistiklerini tıklarsanız, ekranın sağ tarafındaki ana çerçevenin içinde yine “Merkezi Yönetim Bütçe İstatistiklerini tıklamanız gerekir. Bunu yaptığınızda 2000 yılından 2022 yılına dek ayrı ayrı düzenlenmiş Merkezi Yönetim Konsolide Bütçe İstatistiklerini göreceksiniz. Tahmin edeceğiniz üzere 2022 başlığını tıklamalısınız. Gelirleri giderleri ve bütçe dengesini gösteren 3 başlıkla karşılaşacaksınız. Aradığımız konu KKM ödemeleri olduğu için giderlere tıklamalısınız. Bu sefer de karşınıza 4 ayrı başlık çıkacak. Siz EKOD4 yazana girmelisiniz. Resimden takip edebilirsiniz.

5. ADIM: ‘Merkezi Yönetim Bütçe Giderleri Ay İçi Gerçekleşmeleri EKOD4’e tıkladığınızda bilgisayarınıza bir excel dosyası indirdiğinizi göreceksiniz. O dosyayı açın. Her bir kalem ayrı ayrı numaralandırılmıştır. Bizim aradığımız verinin kodu “5480#”… “Ekonomik ve Mali Transferler başlığı altında. İşte burada;

Gördüğünüz üzere, bu başlık altında Ocak ve Şubat aylarında herhangi bir ödeme yok, “0” yazıyor. Fakat Mart ayını ifade eden 3. sütunda 11,700,437 ifadesini görüyorsunuz. Bu veri muhasebe kolaylığı olsun diye “Bin TL” şeklinde okunmalıdır. Dolayısıyla mart ayında bütçeden binde 2-3’lük bir azınlığa KKM adı altında, yasallığı sorgulanabilecek bir uygulama ile tam 11 milyar 700 milyon 437 bin TL ödeme yapılmıştır.

Bu kadar teferruata gerek var mıydı?

Normal şartlar altında, gündelik hayatın rutini içinde böyle bir veriye ulaşma uzmanlığı kazanmanız beklenmez. Fakat politik kamplaşma nedeniyle, gazetelerde yazanlar içinde neye güveneceğimizi de şaşırdık. Gerek iktidara sempati besleyen yurttaşlar, gerek muhalefete sempati besleyen yurttaşlar, karşı kampın gazetelerine güvenmiyor. Bu nedenle verinin doğruluğunu kanıtlamanın önemli olduğunu düşündüm.

Bu paranın anlamı nedir?

Yine gündelik hayatta 9 sıfırlı sayılarla uğraşmadığımız için bu paranın anlamını kavrayamayabiliriz. Sigara içenler için bir hesap yapalım. Aynı sitede, 4. Adımda giderlere tıklamıştınız. Gelirlere giderseniz, bu sefer Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri Ay İçi Tahsilatları başlığını göreceksiniz. Buraya tıkladığınızda yine bir excel dosyası indirirsiniz. Bu dosyada Özel Tüketim Vergisi başlığında “Tütün Mamülleri” alt başlığını bulun. Bu size, mart ayında tüm sigaralar için devletin kasasına giren ÖTV’nin tutarını verir; 4 milyar 207 milyon 763 bin TL. Başka bir ifadeyle, KKM adı altında, küçük bir azınlığa, Türkiye’de tüm sigaralardan toplanan ÖTV’nin 2,8 katını ödüyoruz.

SONUÇ

İktidar bir çılgınlığın pençesinde. Beraberinde bir halkı da bu çılgınlığa sürüklüyor.