Kanal İstanbul konusunda iktidar kamuoyunu tatmin eden bir çalışma ortaya koyamadı.
İktidar sözcüleri sadece muhalefet istese de istemese de Kanal İstanbul’un yapılacağını vurgulamakla yetiniyorlar. Televizyonlarda bazı çalışmalar ve ÇED raporu kısmen tartışıldı ancak hükümet CHP’nin Kanal İstanbul Çalıştayı gibi bir çalışma yapmadı.
Bu konuda yapılan bazı hesapları ve 2050, 2070,2080 yılı gibi ileriye dönük tahminleri Ulaştırma Bakanı Cahit Turhan açıkladı.
Ulaştırma Bakanı Turhan, kanal İstanbul’un 15 milyar dolara mal olacağını belirttik ve şu bilgileri verdi:
"Hesaplarımıza göre Kanal İstanbul'dan geçecek gemilerden alacağımız para asgari yıllık net 1 milyar dolar civarında. Kanaldan 2035'te geçen araç sayısı 50 bini bulacak. 2050'de bu rakam 70 binlere tırmanacak ve 2070'lerde 80 binin üzerinde olacak. Raporda bize verilen 86 bindir, 2050'de de 78 bindir. 68 bin kapasiteli kanaldan 50 bin gemi geçtiğinde yıllık 5 milyar dolar gelirimiz olacak, bu rakamlara gelecekte ulaşacağız. Bunları çocuklarımız görecek. Biz bu rakamlara yaklaştığımızı düşünürsek bu kanalı yaptığımızda 2070-2080'lere kadar olan talebi, giderek artacak olan bu bölgedeki dünya ticaretinin yük naklinde kullanılan deniz yolunda ihtiyaçları karşılamış olacağız. Bu, ülkemiz için gelirden çok daha önemli bir itibar meselesidir."
Turhan ayrıca Kanal’dan geçecek gemi sayısı hakkında da şu bilgiyi paylaştı:
"Otoyol standardındaki Kanal İstanbul'dan güvenli şekilde günde 185 gemi geçirebileceğiz. Şu anda İstanbul Boğazı'ndan 118-125 gemi geçirebiliyoruz. Zaman zaman şehir içi trafiğimizden dolayı kesintiye uğratıyoruz. İstanbul Boğazı'ndaki geçiş yolu standardı eski yol gibi, yeni yapacak olduğumuz kanalın standardı da otoyol gibi. Buradan hızlı, güvenli ve çok daha fazla araç geçirme imkanlarımız olacak."
Çelişkiler
Bu bilgiler somut verilerden çok tahmin ve temennilere dayanıyor.
Bugün İstanbul boğazından günde 118-125 gemi geçiyor. Yıllar itibariyle geçin gemi sayısı da azalıyor. Ancak Bakan Turhan Kanal İstanbul’dan günde 185 gemi geçirebileceğiz, diyor. İstanbul boğazından geçen gemi sayısı azalarkın, Kanal İstanbul’dan geçen gemi sayısı nasıl 185’e ulaşacak? İstanbul boğazından geçen bütün gemilerin Kanal İstanbul’dan geçeceği düşünülse bile bu sayıya ulaşmıyor. Böyle bir sayıya ulaşması için boğazlardan geçen gemi sayısının katlanması gerekiyor. İstanbul boğazından geçen gemilerin tamamen Kanal’a yönlendirilmesi ve üzerine de en az 67 gemi daha bulunması lazım.
Kanal İstanbul’dan geçecek gemi sayısına ilişkin hesaplar gerçekçi görünmüyor. Bakan’ın bu sayıları 2080 yılına kadar ileriye atması ise bir başka sorun. Kanal’ı on yıllarca sonraya tarihlemek zaten acil bir ihtiyaç olmadığını da kanıtlıyor.
Yine Kanal’dan elde edilecek gelir rakamları da onyıllarca sonrasına ait. Bakana göre 2035 yılında Kanal’dan 50 bin gemi geçecek, 2070 yılında 80 bini bulaca. Türkiye bu geçişlerden yılda 1 milyar dolar kazanacak, 2050’li yıllarda yılda 5 milyar dolar kazanılacak. Bu hesap da gerçekçi değil. Türkiye, yılda 1 milyar doları ne zaman kazanacak? Bunun için kaç gemi geçmesi ve bu gemilerden ne kadar para alınması gerekiyor? Bugün itibariyle bi soruların yanıtı yok, sadece tahmin ve temenniden ibaret açıklamalar var.
Öncelikler
İstanbul Büyükşehir Belediye’sinin düzenlediği Kanal İstanbul çalıştayında, projeye yönelik olarak CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, İYİ Parti Lideri Meral Akşener ve Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu önemli eleştirilerde bulundular. Çalıştayda büyük çoğunluğu bilim insanı olmak üzere 40 uzman sunuş yaptı. Proje her yönüyle masaya yatırıldı.
Ekrem İmamoğlu, Kanal’a harcanacak milyarlarca dolarla İstanbul’un birçok sorununun çözüleceğini vurguladı ve deprem örneğini verdi. Kanal’a harcanacağı açıklanan 15 milyar dolarla gerçekten de İstanbul depreme hazırlanabilir. İstanbul’daki yapılar depreme dayanıklı hale getirilebilir. Her dört gençten birinin, üniversite mezunu her üç gençten birinin işsiz olduğu Türkiye’de bu parayla iş olanakları açılabilir.
Türkiye’nin sorunlarına bakıldığında Kanal İstanbul’dan önce bu paranın harcanacağı çok daha önemli alanlar var.
