Eski kiracıya boş evin iki katı düzeltme: Enflasyonu da geçti

Pandemi dönemimde tam kapanmanın kalkmaya başladığı periyotta kiralardaki engellenemeyen yükselişe yüzde 25 sınırı ile yara bandı çekilmişti. Sınırın kaldırılmasıyla yeniden yükselişe geçen konut kiralarında eski kiracıların ödedikleri kira ile piyasa kiraları arasındaki makas iyice açıl­dı.

TÜİK’in yenilenen veya devam eden kiraları baz alarak açıkladı­ğı gerçek kira artış oranı Şubat 2025’te yüzde 97 olarak gerçek­leşti. Sarı sayfanın kiralık ilanlarından alınan verilerle hazırlanan rapora göre ise bir yılda yüzde 42 artış gerçekleşti.

Böylelikle sözleşme kira­ları, yıllık yüzde 39,5, son 12 ay­lık TÜFE ortalamalarına göre yüzde 53,8’lik enflasyonu da aş­tı.

ESKİ KİRACIYA BOŞ EVİN İKİ KATI DÜZELTME

Konut piyasasındaki son durumu Dünya'dan Hamide Hangül'e aktaran İstanbul Gayrimenkul Değerleme Yö­netici Ortak Dr. Ahmet Büyük­duman, kira piyasasında ilginç gelişmeler yaşandığını, kontrat kiraları ile piyasa kiralarının ters tarafta açıldığını belirte­rek, kira ilan fiyatlarındaki ar­tışın yüzde 42’lik oranla enflas­yona yakınsadığını söyledi.

Bugün piyasada boş konut tutanların, mevcut kiracılar­dan daha ucuza oturabildiğini vurgulayan Büyükduman, boş konut kiralarında enflasyona yakın yüzde 42’lik bir artış ya­şanırken, gerçek kiralarda ise yüzde 100’e yakın bir artış gö­rüldüğünü belirtti.

Büyükdu­man, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu nasıl oldu? Kira artışında yüzde 25 sınırının kaldırılma­sıyla kiralarda bir düzeltme hareketi başladı. Yani mevcut, devam eden kontratlı kiralar, piyasa kirasına yakınlaştırıl­maya, uyumlaştırılmaya çalışı­lıyor. Çünkü artış sınırıyla geri­de kaldılar piyasaya göre, şimdi onun düzeltmesini yapıyorlar sözleşme kiralarında. Bunun da etkilerini görüyoruz. Örne­ğin, kontratlı kiralar için TÜ­FE’nin alt kalemi olan gerçek kirada yıllık artış yüzde 100’e yakın.

Bir başka gösterge daha var, o da Merkez Bankası’nın perakende ödeme sistemleri. Orada ödenen kirada yıllık or­talama değişim yüzde 90. Bu bize şunu söylüyor: Mevcut kontratlar ciddi ölçüde artıyor. Ancak öbür taraftan, piyasada kiralık boş konutlarda enflas­yon kadar bir artış var. İstan­bul’da konutların ilan kirala­rındaki artış yüzde 42 düzeyin­de, yani enflasyona yakınsadı. Kontrat kiraları, piyasa kirala­rını aşmış durumda şu anda.”

MAYIS'A KADAR BÖYLE

Piyasa ve sözleşme kiraları­na yönelik bir örnek de veren Büyükduman, “Diyelim ki ge­çen yıl 10 bin liraya konut kira­ladınız, bu yıl piyasa kirası 14 bin lira. Fakat kira artışları 12 aylık TÜFE ortalamasına gö­re yapıldığından sözleşme ki­rası da 15.600 lira oluyor, ancak aynı evi piyasada 14 bin liraya bulabiliyorsunuz” dedi.

Bu du­rumun bir süre daha devam et­mesini beklediğini dile getiren Büyükduman, “Nisan-mayıs başına kadar bu şekilde sürer, sonra tekrar kira fiyatlarının hareketleneceğini düşünüyo­rum” değerlendirmesi yaptı.

HIZLI YÜKSELİŞ ÖDEME GÜCÜNÜ ETKİLİYOR

TSKB Gayrimenkul Değer­leme Genel Müdürü Mak­bule Yönel Maya, şu de­ğerlendirmelerde bulun­du: “Kiralardaki artış geri gelmeye başlayacaktır bir süre sonra. Bunun öncü göstergesi de kiralık ilanla­rındaki geri çekilme, yani artış oranlarının azalması.

Benim beklentim makasın açılmaması yönünde olur. Şubat ayı enflasyon veri­sinde konut enflasyonu yüzde 70,81 seviyesinde gerçekleştiğini görüyoruz. Bu rakamın önümüzdeki aylarda azalmasını bekle­rim. Çünkü yakın geçmiş­te kira rakamları çok hızlı ve yüksek oranda artması nedeniyle gelinen seviye itibarıyla kirayı ödeyebile­cek kesimin giderek sınır­landığını düşünüyorum.

2025 yılı için kira rakamla­rında sürdürebilir kiracı ve kira rakamının belirleyici olacağını düşünüyorum. Bunun da öncü göstergesi kiralık ilan rakamlarında­ki artışın sınırlanması, yani aynı şekilde artsaydı ilan kiraları da aynı oranda ar­tardı. Ancak kiralık ilan ra­kamlarındaki artış daha sı­nırlı. Kira sözleşme süreleri de ağırlıklı ocak ve şubat aylarında olduğunu düşü­nürsek, yenileme artışları da bir süre sonra yavaşla­yacaktır."