Amasra'dan Soma çıktı: Skandal Yargıtay kararı ödül gibi cezalara gerekçe oldu
Türkiye Taşkömürü Kurumu'na (TTK) ait Amasra Taşkömürü İşletmesi'nde (ATİM) yaşanan patlamada 43 madencinin hayatını kaybetmesiyle ilgili davada gerekçeli karar açıklandı. Kamuoyunda sanıkların olası kast suçunu işledikleri gerekçesiyle yüzlerce yıl hapis cezası beklentisinin olduğu davada verilen 3 ile 17 yıl arasındaki cezaların gerekçesinde Yargıtay'ın tartışmalı Soma kararına atıf yapıldı.
14 Ekim 2022'de Bartın'ın Amasra ilçesindeki maden ocağında yaşanan patlamayla ilgili açılan davada karar 24 Mart'ta verildi. Tutuklu sanıklardan ATİM Müessese Müdürü Cihat Özdemir 17 yıl, İşletme Müdürü Selçuk Ekmekci ile İşletme Başmühendisi Mehmet Tural 16 yıl 6 ay ve iş güvenliği başmühendisi Volkan Soylu 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Tutuksuz sanıklara ise 3 yıl 1 ay 15 gün ila 9 yıl arasında ceza verildi. 3 sanık ise beraat etti. Mahkeme, sanıkların 'bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne sebep olma' suçunu işledikleri gerekçesiyle bu kararı verdi.
BEKLENTİ KARŞILANMADI
Oysa savcılığın iddianamesinde sanıkların 'olası kastla öldürme' suçundan cezalandırılmaları isteniyordu. Bu da, sanıkların vefat eden 43 madencinin her biri için ayrı ayrı cezalandırılması demekti. Bin 80 yıla kadar hapis cezası istenen sanıklar 'bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne sebep olma' suçundan cezalandırılınca, hem savcılığın iddianamesinde istediği cezalar verilmemiş oldu hem de kamuoyunun yüksek ceza beklentisi karşılanmadı.
Davanın görüldüğü Bartın Ağır Ceza Mahkemesi, gerekçeli kararını yazdı. Mahkeme, gerekçeli kararında 13 Mayıs 2014'te 301 madencinin katledildiği Soma Holding'e ait maden ocağıyla ilgili görülen davada Yargıtay 12. Ceza Dairesi'ne atıf yaptı.
BİNLERCE YILLA CEZALANDIRILMASINI İSTEYEN ÜYELER DEĞİŞTİRİLDİ
Soma davasında davayı yıllarca yürüten mahkeme başkanı karar aşamasında değiştirildikten sonra yeni gelen başkan sanıklara 'bilinçli taksirle ölüme sebep olma' suçundan ceza vermişti. Davada verilen en yüksek ceza 22 yıldı. Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 2 Ekim 2020'de oybirliğiyle verdiği kararda sanıkların 'olası kastla öldürme' suçunu işlediklerini belirterek yerel mahkemenin kararını bozmuştu. Bu da sanıkların 301 kez ayrı ayrı cezalandırılarak binlerce yıl hapis cezasına çarptırılması demekti. Davanın yeniden başlaması gerekirken, bozma kararını veren Yargıtay 12. Ceza Dairesi'nin üyeleri değiştirildi.
HEYETE 'TANIDIK' İSİMLER GETİRİLDİ
Dönemin 12. Ceza Dairesi Başkanı Ahmet Er ve üye hakim Nadir Güngündeş koltuğunu korurken, sanıkların 301 kez olası kastla öldürme ve 162 kez yaralama suçundan cezalandırılması gerektiğine yönelik karara imza atan üyelerin yerine eski Adalet Bakanı ve Müsteşarı Kenan İpek, eski Hakim ve Savcılar Kurulu (HSK) Genel Sekreteri Fuzuli Aydoğdu ve eski Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü Mustafa Yapıcı getirildi.
YENİ GELEN ÜYELER SANIKLARIN LEHİNE KARAR VERDİ
Üyeler değiştikten hemen sonra iki Yargıtay savcısı bozma kararına itiraz etti. İtirazın ardından Yargıtay 12. Ceza Dairesi'nin yeni gelen 3 üyesi, sanıkların 'olası kast'tan değil 'bilinçli taksir'den cezalandırılması gerektiği yönünde karar verdi. Böylece oybirliğiyle verilen 'olası kast' kararı oy çokluğuyla değiştirilip 'bilinçli taksir'e dönüştü. Binlerce yıl ceza alması beklenen sanıklar en fazla 22 yılla cezalandırıldı.
Daire Başkanı Ahmet Er ve üye hakim Nadir Güngündeş, yeni gelen üyelerin kararına şerh düştü ancak karar oy çokluğuyla kabul edildi. Davada şu an tek tutuklu yok. Ancak madenci ailelerinin avukatlarından Selçuk Kozağaçlı ve Can Atalay şu anda cezaevinde.
YARGITAY'IN SKANDALINA ATIF YAPTI
Amasra davasında da Bartın Ağır Ceza Mahkemesi, Yargıtay 12. Ceza Dairesi'nin tartışmalı Soma kararına atıf yaptı. Kararında "301 işçinin vefat ettiği Soma Maden Faciası'na dair dosyanın Yargıtay 12.Ceza Dairesince yapılan incelenmesinde de dosya kapsamında daha ağır ihmallerin olduğu kabul edilmesine rağmen 'bilinçli taksir' hükümleri uygulanmış, 'olası kast' yüksek mahkemece kabul edilmemiştir." diyen Bartın Ağır Ceza Mahkemesi, 'olası kast'la 'bilinçli taksir' arasındaki farkı anlatmak için 'Frank formülüne' de atıf yaptı.
MAHKEMENİN ATIF YAPTIĞI FORMÜL BİNLERCE YIL HAPİS DİYOR
Frank formülüne göre, "Fail her halde hareketi gerçekleştirecekti" denebiliyorsa olası kast, "Neticenin gerçekleşeceğini bilseydi hareketi gerçekleştirmeyecekti" denebiliyorsa bilinçli taksirden ceza veriliyor. Mahkemenin kanaati, Amasra'daki patlamada sanıkların sonucu bilmeleri halinde davranışlarını değiştirecekleri yönünde oldu. Ancak, davada madenden yaralı kurtulanlar ve madenci yakınları sanıkların ihmallerini anlattı. Madendeki patlamayı engellemek için konulan metan gazı sensörlerinin, üretimin durmaması için yerlerinin değiştirilerek kandırıldığı dava aşamasında ortaya çıkan ihmallerden yalnızca biriydi. Bu bile, sanıkların Frank formülüne göre "Her halde hareketi gerçekleştirecekti" kurgusuna uygun hale geliyor ancak sanıklar olası kasttan değil bilinçli taksirden cezalandırıldı.
YARGITAY'DA YİNE 'TANIDIK' VAR
Davayla ilgili kesin kararı yine Yargıtay 12. Ceza Dairesi verecek. Davanın 2 numaralı sanığı Selçuk Ekmekçi'nin önceki avukatı Çağla Dursun'du. Dursun'un eniştesi Yüksel Kocaman ise şu anda Yargıtay 12. Ceza Dairesi'nde görev yapıyor. Kocaman, Ankara Cumhuriyet Başsavcısı olduğu dönemde şatafatlı düğünüyle gündeme gelmişti. Kocaman'ın ayrıca suç örgütü lideri Ayhan Bora Kaplan'dan araç 'hediye' aldığı ortaya çıkmıştı.
