Tanzim satışlar enflasyonu etkiler mi?

Türkiye'de son dönemin en çok konuşulan gündem maddesi tanzim satışlar oldu. Vatandaşlar kamu tarafından başlatılan tanzim satış noktalarında ucuza sebze meyve almak için uzun kuruklar oluşturuyor. Peki tanzim satışların başlaması enflasyonu nasıl etkileyecek?

Uzmanlar, tanzim satışların başlamasının ardından marketlerin de fiyatlarını düşürdüğünü hatırlatarak gıda enflasyonunda düşüş olabileceği görüşünde. TÜİK verilerine göre gıda enflasyonu, yüzde 30.97 ile 2004'ten bu yana en yüksek seviyede.

Pazar fiyatlarının artması ve Ocak ayında açıklanan gıda enflasyonundaki yükseliş sonrası bu hafta başında tanzim satış noktaları faaliyete geçti. Vatandaşlar ucuza sebze ve meyve almak için saatlerce kuyrukta bekliyor. Uygulamadan memnun olanlar kadar şikayet edenler de var.

TANZİM SATIŞLAR ENFLASYONU ETKİLER Mİ?

Uzmanlar, tanzim satışların başlaması sonrası büyük zincir marketlerin de fiyatlarını düşürdüğünü söyleyerek, gıda enflasyonunda düşüş olabileceğini belirtiyor.

“ÜRETİCİ FİYATLARINI DÜŞÜRECEK BİR UYGULAMA MI YOKSA OY İÇİN GÖZ BOYAMA MI?”

Sözcü gazetesi yazarı Murat Muratoğlu konu hakkında sozcu.com.tr’ye açıklamalarda bulundu. Tanzim satışta maliyetten daha ucuza sebze satılınca faturası yine halka çıkacak diyen Murat Muratoğlu, “Nitekim mikrofon uzatılan manav ve pazarcı esnafı “Aynı şartlarla bana versinler ben daha ucuza satarım” diyebiliyor. Nakliye yok, kira yok, vergi yok, işçilik yok…” dedi.

Tanzim satışların nispeten enflasyona yansıyacağını söyleyen Muratoğlu, “Sebze satan esnaf eldeki mallar çürümesin diye fiyat düşürür, zararına satar. Sonrasında o ürün raflardan kalkar. Nitekim tanzim satışların genel piyasa içindeki payı çok düşük. Kaldı ki enflasyon verileri belirlenmiş yerlerden toplanıyor. Zaman içinde genişlemesi bir anlamda esnafın sonunun gelmesi… Serbest piyasa ekonomisinin bitmesi…Tıpkı ucuz et projesi gibi… İthalata bağımlı hale geliriz, işleri daha beter hale getiririz. Burada sorulması gereken esas soru: Bu satışlar üretici fiyatlarını düşürecek bir uygulama mı yoksa seçimde oy toplamak için yapılan göz boyama mı?” ifadelerini kullandı.

“GIDA ENFLASYONU TARAFINA DÜŞÜRÜCÜ ETKİSİ OLACAKTIR”

GCM Forex Araştırma Uzmanı Enver Erkan da konu hakkında sozcu.com.tr’ye açıklamalarda bulundu. TÜİK'in enflasyon hesaplamasında fiyatları aldığı yerlerin belli olması ve kıyaslama açısından aynı yerlerden fiyat alması gerektiği için direkt olarak tanzim satış noktalarının enflasyon hesabına girmediğini belirten Enver Erkan, “Ancak tanzim satışları başta zincir mağazalar olmak üzere perakende fiyatlarını etkilediği için gıda enflasyonu tarafına düşürücü etkisi olacaktır.” dedi.

“TANZİMLER VATANDAŞ İÇİN DAHA CAZİP”

Tanzim satışlarında, ürünlerin üreticiden alındığı maliyetle, tüketiciye sunulduğu için fiyatların daha ucuz olduğunu söyleyen Enver Erkan, “Dolayısıyla vatandaş da normal olarak ucuz olanı tercih edecek. Böyle bir ortamda, gıda perakendecilerinin tanzim satışları etkisiyle fiyatlarını düşürmeleri beklenecek bir durumdur. Çünkü ilk gözlemlerimiz, tanzim satışlarındaki fiyatların önceki market fiyatlarının çok altında, yani vatandaş açısından çok daha cazip olduğu yönünde… Haliyle perakende fiyatlarının düşmesi yönündeki baskı ve talep artık daha fazla… Nitekim böyle bir etki de gözlemleniyor.” açıklamasında bulundu.

“ÜRÜN GAMININ GENİŞLEMESİ DAHA FAZLA ÇARPAN ETKİSİ DEMEK OLABİLİR”

Birçok mağazanın fiyatları tanzim satış seviyesine çektiğini söyleyen Erkan, “Şu anda sebze ve meyve için geçerli olan tanzim satışları Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın dediğine göre başta temizlik ve bakliyat ürünleri olmak üzere marketlerde satılan birçok ürün için de geçerli olacak. Ürün gamının genişlemesi, daha fazla çarpan etkisi demek olabilir.” ifadelerini kullandı.

“MART AYINDA ETKİSİNİ GÖSTEREBİLİR”

Gedik Yatırım Algoritmik İşlemler Müdür Yardımcısı Gizmen Nalbantlı da konu hakkında sozcu.com.tr’ye değerlendirmelerde bulundu. Tanzim satışların başlaması sonrası marketlerin satışlarındaki düşüşten korktuğu için fiyatları aşağı çekebileceğini belirten Nalbantlı, “Şubat ayında tam olarak hissedilmese de, Mart ayından itibaren gıda enflasyonunu düşürebilir. O da dolaylı yoldan enflasyonu bir miktar aşağı çekebilir.” dedi. Gizmen Nalbantlı, tanzimlerin enflasyon üzerindeki etkisinin atması için bu noktalardan alışveriş yapanların sayısının artması gerektiğini sözlerine ekledi. (Sözcü)