İadesi pahalı oldu: Binlerce ayakabı gümrükte imha edilecek

Ekonomim haberine göre, son yıllarda dijitalleşmenin etkisiyle küresel pazarlarda hızla büyüyen e-ihracat, Türkiye'nin ayakkabı sektöründe önemli bir gelir kalemi haline gelmiş durumda. 2024 yılı itibarıyla ayakkabı ihracatının yüzde 26’sını oluşturan e-ihracat, 285 milyon doların üzerinde bir hacme ulaşarak dikkat çekici bir büyüme kaydetti. Ancak, bu büyümenin yanında sektör, iade oranlarının yüksekliği nedeniyle lojistik ve gümrük süreçlerinde ciddi zorluklarla karşılaşıyor.

Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten’in verdiği bilgilere göre, yurtdışındaki ayakkabı satışlarında yüksek iade oranları söz konusu. Fakat, asıl sorun iade işlemlerinin lojistik ve gümrük süreçlerinde yaşanıyor. Türkiye iç pazarında tüketici iadelerinin kolay ve düşük maliyetli olmasına karşın, e-ihracat alanında iadeler ciddi maliyetlere ve zorluklarla karşılaşıyor.

YÜKSEK MALİYETLER NEDENİYLE ÜRÜN İMHA EDİLİYOR

İç piyasada taklit ve ithal ürünlerle mücadele eden ayakkabı sektörü, son yıllarda yüksek maliyetler nedeniyle ihracat pazarlarında rekabet gücünü kaybetmeye başladı ve bu durum sektörde bir düşüşe yol açtı. 2021’de 500 milyon dolar, 2022’de ise 350 milyon dolar dış ticaret fazlası veren sektör bu nedenle 2023’te 137 milyon dolar ve geçen yıl da 550 milyon dolar dış ticaret açığı verir duruma gelmişti. Sektör bu dönemde bir çıkış yolu olarak e-ihracata ağırlık vermişti.

hem maliyet hem de sürdürülebilirlik açısından sektör için ciddi bir ikilem yarattığını vurgulayan İçten, “İade edilen ürünün geri gelişi, ürünün değerinden daha fazla maliyet yaratabiliyor. Örnek olarak 30 dolarlık bir online Pazar yerinde satılan ayakkabının iade yükü 100 doları aşabiliyor. Bu da üreticiyi, geri almak yerine ürünü olduğu yerde imha etmeye itiyor” dedi.

GEÇEN SENEKİ E-İHRACAT RAKAMININ 285 MİLYON DOLARA YÜKSELDİ

Yaptığı hesaplamalarına göre, geçen seneki e-ihracat rakamının 285 milyon dolara yükseldiğini belirten Berke İçten,

“Bu rakamın önemli bir bölümü Trendyol tarafından gerçekleştiriliyor. Trendyol, iadeleri yüksek maliyetler nedeni ile geri getirmiyor. Onun yerine iade maliyetinin belli bir oranını fiyatlara yansıtarak satış gerçekleştiriyor. İade edilen ürünleri de bölgedeki bir depoya satarak yeniden ekonomiye kazandırılması noktasında çalışmalar yapıyor. Bu uygulama ürünün fiyatını artıran bir maliyet.

“Etsy ya da Amazon gibi diğer pazar yerlerinden alınan ayakkabılar çeşitli sebepler ile iade edildiğinde ürün bize geri gönderiliyor. Ancak bunları ihraç eden markalar tarafından bu ürünlerin gümrüklerden ithalat işlemleriyle geri çekilmesi gerekiyor. Yani daha önce ihraç edilen ürün, ithalat prosedürlerine tabi oluyor. Gümrükleme yapılması vesaire derken çok yüksek bir masraf demek bu. Astarı yüzünden pahalıya geldiği için e-ihracatçılar bunu gümrüklerden çekemiyor ve gümrüklerde terk etmek durumunda kalıyorlar. Bu şekilde PTT ya da diğer şirketlerin depolarında çok ciddi ürünler var. İmha edilenler de oluyor.”

HERHANGİ BİR GÜMRÜKLEME MASRAFI YAPILMADAN İADE EDİLMESİ GEREKİYOR

Bu durumda e-ihracata ciddi şekilde darbe vurduğunu belirten İçten, bu konuda önerilerini şu şekilde ifade etti:

“Bunu ihraç eden firma ETGB kapsamında gönderdiği için bu mal geri geldiğinde üreticisi markası belli. Menşei de belli. Dolayısıyla bu ürünün üreticisine herhangi bir gümrükleme masrafı yapılmadan iade edilmesi gerekiyor. Pazar yeri, müşteri memnuniyeti kapsamında ürünü direk satıcıya gönderiyor. Biz kargo ücretini ödemiş oluyoruz. Zira Avrupa’da dahil birçok bölgede kargo ücretini hala marka karşılıyor. Ürünün fiyatı 30 dolar ise kargo, gümrükleme, ithalat işlemleri vesaire derken maliyet 100 doları geçiyor.”

"E-İHRACATININ YÜZDE 80’E YAKINI TRENDYOL TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLDİ"

iade masrafı ürünün fiyatını geçtiğini vurgulayan Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği Başkanı Berke İçten, şu ifadeleri dile getirdi:

“Geçen sene gerçekleştirilen 285 milyon dolarlık ayakkabı e-ihracatının yüzde 80’e yakını Trendyol tarafından gerçekleştirildi. Kalan 57 milyon dolarlık kısmı ise diğer pazar yerleri tarafından gerçekleştiriliyor. Asıl sorun da bu kısımda. 57 milyon dolarlık kısmın yüzde 15-20’si iade ediliyor ve iade masrafı ürünün fiyatını geçtiği için yaklaşık 10 milyon dolarlık kısmın gümrüklerde terk ediliyor. Bu hem pazaryerleri hem de markalar için zarar.”