Doları Altüst Edecek Uyarı: Cumhuriyet Tarihinde Bir İlk Yaşanabilir
Dünyanın bütün ülkelerinde temel amacı ‘fiyat istikrarını’ sağlamak olan merkez bankaları, bu amaca ulaşabilmek ve enflasyon ile mücadele etmek için piyasa şartlarının gerektirdiği para politikalarını yürütmekle yükümlüdür.
KKM’DEN ÇIKIŞLAR GİDEREK YAVAŞLIYOR
Bu doğrultuda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), tüm dünyayı etkisi altına alan pandemi ve sonrasında gelişmiş ülkelerin uyguladığı sıkı para politikası örneklerine rağmen faiz oranlarını piyasa koşullarında düzenlemeyi reddetmiş ve hatalı ekonomi modeli nedeniyle Türkiye’yi derin bir yoksulluk girdabına sürüklemişti.
Özellikle 2021 yılının son çeyreğinde yaşanan kur şoklarının önüne geçmeyi başaramayan AKP iktidarı, son çare olarak duyurduğu Kur Korumalı Mevduat (KKM) sistemi ile kısa süreli nefes almayı başarmış olsa da, 20 Aralık 2021 tarihli KKM duyurusuyla düşürülen dolar kuru aylar sonra eski seviyesini yeniden yakalamış, üstüne üstlük KKM sistemi nedeniyle Hazine ve TCMB’nin üzerine çok ağır ‘kur farkı’ ödemeleri yüklenmişti.
Vergi mükelleflerinin ödemeleri ile dolan Hazine’ye getirilen bu ödemeler, bir başka deyişle vatandaşların KKM’de parası olan varlık sahiplerini finanse etmesi hadisesini ortaya çıkarırken, 28 Mayıs seçimlerinin ardından göreve başlayan Hafize Gaye Erkan ve ekibinin söz konusu sistemin sürdürülemez olması sebebiyle attığı tasfiye adımları da durma noktasına gelmiş durumda.
12 haftayı aşan ‘erime’ sürecinde KKM havuzundaki mevduat 700 milyar liranın üzerinde azalmış olsa da, sistemden çıkış hızı son haftalar itibarıyla sert şekilde düşüş göstererek ekonomi yönetimini alarma geçirdi.
6 Eylül itibarıyla haftalık 70 milyar liranın üzerinde düşüş gösteren KKM havuzundaki para, 24 Kasım tarihli BDDK raporu ile öncelikle 29.2 milyar liraya gerilemiş, son hafta itibarıyla düşüş hızı daha da azalarak 24.3 milyar lira olmuştu.
"CUMHURİYET TARİHİNDE BİR İLK YAŞANABİLİR"
Ekonomim.com yazarı Alaattin Aktaş, KKM’de tasfiye sürecinin ilerleyen dönemde çok daha zorlu geçeceğini belirterek, bugüne kadar azalan paranın tamamına yakınının TL dönüşümlü KKM hesapları olduğunu ve dövizden dönüşümlü KKM’ler için tasfiyenin çok güç olduğunu hatırlattı
Daha önce köşesine defalarca kez taşıdığı KKM sorununun Türkiye ekonomisi için en büyük dertlerden biri olduğunu iddia eden Aktaş, uygulamadan kaynaklanan ‘kur farkı’ ödemelerinin yanı sıra, KKM’ye aniden son verilmesi halinde Türkiye tarihinde eşi benzeri görülmemiş bir krizin de yaşanabileceğine dikkat çekti.
Halihazırda KKM’de bulunan paranın döviz karşılığının 100 milyar dolara yakın olduğunu aktaran uzman isim, tepeden inme bir kapanma kararı alınması halinde havuzdaki paranın büyük bir bölümünün yeniden döviz tevdiat hesaplarına gidebileceğini ve bu durumda Türkiye tarihinde eşi benzeri görülmemiş bir kur krizinin yaşanmasının muhtemel olduğunun altını çizdi.
Aktaş, tepeden inme bir tasfiye kararı alınmasa da KKM’den dövize yönelik akış riskinin bulunacağını belirterek, Türkiye’de yaşanabilecek ve ekonomide kriz beklentisi oluşturacak her türlü gelişmenin, KKM’deki varlık sahiplerinin dövize kaçmasına neden olabileceğini hatırlattı.
"MERKEZ BANKASI YENİ YASAKLAR GETİRMEK ZORUNDA"
Dövizden Dönüşümlü KKM hesaplarına yönelik asgari faiz koşulunda yapılan esnemenin, sistemden çıkacak parayı artırmak maksadıyla kararlaştırıldığını söyleyen uzman isim, Merkez Bankası’nın ilerleyen haftalarda KKM’deki çıkışları hızlandırmak amacıyla yeni kısıtlama kararları almasının şart olduğunu söyledi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in KKM’nin 2024 yılının sonu itibarıyla sıfırlanacağı yönündeki hedeflerinin gerçekleşmesi için TL mevduat faizlerinin daha yüksek seviyelere çıkarılması gerektiğini aktaran Aktaş, bankaların özellikle yüksek mevduatı olan KKM müşterilerine yönelik teklif ettiği rekor TL mevduat faizlerinin KKM’deki çıkışları hızlandırabileceğini belirtti.
