5 haftanın bilançosu: Ekonomide bütün veriler dipte
İş dünyasından isimlerin de artık açık açık itiraz ettiği ekonomi programı, 2 yıldır halkın fedakarlığı ile toplanan rezervin İmamoğlu operasyonu nedeniyle satılmasıyla sonuçlandı. 5. hafta verileri de faturanın çok ağır olacağını gösterdi.
ANKA'dan Zülfikar Doğan'ın derlediği verilere göre politika faizi 3,5 puan artırılarak yüzde 42,5’tan yüzde 46’ya, gecelik borç verme faizi ise yüzde 46’dan yüzde 49’a yükseltildi.
19 Mart sonrası askıya alınan haftalık repo ihaleleri yeniden başlatıldı. Ancak ihalelerde bankalara borç verme işlemleri yüzde 46 oranındaki politika faizi yerine yüzde 49 oranındaki gecelik faiz üzerinden yapılıyor. Bu da gerek mevduat gerekse bireysel ve ticari kredi faizlerini 10 puan yukarı çekti.
EKONOMİ CANLANACAK BEKLENTİSİ SUYA DÜŞTÜ
19 Mart operasyonları öncesindeki faiz indirimlerinin nisanda da süreceği, ekonominin canlanacağı beklentileri tersine döndü. Bireysel ihtiyaç ve ticari kredi faizlerinin yüzde 60-70’e yükselmesi, ekonomik faaliyetlerin yavaşlamasına, büyümenin gerilemesine, durgunluk ve işsizliğin yayılmasına neden olacak.
ALTIN ARTMASA FELAKET BÜYÜYECEKTİ
19 Mart sonrasında sıcak para ve yerli-yabancı yatırım sermayesi kaçışının hızlanması, dövize yönelişin artması, kurların yukarı yönlü hareketlenmesi üzerine piyasalara müdahale için döviz satışına geçen MB beş haftadır rezerv satıyor. 19-21 Mart arası üç günde yaklaşık 20 milyar dolar satan MB’nın iki yılda binbir güçlükle biriktirdiği rezervlerindeki erime son açıklanan 18 Nisan haftası verilerinde de somut olarak görüldü. Geçen hafta MB brüt döviz rezervi 600 milyon dolar azalarak 146,8 milyar dolara gerilerken, swap hariç net döviz rezervleri 200 milyon dolar azalışla 20,6 milyar dolara indi. MB’nın sadece 18 Nisan haftasındaki rezerv satışları 4,1 milyar dolar olurken 19 Mart’tan bu yana beş haftadaki döviz satışı toplamı 49,5 milyar dolara yükseldi.
Altın fiyatlarındaki yükseliş MB rezervlerindeki erimenin daha yukarı çıkmasını önledi. Altın rezervindeki 9 milyar dolarlık değer artışı olmasaydı 19 Mart sonrası MB rezervlerindeki kayıp 58,5 milyar dolar olacaktı.
TÜM ENDEKSLER SERT DÜŞTÜ
Siyasilerin, üst düzey bürokratların, iş insanlarının tutuklanması, mal varlıklarına, şirketlerine, banka hesaplarına el konulması güven kaybına ve iktidarın uygulamalarına ilişkin kaygılarda artışa neden oldu.
MB’nin Nisan 2025 İktisadi Yönelim ve Reel Kesim Güven Endeksi nisanda marta göre 2,4 puan azalışla 100,8’e inerek, son 7 ayın en düşük güven düzeyine geriledi.
Aynı şekilde Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) nisan ayı hizmet, perakende ticaret ve inşaat güven endeksleri de marta kıyasla düştü. Güven endeksleri sırasıyla hizmet sektöründe yüzde 4,3, perakende ticaret sektöründe yüzde 2,5, inşaat sektöründe yüzde 4,2 azaldı. Mevcut durum ve gelecek 12 aya ilişkin beklentileri içeren Tüketici Güven Endeksi ise nisanda yüzde 2,3 azalarak 83,9 puana indi. Resmi anketlerde ekonominin tamamına yayılan güven kaybı, ekonomi yönetimine ve dezenflasyon programına desteğin tükendiğinin işareti.
ENFLASYON HEDEFİ HAYAL OLDU
Koç Üniversitesi’nin nisan ayı Hanehalkı Enflasyon Beklenti Anketi'nde 12 aylık enflasyon beklentisi yüzde 66'dan yüzde 68'e yükselirken, yıl sonu enflasyon beklentisi de yüzde 67'den yüzde 69'a çıktı. TÜİK’in 5 Mayıs’ta açıklayacağı nisan tüketici enflasyonunun (TÜFE) 19 Mart operasyonları, faiz ve kur artışları, nisanda yürürlüğe giren elektrik ve doğalgaz zamlarıyla yüzde 3,5-4 arasında gerçekleşmesi, 4 aylık enflasyonun yüzde 13-15 arasına çıkması söz konusu. Bu durumda MB’nin 22 Mayıs’ta açıklayacağı 2025 ikinci Enflasyon Raporu’nda yıl sonu enflasyon hedefini tekrar revize etmesi kaçınılmaz. Şubattaki ilk raporda hedefi yüzde 21’den 24’e yükselten MB yönetimi, muhtemelen yeni bir hedef değişikliğiyle yıl sonu hedefini yüzde 27-28 düzeyine çekmek zorunda kalacak. Dolayısıyla bugüne kadar hiçbirisi tutmayan enflasyon hedeflerine bir yenisini daha ekleyerek günü kurtaracak.
