Dağ keçilerinin gizemli ölümü

Ferit Demir-Tunceli Halk TV

Türkiye'de avlanmaları yasak olan ve koruma altında bulunan Dağ keçilerinin yoğun bir popülasyonunun yaşadığı Tunceli bölgesinde son haftalarda ard arda toplu olarak dağ keçilerinin gizemli şekilde ölülerinin köylüler tarafından bulunması  bölgede büyük bir endişe  ve tedirginliğe yol açtı. Özelikle Tunceli'nin Mazgirt İlçesi'ne bağlı Yukarı Oyumca, Çanakçı, Kale ve Doludizgin köyleri dağlık alanında yaşayan ve koruma  altında oldukları için avlanmaları  yasaklanan Dağ keçilerinin gizemli ölümleri devam ediyor. Son bir hafta içinde Yukarı Oyumca köyünde  bir bölgede 14 dağ keçisinin toplu şekilde ölmesinden sonra bölgede alınan numuneler  keçilerin ölüm sebebinin bulunması için Elazığ Fırat Üniversitesi Veterinerlik fakültesine gönderildi sonuçların cuma günü çıkması bekleniyor. Yukarı Oyumca Köyü  muhtarı Hüseyin Doğan Halk TV'ye yaptığı açıklamada son bir hafta içinde köy yakınlarındaki kayalık alanların dibinde  toplu şekilde ölen dağ keçisi ölülerine rastladıklarını belirterek şöyle konuştu: “ Yaklaşık bir haftadan beri dağ keçileri  köyümüze yakın bu dağlık ve kayalık arazilerde  ölü olarak buluyoruz. Bunun sebebini bilemiyoruz. Bu hayvanlar bizim için kutsal, kimse bu hayvanları öldürmüyor, bizlerde yetkililerden ölüm sebeplerinin bir an öne tespit edilmesini istiyoruz. Milli parklar ve doğa koruma yetkililerini bilgilendirdik gelip iki kez numune altılar ama hala neden öldükleri çözülemedi. ”  Muhtar Hüseyin doğan açıklamasında  dağ keçilerinin ölümlerinin sadece kendi köy sınırları içinde olmadığını da belirterek; " Bu dağ keçileri sadece bizim köyde gizemli şekilde ölmüyor, bakın bizim köyde sadece biz ulaşabildiğimiz yerlerde 14 dağ keçisi ölüsi tespit ettik ulaşamadığımız yerlerde de ölüler var  yırtıcı hayvanların yediklerinin sayısını da bilmiyoruz. Yakın köyler var Çanakçı, Kale ve Doludizgin bu köylerde de köylüler dağ keçisi ölülerine rastlamış çanakçı köyünde bildiğim  tespit edilen 8 dağ keçisi var ama bizim tahminimiz sayı daha fazla çünkü köylerdeki köpekler sürekli yabana çıkıyor ve döndüklerinde beraberlerinde  dağ keçisi leşi getiriyor sayı tahmin ettiğimizin üzerinde."

Sphingomonas Paucimobilis bakterisi

Koruma altında bulunan ve avlanması yasak olan dağ keçilerinin tunceli7de ilk toplu ölümlerinin yaşandığı Mazgirt ilçesine bağlı Yukarı Çanakçı köyünde de 8 dağ keçisinin toplu ölümünden sonra bölgeye giden Tunceli Doğa Koruma ve Milli parklar şubesi yetkilenire aldıkları dağ keçisi numunelerini  Elazığ'da bulunan tarım bakanlığı ile Fırat üniversitesi Veterinerlik Fakültesi laboratuarlarına göndermiş burada yapılan analiz çalışmalarında keçilerin vücutlarında 'Sphingomonas Paucimobilis' bakterisine rastlanıştı. Ancak uzmanlar Dağ keçilerinin ölümüne bu  bakterinin sebep olma ihtimalinin bulunmadığını belirtmesi üzerine bölgede ölen diğer dağ keçilerinden alının yani numuneler tekrar analiz için laboratuarlara gönderildi.

“Bern Sözleşmesi’ne göre korunuyorlar”

Çevre konularındaki mücadelesi ile bilinen Çevreci avukat  Dağ keçilerinin toplu olarak öldüğü Yukarı oyumca köyüne gelerek bir açıklama yaparak, yaban keçilerinin uluslararası Bern Sözleşmesi gereğince korunması gerektiğini belirterek şu açıklamayı yaptı: ”Türkiye Cumhuriyeti Devleti 1 Eylül 1984 tarihiyle Avrupa Yaban Hayatı ve yaşam ortamı korunması olarak bilinen ‘Bern Sözleşmesi’ taraftarı durumundadır. Bern Sözleşmesine ek iki listesinde yaban hayvanları kesin korunması gereken canlılardır. Bu canlılardan bir tanesi de burada ölü bulunan dağ keçisidir. Bu keçinin bırakın öldürülmesi yaşadığı habitatlara insan etkileşimi kesinlikle yasaktır. Buradaki insan etkileşiminin kaldırılması gerekiyor. Sürülerin sokulmaması gerekiyor. İlimizin yüzde 75’i dağlık ve bu sahalarda sürücülük yapılıyor. Bu koyun sürülerinin mutlak suretle kontrol altında tutulması gerekiyor aksi durumda yaban hayatı popülasyonunun çok güçlü olduğu ilimizde yaban keçileri bunlardan etkilenebilir. Yetkilerin hızlı bir şekilde bu meseleye müdahale etmeleri gerekiyor. Yöre insanımız tarafından kutsiyet taşıyan bu canlıların daha fazla ölmemeleri lazım. Çıplak gözle gördüğümüz 20 tane keçi var ama mağaralarda ve yüksek kesimleri de baz alırsak daha fazla ölüm meydana gelmiş olabilir. Burada hem adli hem de idari tahkikat yapılması lazım. 

Daha fazla ölüm olabilir 

Av Barış yıldırım  Doğa koruma yetkililerinin  haftalarda dağlık alanlarda bulunan dağ keçisi ölülerini toplamadıklarını bu  ölü dağ keçilerden yeni hastalıkların yayılabileceğini belirterek şöyle dedi; "Yaban keçileri hala doğada ölü olarak bulunuyor, ölüler buralardan alınmazsa parazit ve  başka hastalık varsa bu  hastalıkların başka yaban hayvanlarına bulaşması engellenmeli ama görüyoruz ki dağın her yerinde bu ölü dağ keçileri var  hızla bu ölü keçiler toplanmalı ve bölge  kontrol altında tutulmalıdır."

Artık sürüleri görmüyoruz

Yukarı oyumca köyünde yaşayan  Gülcan Araman ise yaptığı açıklamada  yaban keçilerin sürülerini yakın zamana kadar her gün   dağlık alanda gördüklerini ama son haftalarda hiçbirini görmediklerini sadece ölülerine rastladıklarını belirterek şöyle konuştu; “ Dağ keçileri  sürekli bu dağlardaydı hep görüyorduk günün belli saatlerinde su içmeye geliyorlardı sürü halinde görüyorduk. Sonra baktık hepsi teker teker ölüyor. Bizlerde köpeklerin leş getirmesinden dolayı fark ettik. Bu duruma bir çare bulunması lazım yoksa hiç kalmayacak günde 10 tane ölüyor. Biz çok üzülüyoruz, bunlar bölgenin neşesidir. Bir aydır hiç göremiyoruz.”