ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus, yaptığı yazılı açıklamada, Pompeo ve Anastasiadis'in yaptıkları telefon görüşmesinde, "ABD-GKRY ilişkilerinin derinleştirilmesi" konusunun ele alındığını vurguladı. 

Açıklamada, "Pompeo, Anastasiadis'e, 2021 mali yılı için Kıbrıs'a giden ya da Kıbrıs'tan çıkan, Uluslararası Silah Kaçakçılığı Düzenlemesi altında kontrol edilen ölümcül olmayan savunma malzemeleri ve savunma hizmetlerinin ihracatı, yeniden ihracatı, yeniden transferi ve geçici ithalatına yönelik kısıtlamaları kaldırma kararını bildirdi." ifadeleri yer aldı.

Görüşmede Pompeo'nun, tüm Kıbrıslılar ve bölge halkının yararına olacak şekilde adanın "iki bölgeli, iki toplumlu bir federasyon olarak yeniden birleşmesi" için kapsamlı bir karara varılmasını desteklediğini vurguladığı aktarıldı. 

Dışişleri Bakanlığı'ndan karara tepki geldi

Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklama şu ifadeler yer aldı:

"ABD'nin Kıbrıs Rum Yönetimine yönelik silah ambargosunun kaldırılması yönünde bugün (1 Eylül) açıkladığı karar Ada'daki iki halk arasındaki eşitliği ve dengeyi yok saymaktadır.

Bu kararın Kıbrıs meselesinin çözüme kavuşturulması yönündeki çabaları olumsuz etkileyeceği de muhakkaktır.

Doğu Akdeniz'de gerginliğin azaltılması amacıyla çaba harcanan bir dönemde, ABD'nin bölge barış ve istikrar ortamını zehirleyen bu tür bir kararın altına imza atması müttefiklik ruhuyla da bağdaşmamaktadır.

ABD'nin bu kararını gözden geçirmesini, bölgede barış ve istikrarın tesisi için mevcut çabalara destek vermesini bekliyoruz.

Aksi takdirde Türkiye, garantör ülke olarak, hukuki ve tarihi sorumluluğuna uygun olacak şekilde Kıbrıs Türk halkının güvenliğini garanti altına alacak gerekli mukabil adımları kararlılıkla atacaktır."

KKTC de karara tepki gösterdi

KKTC Başbakan’ı Ersin Tatar ise açıklamasında şunları kaydetti:

"ABD'nin Rum tarafına silah satışı kısıtlamasını 1 Ekim 2020'den 30 Eylül 2021 tarihine kadar kaldırması yanlış bir karardır. Bölgedeki Rum- Yunan tahriklerinin arttığı bir dönemde böyle bir karar alınması ABD gibi BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi bir ülkeye yakışmamıştır.

Bu kararın barışa değil, Rum tarafının uzlaşmazlığına katkı sağlayacağı açıktır. ABD'yi kınıyor, derhal bu yanlıştan dönmeye davet ediyorum. Ancak herkes şunu bilsin ki, Türkiye ve onun desteklediği KKTC asla haklarından vazgeçmeyecektir.

Yapılması gereken gerginliği artırmak değil gerçekleri görerek barış yoluna gelmektir."

Ambargonun tarihi

ABD, Kıbrıs’ta meydana gelen ve adada yaşayan Türklerin varlığını tehdit eden Rum ayaklanmalarının ardından Türkiye tarafından 1974’te başlatılan Kıbrıs Barış Harekatı sonrasında hem Türkiye’ye hem de o zamanki adıyla Kıbrıs Cumhuriyeti’ne silah ambargosu uygulama kararı almıştı.

Türkiye’ye uygulanan silah ambargosu 1977 yılında ABD Başkanı Jimmy Carter tarafından kaldırılmıştı.

ABD, 1987 yılında bütün adayı kapsayacak şekilde yeni bir ambargo kararı almış ve bu kararla Rum çoğunlukla Türk azınlığın barışçıl şekilde adada yaşamasını tasarlamıştı.

ABD Başkanı Donald Trump'ın 20 Aralık 2019’da imzaladığı, “2020 Mali Yılı Ulusal Savunma Yetki Yasası” ve  "İlave Konsolide Tahsisatlar Yasası” kapsamında ABD’nin 1987'den beri GKRY’ne uyguladığı silah ambargosunun kaldırılması öngörülüyordu. Trump, silah ambargosunun kaldırılması yetkisini 14 Nisan'da imzaladığı kararname ile Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'ya devretmişti.