Neden esneriz? Esnemek neden bulaşıcı?

Bilim insanları, genellikle uykusuzluktan kaynaklandığı düşünülen esnemenin nedenlerini araştırdı. New York Eyalet Üniversitesi’nden uzmanlar, yaptıkları araştırma sonucunda esnemenin beynin ısısıyla alakalı olduğunu açıkladı. Neden esneriz? Esnemek neden bulaşıcı?

New York Eyalet Üniversitesi Esnemenin her zaman uykusuzlukla bağlantılı olmadığını ifade eden araştırmacılar, "Esnemek, beyindeki oksijen azaldığında ona oksijen göndermek için meydana gelir" şeklindeki düşüncenin de yanlış olduğunu ifade etti. Peki insanlar neden esneme ihtiyacı duyar işte konuyla ilgili tüm ince detaylar...

NEDEN ESNERİZ?

Bilim insanları, stres ve kaygı zamanlarında beynin kimyasal yapısının değiştiğini ve vücudun, 'normalleşme' için ortalama altı saniye boyunca esnediğini belirtti. New York Eyalet Üniversitesi'nden Andrew Gallup, beynin aşırı ısınmaya karşı hassas olduğunu açıklarken, ısının bir dereceden bile az bir değişim göstermesi halinde, tepki verme süresinin azaldığını ve hafızanın zayıfladığını söyledi.

Esnemenin beyin ısısı üzerindeki etkisini gözlemlemek için farelerin esnemesini inceleyen bilim insanları, ısının esnemenin sonunda normale döndüğü bulgusuna ulaştı. Gallup, aynı durumun insanlar için de geçerli olduğunu ifade etti. Bir kişi esneyince karşısındaki kişinin de esnemesi anlamına gelen "bulaşıcı esneme"nin de bilimsel bir açıklaması bulunuyor.

ESNEMEK NEDEN BULAŞICI

Buna göre, hayvanlarda da görülen ve evrim teorisiyle açıklanan "bulaşıcı esneme", çevredekileri, beyinde meydana gelebilecek tehlikelere karşı uyarı anlamı taşıyor. Araştırmayı yürüten bilim insanlarından Gregory Collins, Wall Street Journal'a verdiği söyleşide, "Araştırma sonucunda esnemenin karmaşık bir süreç olduğu bulgusuna ulaştık" dedi. Esnemenin sıcak havalarda daha sık meydana geldiğini ifade eden Collins, yorgunluk ve esneme arasındaki ilişkiyi de mercek altına alacaklarını sözlerine ekledi.

Beyin sıcaklığı arttığında burun mukozasındaki kan akışı hızlanır. Esnemeyle alınan hava, burun ve ağız boşluğundan -çeperleri ön beyinle doğrudan bağlantılı olan kan damarı ağlarıyla kaplıdır- geçerken damarlardaki kanın sıcaklığını değiştirir. Böylece beynin soğumasına yardımcı olur.

Fareler üzerinde yapılan araştırmada esnemeden önce beyin sıcaklığında artış gözlendiği, sonrasında ise sıcaklığın düştüğü belirlendi. Ancak esnemenin sıcaklık dengeleyici etkisinin ortam sıcaklığının aşırı sıcak ya da aşırı soğuk olmadığı ortalama sıcaklıklarda (yaklaşık 20°C) daha belirgin olduğu anlaşıldı.
Peki neden genellikle uyumadan önce, uyandıktan sonra ya da sıkıldığımız zamanlarda esneriz? Ağırlığı vücut ağırlığının yüzde 2’si kadar olan beyin, toplam enerji tüketiminin ise yüzde 20’sinden sorumludur. Uyku ve stresin beyin sıcaklığında değişimlere neden olduğu düşünülüyor. Örneğin uykusuzluğun beyin sıcaklığını artırdığı biliniyor. Esnemenin uyku ve yorgunlukla ilişkili olmasının nedeni beyin sıcaklığı üzerindeki etkileri olabilir.