Bebeklerde dil gelişimi nasıl gerçekleşir? Kaç aylık bebek cümle kurabilir?
Çocukların gelişimi ve psikolojisi üzerine çalışan Jean Piaget, çocukların konuşma becerisini kazanmasının dönemlerini dörde ayırmaktadır. Piaget'e göre bebeklerin dil gelişiminde agulama, tek sözcük, telgrafik ve ilk gramer dönemi bulunmaktadır.
Gelişim psikolojisi çalışmaları incelendiğinde çocukların konuşma dönemleri şu şekilde ilerleyebilir.
1. Agulama Dönemi (0-12 Ay)
Bu dönem, bebeğin ilk sesleri çıkarmaya başladığı ve dil gelişiminin temellerinin atıldığı bir süreci kapsar. İlk olarak 0-2 ay arasında bebek bilinçsiz bir şekilde çeşitli sesler çıkarır. Daha sonra 2-6 ay arasında "babıldama evresi" başlar. Bu evrede bebekler ünlü ve ünlüsüz harfleri birleştirerek ba-ba, ma-ma gibi sesler çıkarır.
Mırıldanmanın Tekrarı Dönemi (6-9 Ay)
Bu dönemde bebek, ses oyunlarını tekrar ederek duyduğu sesleri taklit eder. "Ba-ba-ba", "ma-ma-ma" gibi hece tekrarları yapar ve çıkardığı sesleri ritmik hale getirir. Bu dönemde ses oyunlarına ebeveynlerin katılması, bebeğin dil gelişimi için teşvik edici olur.
Ses Sözcük Dönemi (9-12 Ay)
Bu dönemde bebekler insan seslerini bilinçli şekilde taklit etmeye başlar. Mırıldamalar, daha düzgün dizeler oluşturmaya başlar, ancak bu sesler anlam taşımaz. Bebekler, kelimelerin anlamlarını çözmeye ve jestlerle birlikte sözcükleri anlamlandırmaya başlar.
2. Tek Sözcük Dönemi (12-18 Ay)
Bebekler ilk anlamlı sözcüklerini bu dönemde söyler. "Mama", "baba" gibi kelimeleri belli bir nesne veya kişiyle ilişkili olarak kullanırlar. Bu sözcükler genellikle günlük yaşamlarındaki tanıdık nesneleri ifade eder. Kavram gelişimi bu dönemde başlar ve çocuk, alıcı dilini geliştirerek sözcükleri anlamaya başlar.
3. Telgrafik Konuşma Dönemi (18-24 Ay)
Bu dönemde çocuklar iki kelimeyi bir araya getirmeye başlar. Ancak cümleleri dil bilgisi kurallarına uygun olmaz. "Anne git", "top at" gibi basit ifadeler kullanırlar. İki kelimenin birleşmesiyle anlam taşıyan ifadeler oluşur.
4. İlk Gramer Dönemi (24-60 Ay)
Bu dönemde çocuklar dil bilgisi kurallarını kullanmaya başlar. 2-3 yaş arasında, çocuk 3-4 kelimelik cümleler kurarak mantıklı düşüncelerini ifade eder. Emirleri yerine getirme ve basit soruları cevaplama yetisi gelişir.
Bu dönemde çocuklar ana dilinin temel kurallarını öğrenerek tam anlamıyla iletişim kurabilir hale gelirler. Zaman eklerini doğru kullanırlar, soru sorma yetenekleri gelişir ve sırasıyla anlatma becerileri güçlenir. 5-6 yaş arasında çocuklar dili yetişkinler gibi kullanmaya başlar ve söz dağarcıkları 2000-3000 kelimeye ulaşır.
Dil gelişiminde ebeveynlerin ve çevredeki yetişkinlerin rolü çok büyüktür. Çocuğun dilini geliştirirken ona doğru modeller sunmak ve konuşmasını eleştirmek yerine destekleyici bir tavır takınmak, dil gelişimi açısından büyük önem taşır. Ayrıca her çocuğun koşullarının da farklı olması nedeniyle akranları ile eşit gelişim sergilemeyebilir. Bazı çocuklar daha erken sesleri ve anlamları toparlarken bazı çocuklar yavaş ilerleyebilir.
