Bir referans ile başlayalım. Halktv.com.tr'deki 29 Temmuz 2021 tarihli yazımda, seçim barajı kulislerini aktarmış ve olası değişikliğe rağmen bir yıl içinde seçime gidebilmenin "yasal" ve "zorlayıcı" yollarını iki tecrübeli hukukçuya sormuştum. 

Emekli yargıç Ömer Faruk Eminağaoğlu, "Seçim sistemi değişse de bir yıl içinde uygulamanın yolu var mı?" şeklinde soruma "YSK'nın alacağı tutum hep süreci belirledi" derken, Anayasa Profesörü İbrahim Kaboğlu "Anayasayı değiştirecek Meclis çoğunlukları yok. Milletvekili sayıları karar yeter sayısına yetmiyor. Cumhurbaşkanı Meclis'i fesh etse, bir daha aday olamıyor ve fesihle seçime gidildiği için yeni seçim yasası yine bir yıl içinde uygulanamıyor" demişti. 

Anlaşılan yeni seçim sistemini 1 yıl içinde uygulamanın ne yasal ne zorlama yolu yoktu. Aynı yazı için konuştuğum iktidar partisi kaynakları ise bu yönde bir girişimin kulislerde hiç konuşulmadığına işaret etmiş, "Seçim sistemi değişikliği, Erdoğan'ın siyasi ömrünü kolayca uzatmanın da bir yolu" demişlerdi. 

O halde artık bu ihtimali "şimdilik" bir kenara bırakmak ve MHP lideri Bahçeli'nin kesinleştirdiği Cumhur İttifakı kararına dönmek gerekiyor. Yüzde 7 seçim barajı nedir, ne içindir, neye etki eder, neleri bilmiyoruz?

Geçmişte birçok siyasi ve toplumsal kuruma danışmanlık yapan MAK Danışmanlık Şirketi Başkanı, araştırmacı Mehmet Ali Kulat'a ulaştım. 

İlk sözü "Bu bir seçim barajı indirme adımı değil" oldu.

Nedenini de şöyle açıkladı...

"Şimdi zaten ittifaklar var, ittifaklarla seçime giriliyor. Bu barajın ittifaklar için bir anlamı yok. Madem anlamı yok görünüyor, o halde başka bir şey var burada..."

Kastettiği, düzenlemenin seçim barajının yüzde 7'ye çekilmesiyle sınırlı kalmayacağı...

"Bu adım ittifak içi baraj düzenlemesinin bir parçası gibi görünüyor" sözlerini kullanıyor. 

İttifak içine dahil olmuş partilere de farklı bir seçim barajı konulması ihtimaline işaret ediyor. Yani yeni bir partinin, ittifaklardan birine katılsa dahi yine de yüzde 5 veya yüzde 7 gibi bir oy oranını geçmek zorunda kalacağı ihtimal. Birkaç aydır kulislerde epey konuşulmuştu. 

Şöyle açıyor konuyu...

"Bu durumda oy potansiyeli olarak yeni partiler... Örneğin; Deva ve Gelecek partileri. İttifak içine de bir baraj gelirse; bu partiler önceden bir ittifaka girmek durumundayken, bu kez belki de bir partiye katılmak zorunda kalabilirler. Başka bir partinin listesinden seçime girme zorunluluğu oluşabilir"

Peki Cumhur İttifakı'nın, ittifak içi baraj düzenlemesindeki hedefi ne olabilir?

"Eli başka partiye gitmeyen ama AK Parti'den kopan seçmenler var. DEVA veya Gelecek partilerine gidebilecek seçmenler... O seçmen grubu, bu yeni partilerdeki siyasetçilerin CHP veya İYİ Parti listesinden seçime girme ihtimalinden rahatsızlık duyabilir"

Yine de bir şerh düşüyor Kulat. 

"Hatırlatmak isterim. İYİ Parti'yi seçime sokmama çabası da vardı. CHP milletvekili verdi. Yine buna benzer bir durum, bir çözüm arayışı oluşur mu görmek lazım."

Kulat özetle ittifak içi seçim barajının tasarlandığını düşünüyor. Kulisler de aksine işaret etmiyor.

Eldeki somut veriye dönelim. Bahçeli'nin ittifak görüşü olarak resmileştirdiği yüzde 7'lik seçim barajı geldiğinde, HDP'ye "emanet" veya "barajı geçsin diye" verildiği söylenen oylar etkilenir mi?

"HDP ile AK Parti arasındaki geçişgenlik neredeyse sıfırlanmış durumda. HDP seçmeninin çok büyük bölümü artık barajı aşsın diye oy veren bir seçmen değil, parti için o veriyorlar" diyor. 

Kulat açıklanan yüzde 7 barajına ilişkin bir de kulis veriyor. 

"Eğer baraj yüzde 7 olarak resmileşirse, DEVA ve Gelecek'in tek parti olarak seçime girme ihtimali de gündeme gelebilir. Bu konuya Ahmet Davutoğlu daha sıcak, birleşmenin faydalı olacağını düşünüyor" cümlelerini kullanıyor. 

Oy ihtimallerine dair ise şunları söylüyor...

"Kendi başlarına yüzde 3'er oy alabileceklerini varsayalım. Birleşince bu oylar basit bir toplama hesabıyla yüzde 6 olarak düşünülebilir ama öyle olmaz. Bileşen etkisiyle yüzde 7-8-9'un görülmesi muhtemel. AKP'den kopan seçmenin daha fazla oyunu alabilirler"

Kulat son olarak,  AKP'den İYİ Parti, DEVA ve GELECEK'e oy geçişi olduğunu, DEVA ve Gelecek partilerinin birçok il teşkilatında AKP'den kopan isimlerin görev aldığını hatırlatıyor. 

İktidar partisinden konuştuğum kaynaklar da "Seçim barajı tamam şimdi ittifak barajı ve milletvekili dağılımını belirleyecek seçim sistemi değişikliği beklenmeli" demekten sakınmıyor. 

En erken bir yıl sonrasının seçim takvimi şimdiden işlemeye başlamış görünüyor. 

Not: Yazının başında atıf yaptığım "Seçim sistemi değişse de 1 yıl içinde seçime gidilebilir mi?" yazısına buradan ulaşabilirsiniz

 

Seçim sistemi değişse de 1 yıl içinde seçime gidilebilir mi?