İki hafta önce (07 Haziran 2022) yazdığım “ABD’den Ukrayna’ya silah yardımı dengeyi değiştirir” başlıklı yazımda, Donbas bölgesindeki Ukrayna kuvvetlerinin ateş gücünün yeterli olmadığına dikkat çekerek ABD’nin Ukrayna’ya yollayacağı silahlar arasında, GPS güdümlü roketlerin de olduğunu belirtmiştim. Söz konusu roketlerin Rus roketlerinden çok daha fazla isabet özelliğine sahip olduğunu kaydedip “bu nedenle Ukrayna’ya büyük bir avantaj sağlayabilir” demiştim. Neden kesin bir ifade kullanıp “sağlar” demediğimi merak edenler olabilir.
Gidereyim hemen; savaş deneyimi olan bir ordunun elinde sonuca ciddi olarak etki edecek son teknoloji ürünü silahlar Ukrayna’da bekleneni veremiyor. Çünkü Ukrayna ordusu yüksek teknolojili silahları kullanmakta zorlanıyor. Bu konuda eğitimi yok. Ukrayna ordusu ABD tarafından tam 12 yıl boyunca modernize edilmiş, sistemleri yenilenmiş bir ordudur oysa.
Direniyor ama geriletemiyor
Ukrayna ordusunun Rusya’ya karşı ciddi bir direniş sergilemesine rağmen, onu geriletecek hamleler yapamayışı The New York Times’ın da dikkatini çekmiş olmalı ki “eğitimsiz askerlerin varlığı büyük bir engel haline geldi” diye haberleştirmiş konuyu. Gazetenin muhabiri, Ukrayna askerlerinin gece düşmanı belirleyerek saldırmayı kolaylaştırmak için tasarlanmış lazer mesafe bulucu JIM LR'ler de dahil olmak üzere, ABD tarafından gönderilmiş bir dizi ekipmanı kullanmakta zorlandığına tanık olmuş. Bu askerlerden biri olan Dmytro Pysanka, elinde tuttuğu çok amaçlı silahı kullanmayı “elimize verilmiş çok fonksiyonlu iPhone 13’le sadece telefon görüşmesi yapmak gibi bir şey” olarak değerlendiriyor.
Koskoca ordunun askerleri son teknoloji silahları “deneme-yanılma” yoluyla öğrenmeye zorladığını belirten Pysanka, "İngilizce kılavuzu anlamak için Google Translate aracılığıyla silahı kullanmaya çalıştığını da ekliyor ki durumun vahametini ortaya koymaya yeter de artar bile bu." Durum bu olduğu halde Ukrayna’nın ABD ile batıdan gelişmiş silahlar talep etmesi “kervan yolda düzülür”e çok iyi bir örnek aslında.
ABD ders almıyor
Ukrayna’daki durumun bir benzeri Afganistan’da da yaşandı, malum. ABD, Taliban’a karşı mücadele etsin diye Afganistan ordusuna son derece gelişmiş teçhizat sağlamıştı ama bunu lojistik destek vermeden yapmıştı. Taliban’ın ABD/Batı destekli hükümeti 24 saat gibi kısa bir sürede devirip başkent Kabil’i ele geçirmesinin neden bu kadar kolay olduğunu merak edenlere anımsatmış olayım. Bir ABD araştırma kurumu olan CNA’nın Rusya uzmanı Michael Kofman "Ukraynalılar Batı ekipmanlarını kullanmaya hevesliler, ancak bunu sürdürmek için eğitim gerekiyor. Ama bazı şeyleri aceleye getirmek doğru değildir" diyor.
Eğittiler ama olmadı
Çünkü ABD ile NATO ülkeleri, savaştan önceki yıllarda Ukrayna ordusuna “kapsamlı” eğitim vermiş olsa da, eğitimin çoğu şu anda gönderdikleri “gelişmiş silah ile teçhizatı” kapsamıyordu. ABD askeri yetkililerine göre, ABD, 2015'ten Ukrayna'nın Rusya tarafından saldırıya uğradığı ana kadar yaklaşık 27 bin Ukraynalı askeri eğitti. Ayrıca Ukrayna’da, savaş patlak verince ayrılan 150'den fazla Amerikan askeri danışman da vardı. ABD Başkanı Joe Biden, “Rusya ile doğrudan bir çatışmadan” kaçınmak amacıyla danışmanları geri çekti, bunun yerine Ukrayna dışında eğitim programları hayata geçirdi.
Associated Press’in bir haberi, Ukrayna’daki eğitimsiz asker sorununun ABD tarafından da ciddiyetle ele alındığını gösteriyor. ABD ordusunun Ukrayna kuvvetlerine Biden'ın geçen hafta ülkeye göndermeyi kabul ettiği gelişmiş roket sistemleri konusunda eğitim vermeye başladığı belirtiliyor haberde. Buna göre Ukrayna silahlı kuvvetlerinden yaklaşık 900 asker Almanya ile Avrupa'nın başka yerlerindeki bir eğitim üssünde ABD’li uzmanlardan HIMARS da (bu silahtan söz konusu yazımda söz etmiştim) dahil olmak üzere “çeşitli silahlara” ilişkin eğitim alıyor.
Bir Mobutu Sese Seko vardı, Zaire Devlet Başkanı. Darbe yapıp iktidara geldiğinde ilk işi birlikte darbe yaptığı çavuşları askerlik kursuna göndermesiydi.
Biden’dan daha zeki olduğuna kuşku yok.
