ABD’li yetkililer tuhaf bir huy geliştirdiler son zamanlarda. Çatışma alanlarına sessiz sedasız ziyaretler gerçekleştiriyorlar. Geçen haftalarda ABD Başkanı Joe Biden’ın çok büyük bir gizlilik içinde Ukrayna’yı ziyaret etmesinin ardından bu kez de ABD Genelkurmay Başkanı Mark Milley, yine “büyük bir gizlilik içinde” Suriye’ye gitti.
Zamanlamaya dikkat
Milley'in ziyaretinin, ABD Kongre üyesi Matt Gaetz'in Başkan Biden'a Suriye'den çekilme talimatı verecek bir Savaş Yetkileri Kararı sunmasının ardından gelmesi dikkat çekici. Gaetz, Milley'nin ziyaretini en sert eleştirenlerden biri. Örneğin Twitter'da "General Mark Milley, Amerika'nın Ortadoğu'daki bir iç savaşa müdahil olmaya devam etmesini meşrulaştırmak için Suriye'ye gitti" diye yazdı. Gaetz’in sözleri ilginç: "Önümüzdeki hafta ABD'nin Suriye'deki müdahalesini sona erdirecek yasa tasarım oylamaya sunulacak. General Milley bu savaşı bu kadar çok istiyorsa, ne için savaştığımızı ve bunun neden Amerikan hazinesi ve kanına değdiğini açıklamalıdır. Önce Amerika dış politikası gerçekçilik, rasyonel düşünce ve ciddiyet gerektirir."
ABD’de de tartışmalara yol açan bu ziyaret, tabii ki resmi olarak Suriye yetkilileriyle görüşme amaçlı gerçekleştirilmiş değil. ABD’nin en üst düzey askeri yetkilisi, Suriye yönetiminin itirazına rağmen 2015’ten bu yana, işgalci bir güç olarak Suriye’de faaliyet gösteren ABD misyonuna destek vermek için oradaydı.
ABD Suriye’de IŞİD ile mücadele amacıyla bulunduğunu iddia ediyor. Bu amaçla konuşlandırılmış yaklaşık 900 askerden oluşan bir gücü var ABD’nin Suriye’de. Güçlerini çektikten sonra varlığı pek bilinmeyen bir ABD misyonudur bu.
Milley neden orada?
Görünür neden IŞİD’in dirilişini önleme çabalarını değerlendirmek, İran destekli milisler tarafından uçurulan insansız hava araçları da dahil olmak üzere saldırılara karşı Amerikan güçleri için alınan önlemleri gözden geçirmek.
Ama asıl neden daha farklı tabii. Her şeyden önce Ukrayna savaşı nedeniyle Çin’in Ortadoğu’da da ne kadar büyük bir tehdit olduğunu unutturmamak. Çünkü, Çin’in Suriye krizindeki tutumu, Ukrayna savaşındaki inisiyatif alma tutumuyla birleştiğinde etkin olmaya çalıştığını gösteriyor ABD’ye göre.
İkinci olarak da tümüyle ülkede/bölgede olan Rusya’ya “ben de oradayım” demek. ABD, Rus pilotların geçtiğimiz yıldan bu yana Suriye'deki Amerikan güçleri üzerindeki baskıyı artırmak için tacizlerini artırdığını hatta ABD üsleri üzerinde "günlük olarak" izinsiz uçuşlar gerçekleştirdiğini ileri sürüyor.
Milley’in Suriye ziyareti ayrıca Biden yönetiminin Kürtlerin öncülüğündeki Suriye Demokratik Güçleri'ni (SDG) desteklemek üzere ülkede asker bulundurma konusundaki kararlılığını da gösterme amacı da taşıyor haliyle. ABD, SDG aracılığıyla ülke topraklarının üçte birini elinde tutuyor. Ancak Milley’in SDG yetkilileriyle görüşüp görüşmediği bilinmiyor.
İran faktörü
İran’a karşı alınacak önlemlerin de bu ziyaretin gerekçeleri arasında olduğunu anımsatalım. Geçtiğimiz ay ABD ordusu, Suriye'nin kuzeydoğusundaki bir devriye üssünde keşif yapmaya çalışan İran yapımı bir insansız hava aracını düşürmüştü. Ocak ayında da Suriye'nin Al-Tanf bölgesinde üç insansız hava aracı bir ABD üssünü hedef almıştı. ABD ordusu İHA'lardan ikisinin düşürüldüğünü, diğer İHA'nın ise yerleşkeye isabet ettiğini, rejim muhalifi Özgür Suriye Ordusu güçlerinden iki kişinin yaralandığını açıklamıştı. ABD'li yetkililer İHA ile roket saldırılarının İran destekli milisler tarafından yönetildiğine inanıyor.
Savaş riski var
ABD'nin kontrolü altındaki bölge Suriye'nin petrol sahalarının çoğunun bulunduğu yer. Dolayısıyla ülkeyi yaşamsal önemdeki kaynaklardan mahrum bırakıyor. ABD ordusu Suriye'de IŞİD'le savaşmak için bulunduğunu iddia etse de bu işgal aynı zamanda Washington'un Şam'a karşı yürüttüğü ekonomik kampanyanın bir parçası. Yıkıcı depremin ardından yardım çalışmalarıyla ilgili işlemlere izin veren 180 günlük bir muafiyet çıkarılmış olsa da, ABD Suriye'yi ağır ekonomik yaptırımlar altında tutmaya devam ediyor.
Ancak ABD'nin Suriye'nin doğusunu işgal etmesi, Rusya'nın da ülkede askeri varlığı olması nedeniyle bölgede daha geniş çaplı bir savaşı tetikleme riski taşıması açaısından son derece tehlikeli.
Milley’in ziyareti bu nedenle kışkırtma amaçlı bir ziyaret gibi görünüyor.
Yeterince neden yokmuş gibi bir bu ziyaret eksikti savaş için.
