Tunceli’de heykelinin dikilmesini izin verilen Seyit Rıza’nın afişteki ismi suç sayıldı

FERİT DEMİR/TUNCELİ

Tunceli Cumhuriyet Başsavcılığı 1937-38 olayları sırasında devlete karşı gelen gruplara liderlik yaptığı iddiasıyla 15 Ekim 1937 yılında Elâzığ’da idam edilen Seyit Rıza ve 6 arkadaşının ölüm yıldönümü nedeniyle 15 Kasım 2021 günü Tunceli’de düzenlenecek anma etkinliği için Tunceli Emek ve Demokrasi Platformunun billboardlara astığı afişlerde Seyit Rıza ismi bulunduğu gerekçesiyle afişlerin “suçu ve suçluyu övme” suçu kapsamına girdiği iddiasıyla savcılık kararıyla toplatma kararı verdi. Afişler ile ilgili daha sonra mahkemede toplatma ve yasaklama kararı çıkarılarak afişler yasaklandı.

Heykeli dikildi ama isminin afişlere yazılması suç unsuru oldu

1937-38 yılında Tunceli’ye düzenlenen askeri harekât sonrası olayların lideri olduğu gerekçesiyle yakalandıktan sonra oğlu birlikte idam edilen Seyit Rıza’nın ölüm yıl dönümü için Tunceli’deki billboardlara asılan afişler Tunceli Cumhuriyet Başsavcılığı’nın kararıyla kaldırıldı. Seyit Rıza'nın 2010 yılında Kışla Meydanı'na heykeli dikilmişti ve Tunceli Emniyet Müdürlüğü, heykelin meydandan kaldırılması için suç duyurusunda bulunmuştu. Fakat Tunceli Cumhuriyet Başsavcılığı, 2 yıl boyunca yürüttüğü soruşturma sonucunda 2012 yılında verdiği kararda Seyit Rıza'nın heykelinin dikilmesiyle ilgili suç olabilecek herhangi bir delil ya da bulguya rastlanılmadığı ve suç unsurunun oluşmadığı gerekçesiyle kavuşturmaya yer yoktur kararı vererek heykelin kaldırılmamıştı. Seyit Rıza ve 6 arkadaşının 84’üncü ölüm yıldönümü için 15 Kasım 2021 günü Tunceli Emek ve Demokrasi Platformunun düzenlemek istediği anma ve etkinlik programı için hazırlanan anma programı afişlere yazılarak kentteki Billboardlara asıldı. Afişlerin billboardlara asılmasından sonra Tunceli emniyet müdürlüğü Cumhuriyet başsavcılığına başvurarak Afişlerde seyit rıza ismi olduğu gerekçesiyle toplatma ve yasaklama kararı talep etti. Bunun üzerine Tunceli Cumhuriyet başsavcılığı Afişlerde Suçu ve suçluyu övme suçu işlendiği iddiasıyla önce afişler hakkında toplantı kararı verdi ve afişler polis ekipleri tarafından billboardlarda söküldü daha sonra Cumhuriyet başsavcılığının talebi ile Tunceli asliye Ceza mahkemesi Afişler hakkında yasaklama kararı vererek afişlerin tekrar asılmasını engelledi ve Tunceli Cumhuriyet başsavcılığı daha sonra Afişi hazırlayan ve asanlar hakkında soruşturma başlattı. Tunceli Cumhuriyet savcılığı aynı kişi ile ilgili 9 yıl içinde verdiği iki farklı kararla skandal sayılabilecek bir karara imza attı. 2012 yılında Seyit Rıza ile ilgili herhangi bir suç kaydı ve suç unsuruna rastlanmadı diyerek kovuşturmaya yer yoktur kararı veren başsavcılık bu hafta içinde Seyit Rıza ve arkadaşları için düzenlenecek anma programı afişlerinde Seyit Rıza ismini suç unsuru sayarak yasakladı.

Valilik, anma programını iptal etti

Tunceli’de aralarında birçok siyasi parti ve STK’nın yer aldığı Dersim Emek ve Demokrasi Platformu tarafından Seyit Rıza, ve 6 arkadaşlarının idam edilmesinin 84. yıl dönümü dolayısıyla 15 Kasım 2021 günü düzenlemek istedikleri basın açıklaması ve anma programı Tunceli valiliğinin kararı ile Pandemi şartları nedeniyle her türlü basın açıklaması ve toplantıların 15 gün süre yasaklandığı hatırlatılarak bu etkinlik ve anma programı yasaklandı.

Erdoğan, ‘Devlet adına özür dilemek gerekiyorsa ben özür dilerim’ demişti

2011 yılında da AKP Genişletilmiş İl Başkanları toplantısında konuşan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan 4 belge açıklamıştı ve CHP’nin bu katliamın sorumlusu olduğunu belirterek özür dilemesi gerekenin CHP Lideri Kılıçdaroğlu olduğunu söylemişti. Başbakan Erdoğan “Eğer devlet adına özür dilenecekse, böyle bir literatür varsa ben özür dilerim, diliyorum" şeklinde konuşmuştu.

‘İnsanların dedelerinin mezar yerini öğrenmek istemesi kadar insancıl bir durum yoktur’

Seyit Rıza’nın afişlerinin sökülmesine tepki gösteren Dersim Araştırmaları Merkezi Başkanı Selman Yeşilgöz Halk TV’ye yaptığı açıklamada Savcılığın afişleri toplatmasının ve yasaklamasının hukuki bir dayanağı olmadığını keyfi bir uygulama olduğunu belirterek şöyle konuştu:

"84’üncü yılında kentte Seyit Rıza ve yol arkadaşlarının idam edilişlerinin karşı bir anma programı düzenlenecek. Bu anma programlarını tanıtma amacıyla da reklam panoları için afiş hazırlanmıştı. Dün bu afişler emniyet güçleri tarafından savcılık kararı olduğu gerekçesiyle söküldü ve asılması yasaklandı. Geçmişte bu ülkenin başbakanı şimdiki Cumhurbaşkanı bir katliam olduğunu kabul etmişti ve gerekirse biz de özür dileriz demişti. O gün özür dilendi bugün bunu suç ve suçluyu övme mantığı olarak algılamasını anlamış değiliz. 2012 yılında da Tunceli Cumhuriyet Başsavcılığı bu heykelin kaldırılmasına yönelik yapılan suç duyurusunda, suç unsuru bulunmamıştır diye bir karar alıyor ve o günden bu güne kadar bu heykel burada duruyor. Yıllardır gerek burada gerekse Türkiye’nin birçok yerinde Seyit Rıza ve 6 arkadaşı idam edilişlerinin yıl döneminde anılıyor. İnsanların dedelerinin atalarının ve mezar yerlerinin açıklamasını istemesi kadar insani bir durum yoktur. Başsavcılık 2012 yılında Seyit Rıza ile ilgili bir suç unsuruna rastlanmamıştır diye karar veriyor ama bugünkü kararında ise Seyit Rıza ismi suç unsuru sayılıyor bu kararı kabul etmek mümkün değil tamamen keyfi ve hukuksuz bir karardır.”