Suriye'de son durum. 4 yıllık sükunet böyle bozuldu
Suriye'de 4 yıldır süren sükunet 27 Kasımda başlayan çatışmalarla son buldu. Dünyanın gündemi bölgede yaşananların ardından yeniden Suriye oldu. İşte Suriye'de tüm olanlar ve son durum.
4 YILLIK SÜKUNET BÖYLE BOZULDU
Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib’i kontrol eden cihatçıların Halep’i ele geçirmesinin ardından yeniden nükseden çatışmalar çok taraflı devam ediyor. Suriye ve Rus savaş uçakları Halep'te Heyet Tahrir Şam’ı (HTŞ) ve İdlib’deki cihatçı merkezleri bombalarken SDG ile SMO arasında da çatışmalar yaşanıyor.
Suriyeli cihatçıların yardım kuruluşu Beyaz Baretliler, Rusya ve Suriye tarafından düzenlenen hava saldırılarında kuzeybatı Suriye'de en az 25 kişinin öldüğünü bildirdi. Açıklamada Suriye ordusunun cihatçıların son günlerde ele geçirdiği birkaç kasabayı da geri aldığı aktarıldı.
Esad Halep'ten sonra Hama'yı da kaybetmek üzere
SMO İLERLEDİ SDG SEFERBERLİK İLAN ETTİ
Türkiye destekli cihatçılardan oluşan Suriye Milli Ordusu’nun (SMO) "Özgürlük Şafağı Operasyonu" adı verilen operasyonlarının Kürtlerin elindeki Tel Rıfat'ın doğu, kuzeydoğu, kuzeybatı ve güney yönlerinde ilerlediği belirtildi.
SMO’nun Tel Rıfat'a saldırıları sürerken Suriye Demokratik Güçleri (SDG), Tel Rıfat ve Şehba’da halkı diğer güvenli bölgelere tahliye etmek için insani koridor kurmaya çalıştığını açıkladı. Suriyeli Kürtlerin oluşturduğu “Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi” cihatçıların saldırılarına karşı seferberlik ilan etti.
Suriye'de gizlenen bilgiyi BM açıkladı: Halep ve İdlib'den 48 bin 500 kişi yola çıktı
SDG'NİN KORİDOR PLANI ÇÖKTÜ
Suriye'nin kuzeybatısındaki savaşçıların birden fazla cephede yoğun saldırılarla karşı karşıya olduğunu söyleyen SDG Lideri Mazlum Abdi, Türkiye destekli silahlı grupların saldırılarının bu koridoru kesintiye uğrattığını, Halep'in Kürt mahallelerini korumak için direnmeye devam ettiklerini söyledi.
Türkiye sınırına 18 kilometre mesafede bulunan Tel Rıfat, 8 yıldır Kürtlerin kontrolündeydi.
Erdoğan'dan Suriye açıklaması: Türkiye'nin haklılığı teyit edilmiştir
ULUSLARARASI ÇAĞRI
Uluslararası topluma daha fazla destek çağrısı yapan Abdi, halkın güvenliğinin sağlanması için "acil adımlar atılması gerektiğini" söyledi. Afrin ve Şehba Halk Meclisi, olası bir katliama karşı bölgedeki sivilleri tahliye etme kararı aldıklarını duyurdu.
ANHA ajansına göre, Halep’in büyük bölümünün Heyet Tahrir Şam’ın (HTŞ) kontrolüne geçmesinden bu yana en az üç bin kişi diğer bölgelere geçti.
İran destekli milisler bölgeye sevk ediliyor. Suriye'de kriz derinleşiyor
"CİDDİ SONUÇLARI OLACAK"
Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen ise yaptığı açıklamada, Suriye’de yaşanan durumun bölgede siyasi sürecin başlatılması konusunda "kolektif başarısızlığın bir göstergesi" olduğunu vurguladı.
Rusya'dan meydan okuyan açıklama: Esad'ı desteklemeye devam edeceğiz
Geçmişte gerginliğin tırmanabileceği uyarısında bulunduğunu hatırlatan Pedersen, "Yaklaşık 14 yıldır savaş ve çatışmaların yaşandığı ülkedeki son gelişmeler siviller için ciddi riskler oluşturmakta, bölgesel ve uluslararası barış ve güvenlik için ciddi sonuçlar barındırmaktadır" ifadelerini kullandı.
Norveçli diplomat, Suriye’de savaşan taraflara müzakere masasına oturma çağrısı yaptı. Özel Temsilci, çatışmaların "bölgesel barış ve güvenlik için ciddi sonuçları" olacağı uyarısı yaptı.
SÜKÛNET ÇAĞRISI VE DESTEK AÇIKLAMALARI
ABD, Fransa, İngiltere ve Almanya hükümetleri, cihatçı grupların saldırılarının sürdüğü Suriye için tüm taraflara gerilimi azaltma çağrısı yaptı.
Türkiye destekli cihatçı gruplardan oluşan Suriye Milli Ordusu (SMO), Kürtlerin ağırlıkta olduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) kontrolündeki Tel Rıfat’ı, Heyet Tahrir Şam (HTŞ) öncülüğündeki cihatçılar ise Halep’i ele geçirirken yapılan açıklamada, çatışmaların, "BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 Sayılı kararına uygun bir siyasi çözüm bulunmasının acil gerekliliğini" gösterdiği ifade edildi.
Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
"Suriye’deki gelişmeleri yakından izliyoruz ve tüm taraflara gerilimi azaltma çağrısında bulunuyoruz. Ayrıca yerinden edilmeler ve insani yardım erişiminin kesilmesini önlemek için sivil halkın ve altyapının korunmasını önemle talep ediyoruz. Mevcut tırmanış, çatışmaya Suriye liderliğinde, BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararına uygun olarak bir siyasi çözüm bulunmasının acil gerekliliğini bir kez daha vurgulamaktadır."
Rusya hastaneyi bombaladı: 17 ölü
BM Güvenlik Konseyi’nin 18 Aralık 2015 tarihinde kabul ettiği 2254 sayılı kararında, Suriye’deki çatışmanın sona erdirilmesi için Suriye’de tüm tarafların katılımıyla yeni bir anayasa ve serbest, adil seçimlerin yapılmasını içeren siyasi bir geçiş süreci önerilirken "terörle mücadele" önlemleri de yer alıyor.
ABD'den Suriye açıklaması: Rusya ve İran güç kaybediyor
İRAN VE RUSYA ŞAM’A DESTEK VERDİ
İran ve Rusya ise bir kez daha cihatçılara karşı savaşta Şam’a destek vermeye devam edeceklerini deklare etti.
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Pazartesi günü, Rusya’nın Esad’a desteğini arttırmayı planlayıp planlamadığı sorusu üzerine, “Beşar Esad’ı desteklemeye devam ediyoruz. Temaslar uygun seviyelerde devam ediyor” dedi.
Peskov, “Durumu analiz ediyoruz ve durumu istikrara kavuşturmak için nelerin gerekli olduğu konusunda bir pozisyon oluşturulacak” ifadesini kullandı.
İngiltere’den Suriye'ye suçlama: Siyasi süreçlere katılmayı reddetti
Pazar günü Şam’da Suriye lideri Beşar Esad ile görüştükten sonra dün Ankara’ya gelen İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçı da Esad hükümetine tam desteğini açıkladı. Arakçı, Esad ile görüşmesi hakkında, “İran İslam Cumhuriyeti’nin Başkan Esad’a, hükümete, orduya ve Suriye halkına tam destek verdiğini açıkça ilan ettim” dedi.
"MUTABAKATLA SON BULMASI EN BÜYÜK TEMENNİMİZ"
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'yi ziyaret eden Karadağ Cumhurbaşkanı Jakov Milatoviç ile basın toplantısı düzenledi. Erdoğan yaptığı açıklamalarda, “Bölgemizdeki yangının söndürülmesi noktasında Türkiye olarak üzerimize düşen ne varsa dün olduğu gibi bugün de yapmaya hazırız” ifadesini kullandı.
Suriye'de aniden patlak veren gelişmeleri çok yakından takip ettiğini ifade eden Erdoğan, “Uzun bir süredir Ortadoğu'daki şiddet sarmalının Suriye'yi de etkisi altına alma ihtimaline dikkat çekiyorduk. Son hadiseler Türkiye'nin haklılığını teyit ve tescil etmiştir” dedi.
Halep'te Esad'ın evine girdiler. Sarayın içinden görüntüler yayınlandı
Komşu ülkelerdeki istikrarsızlığın bölgeye etkilerine işaret eden Erdoğan, bu tür krizlerin çözümü için istişarelere devam ettiklerini vurguladı.
Erdoğan:
“Bölgemizdeki yangının söndürülmesi noktasında Türkiye olarak üzerimize düşen ne varsa dün olduğu gibi bugün de yapmaya hazırız. Ülkemizin milli güvenlik öncelikleri çerçevesinde, sahadaki süreci anbean takip ediyor, farklı eylemin yaşanmaması için bütün tedbirleri alıyoruz. Suriye'nin toprak bütünlüğünün korunması, istikrarsızlığın Suriye halkının meşru talepleri doğrultusunda mutabakatla son bulması en büyük temennimizdir."
AKP'li Şahin'den Erdoğan'ı kızdıracak Suriyeli tepkisi
SURİYE'DEKİ ÇATIŞMALARDA KIRILMALAR
2011: Daara’da Arap Baharı’nın bir uzantısı olarak başlayan protestolar, kısa sürede iç savaşa dönüştü. HTŞ ve birçok cihatçı örgüt bu sırada kuruldu.
2014: İslam devleti kurmak isteyen IŞİD, ülkenin büyük bölümünde kontrolü sağladı. ABD, belkemiğini YPG’nin oluşturduğu Kürt güçlerin IŞİD’e karşı mücadelesi gerekçesiyle 2015’te savaşa resmen dahil oldu.
2015: İç savaşın başından bu yana Şam yönetimine yardım eden Rusya, aktif olarak dahil olarak savaşın seyrini değiştirdi. İran ve Hizbullah’tan pek çok Şii milis de Şam yönetimine desteği artırdı.
2017: Türkiye’nin desteklediği Beşar Esad karşıtı gruplar, Suriye Milli Ordusu (SMO) çatısı altında toplandı. Türkiye 2019’da, ABD askerlerinin çekildiği kuzeydeki Kürt bölgelerine askeri operasyonlar başlattı.
2019: Türkiye, İran ve Rusya, Astana Süreci kapsamında 2017’de çatşmasızlık bölgeleri oluşturma kararı aldı. HTŞ bunu fırsat bilerek 2019’da kontrolü ele geçirdi.
2024: İdlib’i elinde bulunduran HTŞ ve diğer cihatçı çeteler, İsrail ile Hizbullah arasında ateşkesin başladığı gün Şam kontrolündeki Halep’e geniş çaplı saldırı başlattı.
***
SURİYE’DE KİM KİMDİR?
• SDG
Omurgasını YPG oluşturuyor. SDG ülkenin kuzeydoğusunu kontrolü altında bulunduruyor. ABD ile birlikte hareket ediyor.
• HTŞ
El Kaide’nin Suriye kolu. Batı tarafından “terör örgütü” olarak tanınan HTŞ, ABD ve İsrail’in bölgesel çıkarları için önemli bir rol oynuyor.
• SURİYE HÜKÜMETİ
Beşar Esad yönetimindeki hükümet. Rusya’nın yanı sıra İran, Hizbullah ve Tahran destekli Şii milis gruplar en büyük destekçileri.
• SURİYE MİLLİ ORDUSU
Ankara’nın desteğiyle ÖSO öncülüğünde 2017’de kuruldu. İçinde Türkiye destekli grupların da dahil olduğu 200’den fazla grup bulunuyor.
• HİZBULLAH
İran destekli Hizbullah’ın Suriye’de birçok üyesi bulunuyor. Hizbullah, son İsrail saldırılarında birçok milisini Lübnan’a çekti.
• RUSYA
Şam’ın en büyük destekçilerinden Rusya, 2015’te fiilen dahil olduğu iç savaşın seyrini özellikle hava desteği ile kökten değiştirdi.
• ABD
İç savaşın başında cihatçılar eliyle, 2015’te “Kürt güçleri eğitmek üzere” resmen dahil oldu. Bölgede birçok askeri üssü bulunuyor.
• İSRAİL
Bölgede İran’ın etkisini kırmak isteyen İsrail, Suriye’de de sık sık Hizbullah hedeflerine yönelik saldırılar düzenliyor.
• TÜRKİYE
Esad karşıtı grupları himayesi altında toplayan Türkiye, desteklediği Şam yönetimi karşıtı gruplar aracılığı ile Suriye’nin kuzeyini kontrol ediyor.
• İRAN VE Şİİ MİLİSLER
Tahran, başta Hizbullah olmak üzere Şii milisler ile Şam yönetimine iç savaşta en büyük desteği verenlerden oldu.
***
KRİTİK GÖRÜŞME
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'la yaptığı görüşmenin ardından Ankara’da Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile bir araya geldi. Görüşme sonrası yapılan ortak basın açıklamasında Fidan, Suriye'de yaşanan çatışmaları “herhangi bir dış müdahale ile açıklamanın bu aşamada yanlış olacağını” söyledi. Çatışmaların sebebinin 13 yıldan fazladır çözülemeyen sorunlar olduğunu dile getiren Fidan, çatışmaların sona erdiği Astana formatından çıkıldığını kaydetti. Fidan “Son gelişmeler, Şam’ın kendi halkıyla ve meşru muhalefetle uzlaşı sağlaması gerektiğini bir kez daha gösteriyor” dedi.
İranlı Bakan Arakçi ise “Suriye’de terör faaliyeti gösteren grupların İsrail ve ABD ile bağlı bulunduğunu” belirtti. “Suriye’nin kuzeyindeki tekfirci grupların tekrar aktifleşmesi ve Halep’e saldırması endişe verici” diyen Arakçi, çatışmaların başta Suriye’nin komşuları olmak üzere tüm bölgeyi etkileyeceğini kaydetti. Arakçi “Bizler komşu ülkeler olarak hızlı ve etkili girişimlerle Suriye'nin istikrarsızlaştırılmasını engellemeliyiz. Bizim Suriye hükümetine desteğimiz kesindir. Bugüne kadar nasıl ki yanlarında durduysak yine yanlarında durmaya devam edeceğiz” ifadelerini kullandı. Arakçi, Fidan ile Astana sürecinin kazanımlarının korumak için görüşmelerin süreceğini kaydetti.
***
EYLEME POLİS MÜDAHALESİ
İstanbul Emek, Barış ve Demokrasi Güçleri, cihatçı grupların saldırılarını protesto etmek için Şişhane’de bir araya geldi. Basın açıklaması, son anda İstanbul Valiliği tarafından yasaklandı.
Heyet Tahrir Şam (HTŞ) ve Özgür Suriye Ordusuna (Suriye Milli Ordusu) bağlı cihatçı grupların Halep’e başlattıkları, Hama ve Kürt yerleşim birimi Şehba bölgesine yayılarak devam eden saldırılarını protesto etmek isteyen İstanbul Emek, Barış ve Demokrasi Güçlerinin açıklamasına polis müdahale etti.
Şişhane’de bir araya gelen kitle polis tarafından çembere alındı. Basın açıklamasının engellenmesi üzerine kitle slogan atarak tepki gösterdi. Bu sırada polis, çemberdeki çok sayıda kişiyi gözaltına aldı.