Küresel ölçekli hava kirliliği, her geçen yıl artmakta. Türkiye de hava kirliliği nedeniyle sorun yaşayan ülkeler arasında yer alıyor.

Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) yayınladığı son raporlara göre insanların yüzde 90'ının üstünde kalan bir kısım, her gün kirli hava soluyarak yaşamına devam ediyor.

TÜRKİYE'DE SADECE BU ŞEHİRİN HAVASI TEMİZ OLARAK KABUL EDİLDİ

DSÖ tarafından belirlenen ve 'temiz hava' kriterleri dikkate alınarak yapılan çalışmalarda, Türkiye'den yalnızca tek bir şehir için 'havası temiz' onayı verildi.

Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi (NKÜ) Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Gamze Varol, DSÖ limit değerlerine uyan sadece Hakkari'nin olduğunu kaydederek, şu ifadeleri kullandı:

"Hakkari dışında ülkemiz de Dünya Sağlık Örgütü kılavuz değerlerine uyan bu limitlerin altında başka yaşam alanı yok. Ülkemiz için baktığımızda aslında hava kirliliği büyük bir sorun. Biz biliyoruz ki açıklanan rapora göre, ülkemizde geçtiğimiz yıl hava kirliliği kaynaklı sağlık sorunları nedeniyle yaklaşık 42 bin kişi yaşamını yitirdi. Bu sorunların içerisinde akciğer kanseri var, hava yolu enfeksiyonları, kronik hava yolları hastalıkları var, kalp damar sistemi dolaşım yolu hastalıkları var. Bunlarla bağlantılı hastalıkların yanında yaşam kalitesini etkiliyor hava kirliliği" dedi.

HAVA KİRLİLİĞİ BU HASTALIKLARIN TEMEL NEDENİ

Prof. Dr. Varol, ülkede ölümlere neden olan risklerin tanımlandığını ifade ederek, "Uyku düzenini bozuyor, depresyona neden oluyor. Yeni açıklamalar bu yönde. Hatta şöyle çalışmalarda var; 2009 ve 2019 yıllarında Türkiye'de ölüme neden olan riskler tanımlanmış. Mesela hava kirliliği bunlara neden olan ilk 5 hastalık arasında yer alıyor ve bu çok önemli.

Onun üstünde mesela tümörler, dolaşım sistemi hastalıkları, kronik akciğer hastalıklarının hepsi var. Dolayısıyla ülkemizde hava kirliliği hem yaşam kalitesini etkileyen, başta kanserler olmak üzere, sağlığımızı bu yönde etkileyen risklerin içinde yer alıyor" diye konuştu.

"KÖMÜR KULLANMAK TEMİZ HAVANIN EN BÜYÜK DÜŞMANI"

Kömür kullanımı ile ilgili de konuşan Prof. Dr. Varol, "Aslında bu hava kirliliğinin nedeni kömür kullanımı, büyük ölçüde ısınma amaçlı, enerji temini etmek amaçlı ya da araçlar kaynaklı. Bir an önce fosil atıklardan kurtulmak, kömür kullanımından özellikle vazgeçmek lazım. Tüm Türkiye için yaklaşık 42 bin kişi hava kirliliği kaynaklı hastalıklardan öldü dedik. Ama büyükşehirlerde İstanbul'da 5 bin ölüme denk geliyor. Ankara'da, İzmir gibi illerde de böyle. Ankara'da örneğin yaklaşık 3 bin kişi hava kirliliğine bağlı hastalıklar nedeniyle yaşamını yitiriyor, bunlar çok önemli sayılar gerçekten. Böyle olunca bunlar önlenebilir ölümler de olabiliyor.

Eğer biz kömürden vazgeçersek hem ölümleri engellemiş oluyoruz hem erken yaşta, genç yaşta; hem de kronik hastalıklar, akciğer hastalıkları, dolaşım yolu hastalıkları, felç ya da gebe kadınları etkilediği için düşük doğum tartılı bebekler, bebek ölümlerinin engellenmesi gibi de yaşam kalitemizi bozan hastanelerimize yük olan sağlık sorunlarından da kurtulmuş oluyoruz. Fuel oil, mazot, ısınma amaçlı araç kullanımı bunların hepsi oldukça hava kirliliğine neden olan uygulamalar" ifadelerini kullandı.

Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat'ta meydana gelen ve 11 ili etkileyen depremin ardından afet bölgesinde hava kirliliğinin arttığını söyleyen Prof. Dr. Varol, "Depremzedelerin ısınmak amaçlı çadırlarında ve konteynerlerinde yaktıkları çok sayıda odun kömür ve içeriğini bilmediğimiz plastik ve ağaç var. Bunlar da hava kirliliğini artırmış durumda bölgede. Tabi depremde yıkılan ve kontrollü yıkılan binaların molozlarından çıkan toz, duman partiküller bölgedeki hava kirliliğini artırmış durumda. Sadece kömür değil tabi ki" dedi.