Şakaların da şekli değişiyor... Peki dünyanın bilinen en eski yazılı şakaları hangileri?
2008 yılında Birleşik Krallık’tan bir grup tarihçi, şimdiye kadar yazılmış en eski şakayı ortaya çıkarmakla görevlendirildi. Çalışma, Wolverhampton Üniversitesi’nden Dr Paul McDonald tarafından yönetildi.
Liste, mizahın bazı açılardan zaman içinde çok değiştiğini ortaya koyuyor. Ancak bazı şakaların gösterdiği gibi tuvalet ve cinsellik mizahı kalıcı.
- Saç kesimi hakkında bir şaka, Antik Yunan, MS 300-400.
Bu şaka, 4. yüzyılda Yunan Hierocles ve Philagrius tarafından yazılan “Philogelos” (“Gülme Aşığı”) adlı dünyanın en eski “şaka kitabı”nda bulundu.
“Saray berberi, krala saçını nasıl kestirmek istediğini sorar, kral: ‘sessizce’ yanıtını verir.”
- Bir eşek hakkında, Antik Yunan, MS 300-400.
Yine Philogelos’tan bir şaka şöyle:
“Eşeğine yemek yememeyi öğretmek isteyen ukala bir adam, ona yiyecek vermemiş. Eşek açlıktan ölünce demiş ki: ‘Kaybım çok büyük! Tam yememeyi öğrendiğinde öldü’.”
- Eski bir “anne” şakası, Antik Roma, MÖ 63 ila MS 14 yılları.
İmparator Augustus, kalabalığın içinde kendisine çarpıcı bir benzerlik gösteren bir adam fark ettiğinde İmparatorluğu geziyordu.
İlgisini çekerek sordu: “Annen bir zamanlar Saray’da hizmet veriyor muydu?”
Adam “Hayır Majesteleri,” diye yanıtladı, “ama babam veriyordu.”
- Bir seks şakası, Eski Mısır, MÖ 30.
“İnsan çiftleşmeye eşekten bile daha heveslidir. Onu tutan şey ise çantası.”
- Aynı zamanda bilmece olan bir şaka, Antik Yunanistan, MÖ 429.
Yunan oyun yazarı Sophocles’in “Oedipus Tyrannus”unda bir karakter, şakadan çok bir beyin jimnastiği olan şu satırı söyler:
Soru: "Sabah dört, öğlen iki, akşam üç ayak üzerinde yürüyen hayvan hangisidir?”
Cevap: "Adam, bebekken dört ayak, erkekken iki ayak üzerinde yürür ve yaşlılıkta baston kullanır.”
- İsim üzerine bir kelime oyunu, Antik Yunan, MÖ 800.
Homeros’un 2.800 yıl önce yazdığı “Odysseia” adlı eserinde Odysseus biraz kara mizahla yapar.
“Odysseus Kikloplara (Cyclops) gerçek adının 'hiç kimse' olduğunu söyler.”
“Odysseus adamlarına Kikloplara saldırmalarını söylediğinde, Kiklop bağırır: Yardım edin, hiçkimse bana saldırmıyor!”
- Yaşlı evli bir çift hakkında bir şaka, MÖ 1100.
Bir gözü kör olan kadın 20 yıldır bir erkekle evliydi. Erkek, başka bir kadın bulunca ona, "Seni boşayacağım çünkü senin bir gözünün kör olduğu söyleniyor" dedi. Ve kadın ona cevap verdi: "Bunu 20 yıllık evlilikten sonra mı fark ettin?"
- Çiftlik hayvanları hakkında bir şaka, Sümer, MÖ 1200.
MÖ 1200’de Sümer’den, başka bir beyin jimnastiği.
“Adab’tan üç öküz sürücüsü susamıştı: Biri öküzün sahibiydi, diğeri ineğin sahibiydi ve diğeri arabanın yüküne sahipti.
Öküzün sahibi, öküzünün bir aslan tarafından yeneceğinden korktuğu için su almayı reddetti; ineğin sahibi, ineğinin çölde dolaşacağını düşündüğü için reddetti; malların sahibi, yükünün çalınacağından korktuğu için reddetti.
Ancak sonra hepsi gitti.
Sahiplerinin yokluğunda öküz, inekle çiftleşti. İnek, arabadaki tüm malları yiyen bir buzağı doğurdu.
Soru: Buzağının sahibi kim?
- Başka bir seks şakası, Eski Mısır, MÖ 1600.
Bu şaka, Westcar Papirüsü olarak bilinen Eski Mısır hikaye kitabında bulundu.
MÖ 1600 Mısır’ından şaka şöyleydi:
“Sıkılmış bir firavunu nasıl eğlendirirsin? Balık ağları giymiş bir tekne dolusu genç kadını, Nil’de yüzdürürsün ve firavunu balık tutmaya çağırırsın.”
Bunun bir şaka olduğu anlaşılsa da artık pek komik durmuyor. Ancak bu şakanın orijinal olarak kaydedilmesinden bu yana geçen 3 bin 700 yılda, söz konusu mizah çeviride bir şekilde kayboldu.
- Bir osuruk şakası, Sümer, MÖ 1900.
Dünyanın en eski kayıtlı şakası MÖ 1900’e kadar uzanıyor ve tuvalet mizahının eski çağlarda bugün olduğu kadar popüler olduğunu öne sürüyor.
Aynı zamanda Guinness Dünya Rekorları'nda en eski şaka olarak kayıtlı olan Güney Irak’ta yaşamış Sümerlilerin şakası şöyle:
“Çok eski zamanlardan beri hiç gerçekleşmemiş bir şey; genç bir kadın kocasının kucağında osurmadı.”
- En eski bar şakası – Sümerler
1800’lerin sonlarında, Irak’taki arkeologlar, tuhaf ama tanıdık bir metne sahip eski bir kil tableti ortaya çıkardılar. Bu, küçücük, kama şeklindeki karakterlerle yazılmış, tartışmasız dünyanın en eski belgelenmiş bar şakasıydı.
“Bir köpek bir bara girer ve ‘Hiçbir şey göremiyorum. Bunu açacağım.’ der”
Anladınız mı? Üzülmeyin, şu an sizden başka kimse de bunu anlamıyor. İsveç, Uppsala Üniversitesi’nden Assurbilimci Seraina Nett, “İtiraf etmeliyim ki can alıcı noktayı anlamıyorum. Ne olduğundan pek emin değilim.” diyor.
“Anlamadığımız bir kelime oyunu olabilir. Yerel bir politikacı veya ünlü bir şahsiyete bir gönderme olabilir, bilemiyorum. Bu yüzden şakayı açıklamak çok zor.”
arkeofili.com'da yer alan içeriğe göre, ancak bu durum, günümüzde insanların şakayı anlamaya çalışmasını engellemedi. Geçen yıl şaka internette yayıldığında, çevrimiçi binlerce kişi, şakanın can alıcı noktasının ne anlama geldiğine dair önerilerini ortaya koydu – belki de köpeğin gözleri kapalıydı? Köpek bir kapıyı açıyor ve görmemesi gereken bir şey mi görüyordu? Ya da belki de komik kısım, hiç yazılmamış bazı fiziksel eylemlerdi?
