Yetişkin Bireylerde Göz Sağlığı: 40 Yaş Sonrası Sessiz Tehlikelere Dikkat

Muayenelerimde sıkça duyduğum bir cümle var: “Doktor bey, eskiden böyle değildi…” Aslında çoğu değişim aniden değil, yıllar içinde sessizce ilerler.

Bu nedenle bugün, yetişkin bireylerin göz sağlığını korumak için bilmesi gereken en önemli noktaları paylaşmak istiyorum.

Düzenli Göz Muayenesi Ne Zaman Başlamalı?

Gözlük kullansın ya da kullanmasın, her yetişkin için genel önerim şudur:

18–40 yaş arasında 2 yılda bir, 40 yaşından sonra ise yılda bir göz muayenesi şarttır.

40 yaş, göz sağlığı açısından bir dönüm noktasıdır. Çünkü bu yaştan sonra:
• Göz içi basınç değişiklikleri başlayabilir,
• Kornea ve lens yapısında yaşa bağlı değişiklikler olur,
• Görme alanını etkileyen hastalıkların görülme sıklığı artar,
• Yakın görme şikâyetleri kendini göstermeye başlar.

Hastanın şeker, tansiyon, tiroit hastalığı gibi sistemik bir rahatsızlığı varsa bu kontrollerin daha da sık yapılması gerekebilir.

40 Yaş Sonrası En Sık Karşılaştığımız Göz Problemleri

1. Presbiyopi (Yakın Görme Güçlüğü)

Presbiyopi (Yakın Görme Güçlüğü), 40 yaşından itibaren neredeyse herkesin başına gelir. Gözün doğal merceği esnekliğini kaybetmeye başladığında yakın görme zorlaşır. Bu bir hastalık değildir, yaşlanmanın doğal bir parçasıdır.

2. Katarakt

Göz merceğinin saydamlığını kaybetmesiyle ortaya çıkar. Hastaların çoğu başlangıçta “ışıklarda kamaşma”, “renklerde solukluk”, “bulanık görüntü” gibi şikâyetlerle gelir. Katarakt erken dönemde ilaçla düzelmez; ilerlediğinde cerrahi gerekir. Ancak en önemlisi şudur: Erken teşhis görme kalitesini korur.

3. Glokom (Göz Tansiyonu)

Glokomun en tehlikeli yönü sinsi ilerlemesidir. Görme siniri hasarı başladığında hasta yıllarca fark etmeyebilir; fark ettiğinde ise geri dönüş çok zordur. Bu nedenle 40 yaş sonrası glokom taraması hayatidir.

4. Retina Problemleri

Özellikle şeker ve tansiyon hastalarında retina kanamaları, damar tıkanıklıkları ve makula sorunları daha sık görülür. “Bir anda görüş azaldı” şikâyetinin temel nedenlerinden biri retina kaynaklıdır.

Erken Teşhis Neden Bu Kadar Önemli?

Katarakt ve glokom, yetişkin yaş grubunun en kritik iki hastalığıdır; ancak etkileri tamamen farklıdır:
• Katarakt, görmeyi yavaşça azaltır ama teşhis edilmesi kolaydır.
• Glokom, görmeyi dıştan içe doğru sessizce daraltır ve geri dönüşü yoktur.

Her iki durumda da düzenli muayene, hastalığı başlangıç aşamasında yakalamamızı sağlar.

Erken teşhis edildiğinde:

• Cerrahi zamanlaması doğru planlanır,
• Görme alanı korunur,
• Gelecekte oluşabilecek kalıcı hasarlar engellenir.

Göz sağlığıyla ilgili en sık söylediğim cümle şudur:

“Hastalık ilerlemeden fark edilirse, tedavi etmek çok daha kolaydır.”

Modern Çağın Yeni Tehlikesi: Ekran Kullanımı

Bugün yetişkin bireylerin en büyük şikâyetlerinden biri göz kuruluğu, batma, yanma, odaklanma zorluğu ve baş ağrısıdır. Tüm bu şikâyetlerin ortak noktası yoğun ekran kullanımıdır. Bilgisayar, telefon ve tablet karşısında göz kırpma sayımız yarı yarıya azalır.

Bu durum:
• Gözyaşı tabakasını bozar,
• Kuruluğu artırır,
• Zamanla görme konforunu azaltır,
• Migren ve boyun ağrılarını tetikler,
• Gözün odaklama kaslarını zorlar.

Önerim basit ama etkilidir:

20-20-20 kuralı.

Her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca, 20 metre uzağa bakmak göz kaslarını dinlendirir.
Ayrıca ekran yüksekliği, ışık parlaklığı ve çalışma ortamının nem oranı da göz sağlığı için büyük önem taşır.

Son Söz

Yetişkin bir bireyin göz sağlığı; sandığımızdan çok daha fazla günlük alışkanlıklara, farkındalığa ve düzenli kontrollere bağlıdır.

40 yaş sonrası başlayan doğal değişiklikler, doğru takip edildiğinde yaşam kalitesini olumsuz etkilemez.

Unutmayın:

Göz, değişimi en erken haber veren organlardan biridir. Onun verdiği sinyalleri zamanında duymak, yaşam boyu net bir bakış sağlar.

Op. Dr. Özer Kavalcıoğlu
Göz Hastalıkları ve Cerrahisi Uzmanı
Veni Vidi Göz - Caddebostan