Pazar günü Kremlin yanlısı blog yazarı Vladlen Tatarsky'nin St Petersburg'da meydana gelen bir patlamada ölmesi Rusya’yı şoke etti. Bu kısa sayılacak aralıklarla önemli sağcı figürlere yönelik gerçekleşen ikinci suikast. Bilindiği gibi bir süre önce de yine aşırı sağcı Rus milliyetçisi Aleksander Dugin’in kızı Darya Duginova da (muhtemelen babasının asıl hedef olduğu) bir saldırıda yaşamını yitirmişti. Dugina ile Tatarsky'nin aynı çevrelerde hareket ettikleri, birçok kez birlikte görüntülendikleri de biliniyor.
Sovyet isimli sağcı
Asıl adı Maxim Fomin olan, Donbass doğumlu Tatarsky, Victor Pelevin’in popüler bir romanında geçen Vladlen adını kullanıyordu. (Bu arada 1917 Ekim devriminden sonra, yeni doğan çocuklara bu adın çok sık konduğunu anımsatayım; Vladimir İlyiç Lenin’in adından türetilmiştir Vladlen. Marx ile Engels’in adından Marksena, Marx ile Lenin’in adından Marlen’in türetilmesi gibi. Ama en hoşuma giden Marx, Engels, Lenin, Oktobor Revoluton sözcüklerinden türetilmiş Melor adıdır). Takma ad olarak aldığı Vladlen’le yani Vladimir Lenin’in düşüncesiyle uzaktan yakından ilgisi yok tabii Tatarsky’nin. Savaş kışkırtıcısı, aşırı milliyetçi bir figürdü.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Tatarsky’nin konuşma yaptığı bir kafede kendisine hediye edilen altın bir büstün içine konulmuş el yapımı patlayıcı ile öldürülmesinden Ukrayna’yı sorumlu tuttu. Ancak Tatarsky’nin Kremlin’i sık sık Ukrayna savaşında başarısız olmakla eleştirdiğini hatırlatanlar pekala bir iç çatışmaya kurban gitmiş olabileceğini de düşünüyor. Suikasti gerçekleştirdiği iddiasıyla gözaltına alınan Darya Trepova adlı kadının Ukrayna gizli servisleriyle bağının olup olmadığı henüz net değil. Trepova’nın geçen yılın Şubat ayında savaş karşıtı bir gösteride göz altına alındığı biliniyor.
Eski savaşçı yeni 'sivil'
Ukayna’nın yaptırım uyguladığı Tatarsky sivil ama bir anlamda askeri hedef bile sayılabilecek bir figürdü. Çünkü Donbass’ta Rus güçlerine katılıp savaşmıştı. Fanatik bir milliyetçiydi. Konuşma yaptığı sırada patlamanın gerçekleştiği kafenin Rus paralı askerlerden oluşan Wagner Grubu'nun lideri Yevgeny Prigozhin'e ait olması bile kişiliği hakkında bir ipucu verebilir. Bu arada Rusya'nın Ukrayna'daki savaşı yönetme tarzına sert eleştiriler yapmasıyla bilinen Prigozhin’in Ukrayna’yı suikasttan sorumlu tutmaktan kaçınarak olayı Kiev hükmetiyle ilgisi olmayan bir grup radikalin işi olarak değerlendirmesi son derece dikkat çekici.
St. Petersburg’un anlamı
Rusya'nın ikinci kentinin merkezinde gerçekleştirilen suikast, Putin'in hem memleketi hem de ilk kez adının duyulduğu yer olan St Petersburg açısından da sembolik bir anlam taşıyor. Bu arada saldırıya karşı kimi çevrelerde intikam alınması çağrılarının yapıldığı belirtiliyor. Örneğin Russia Today’in genel yayın yönetmeni Margarita Simonyan "Şimdi ne olacak? Unutacak mıyız? Affedecek miyiz?" diyerek hayli kışkırtıcı tonda konuşmalar yapıyor.
Kiev’in hem Dugina hem de Tatarsky suikastlerinde parmağının olma olasılığı hayli yüksek. Çünkü iki figürün de öldürülmesi Ukrayna’nın işine yarıyor. Mensupları ABD tarafından eğitilmiş Ukrayna gizli servis elemanlarının suikastler gerçekleştirme yetenekleri de son derece yüksek. Ukrayna içnde de muhaliflerin ortadan kaldırıldığı bilinmedik değil. Bu nedenle Kiev’in “olağan şüpheli” olmasından doğal bir şey yok.
Ancak, savaştan önce de iç çalkantılar yaşanan Rusya’da Devlet Başkanı Vladimir Putin’in kendisine yönelik en küçük eleştiride muhatabını ortadan kaldırdığı ya da etkisizleştirdiği de sır değil. Tatarsky’nin son zamanlarda son derece sert bir Putin eleştirmeni olduğu düşünüldüğünde ortadan kaldırılmasında kremlin’in de işine yarar bir taraf olduğu akla gelebilir.
Suikastin Rusya'daki siyasi çatışmalarla bağlantılı olduğunu söyleyenlere de inanmak için çok neden var.
