Seçim sonrasında zam, yaşamımızın ayrılmaz parçası haline geldi. Yatıyoruz zam… Kalkıyoruz zam… İğneden ipliğe her ürün zamlanıyor. Zam, arkadaş sohbetlerinin de aile içinde yapılan konuşmaların da ana konusu oldu.
Bırakın yetişkinleri, çocukların da zamdan ve fahiş fiyatlardan yakındığı dar bir koridordan geçiyoruz. Markette, çarşıda pazarda anne-babasıyla ya da arkadaşıyla konuşan bir çocuğun, “Bu çok pahalı” dediğine, yüksek fiyatlara tepki gösterdiğine mutlaka tanık olmuşsunuzdur.
Türkiye’de, bu dönemde toplumsal bir araştırma yapılsa günlük yaşamımızda belki de en çok tekrarladığımız sözcük “zam”dır. Zamlara bağlı geçim sıkıntısıdır, hayat pahalılığıdır.
Bireylerin psikolojisi üzerinde baskı oluşturan, toplumu nefes alamaz hale getiren zamları tetikleyen en temel öğelerden biri de hiç kuşkusuz uluslararası piyasalarda oluşan enerji fiyatları.
İthalatla karşılıyor
Türkiye, doğal gaz ve petrol gereksiniminin tamamına yakın bölümünü ithalatla karşılıyor. Ülkemiz, kömürde de önemli bir ithalatçı olarak öne çıkıyor.
Küresel piyasalarda yukarı yönlü fiyat hareketleri, net ithalatçı olan Türkiye’nin enerji maliyetlerini artırıyor.
Enerji fiyatlamasında dolar kuru da son derece önemli bir parametre oluşturuyor. Seçim sonrasında olduğu gibi dolar kurunda yaşanan artış (20 TL’den 27 TL’ye çıktı), başta benzin, motorin, LPG ve doğal gaz olmak üzere tüm enerji ürünlerine zammı tetikliyor.
Özel Tüketim Vergisi’nde (ÖTV) litrede 6 TL’lik artışlara yol açan kararlar da zam şokunu artırıyor. Fiyatlar, rekor üstüne rekor kırıyor ve her zamla birlikte tüm zamanların en yüksek düzeyine ulaşıyor.
Büyük sıçrayış
Peki, son dönemde enerjide neler oluyor?
Temmuz ayından bu yana uluslararası piyasalarda enerji odaklı “özel” bir süreç yaşanıyor. Motorin, benzin ve LPG fiyatları hızla yükseliyor.
Sektör kaynakları, son 1 aylık dönemde uluslararası piyasalarda benzin ve motorinin tonunun 150-200 dolar, aralığında arttığını söyledi.
LPG fiyatları da hızla yükseldi. Cezayir milli petrol şirketi Sonatrach, 1 Ağustos’tan geçerli LPG baz fiyatlarını açıkladı. LPG’nin tonu 364.5 dolardan, 466.5 dolara yükseldi. Aylık olarak en yüksek artışlardan biri yaşandı.
Bu artış, otogaza ve evlerde kullanılan tüpe zam olarak yansıdı. Otogaza, 2 TL 3 kuruş zam yapıldı.
Mutfaklarda kullanılan 12 kilogramlık tüpler de 500 TL'ye dayandı... 12 kilogramlık tüpler 457 liradan 497 liraya, 2 kilogramlık tüpler de 86 liradan 99 liraya çıktı.
Son söz… Küresel piyasalarda yukarı yönlü devam eden süreçle birlikte önce enerjiye ardından da diğer mal ve hizmetlere yeni zamlara hazır olalım.
