Anketlerde muhalefetin olası adayları Erdoğan’ın önünde görünüyor. Ama eğer gelecek planı yapıyorsanız, hele hele bir işe para yatıracaksınız, tüm olasılıkları hesaba katmanız şart.

Dolar gelecek yıl ne olacak? Enflasyon gerileyecek mi, yükselecek mi? Merkez Bankası’nın düşük faiz politikası sürecek mi? Bu sorularının yanıtları çok önemli. Mahfi Eğilmez önceki günkü yazısında şöyle diyordu: “Günü gelip de faiz enflasyon düzeyine çıkarılmak zorunda kalınınca o rekorlara doymayan borsadaki hisse değerleri ve gayrimenkul fiyatları bu kez çöküşlere doymaz hale gelecek.” Eğilmez haklı, Merkez Bankası düşük faiz politikasından vazgeçerse emlakta ve borsada bütün dengeler değişecek.
Vazgeçecek mi? Bu sorunun yanıtı Merkez Bankası’na değil önümüzdeki seçimi kimin kazanacağına bağlı. Diğer soruların yanıtları da. Yani maalesef bu ülkede “Ben siyasetle değil işimle ilgilenirim” deme şansınız yok. İsteseniz de istemeseniz de siyasetin geleceğiyle ilgilenmek zorundasınız.

Aynı şey Türkiye’ye yatırım yapmayı düşünen yabancı şirketler için de geçerli. Tabii onların Türkiye siyasetinden anlaması beklenemez. Bunun için Türkiye’yi iyi tanıyan ekonomi kuruluşlarının raporlarından ya da danışmanlığından yararlanıyorlar. Nitekim son dönemde yabancı kuruluşlar arka arkaya seçim sonrasında ekonominin nereye gideceği sorusuna yanıt arayan raporlar yayınlamaya başladılar.

Gündemi yakından takip ediyorsanız kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in Türkiye seçimleriyle ilgili raporunu duymuşsunuzdur. Ama daha dar bir çevre için yayınlanan Capital Economics’in raporunu duyduğunuzu sanmıyorum. Bu yazıda iki kuruluşun “Erdoğan yeniden kazanırsa” senaryosu için yaptığı öngörüleri aktaracağım.

Dünyanın farklı ülkeleri için değerlendirmelerine Financial Times, The Economist gibi ciddi yayınlarda sık sık yer verilen araştırma kuruluşu Capital Economics, Recep Tayyip Erdoğan’ın yeniden kazanması durumunda Türkiye ekonomisinde ağır bir kriz bekliyor.

Capital Economics’e göre Cumhur ittifakının (AKP+MHP) iktidarda kalmaya devam etmesi, şimdiki ekonomi politikalarının devamı anlamına gelecek. Merkez Bankası’nın düşük faiz politikası devam edecek. “Türkiye Ekonomi Modeli” uyarınca “İhracat öncülüğünde büyüme” öngörüldüğü için Türk Lirası’nda değer kayıpları devam edecek.

Bugünkü ekonomi politikalarının devam etmesi, enflasyonun yüksek kalmaya devam etmesi anlamına gelecek. Hatta asgari ücrete yapılacak yüksek oranlı zam, memur zamlarının gelecekteki enflasyona değil açıklanan enflasyona endekslenmesi gibi politikalar daha da yükselmesine neden olacak.

Bu arada kur korumalı mevduatın kamu maliyesi üzerindeki baskısı giderek artacak. Eğer bu süreçte bir kur atağı yaşanırsa, kur korumalı mevduatın yükü milli gelirin yüzde 6’sına ulaşacak. Bu da bugüne kadar iyi kötü sağlam kalmış olan kamu maliyesinin de çökmesine yol açacak.

Yaşanabilecek yeni bir kur atağı, banka bilançolarının bozulmasını getirecek.

Eğer sistemik risk kuvveden fiile çıkar, bankalara sirayet ederse Türkiye ağır bir krizle karşı karşıya kalacak. Capital Economics, böyle krizlerde gelişen ülkelerde milli gelirin ortalama yüzde 10 daraldığı ama krizin şiddetinin ülkeden ülkeye değiştiğini belirtiyor. Raporda, son dönemde gelişen ülkelerde yaşanan ekonomik krizlerde milli gelirin (Gayrisafi Yurtiçi Hasıla) ne kadar daraldığını gösteren bir grafiğe de yer verilmiş:

Fitch’in öngörüleri

Fitch ise seçim sonuçlarının ekonomiye etkisi konusunda üç senaryolu bir çalışma yapmış:

1) Erdoğan Cumhurbaşkanlığını, muhalefet Meclis çoğunluğunu kazanırsa

Bu durumda Fitch’e göre dolar gelecek yıl 23.2 TL, 2024’te 24.6 TL’ye çıkacak. Enflasyon ise gelecek yıl yüzde 26.1’e, 2024’te yüzde 16.1’e gerileyecek. Fitch, en güçlü olasılığın bu olduğunu düşünüyor. Bu olasılığa yüzde 55 vermiş.

2) Erdoğan Cumhurbaşkanlığını, AKP Meclis çoğunluğunu kazanırsa

Bu durumda Fitch’e göre dolar gelecek yıl 28 TL’ye, 2024’te 40 TL’ye yükselecek. Enflasyon gelecek yıl yüzde 32, 2024’te yüzde 25.7 olacak. Fitch, bu olasılığın gerçekleşme olasılığının yüzde 22.5 olduğunu düşünüyor.

2) Muhalefet Cumhurbaşkanlığını ve Meclis çoğunluğunu elde ederse

Fitch’e göre ekonomi için en iyi senaryo bu. Bu durumda Fitch’e göre dolar gelecek yıl 24.2 TL olacak, 2024’te 22.5 TL’ye gerileyecek. Enflasyon gelecek yıl yüzde 23.1 olduktan sonra, 2024’te yüzde 12.2’ye inecek. 2025’te de tek haneyi görecek. Fitch, bu olasılığın gerçekleşme olasılığının yüzde 22.5 olduğunu düşünüyor.