Türkiye, gece yarısı ya da sabaha karşı zam şoklarıyla sarsılıyor. Vatandaş, Resmi Gazete’de art arda yayımlanan vergi artışları ve zamlarla yeni güne gözlerini açıyor. Yoksulluk görülmemiş ölçüde hızla derinleşirken; alım gücü ciddi biçimde geriliyor.

Bu durum sanayi ve üretimi de etkilemeye başladı. Sanayide çarklar, yavaşlamaya başladı. İlk güçlü işaret doğal gaz tüketiminden geldi.

Türkiye’nin en önemli sanayi merkezi olarak öne çıkan Gebze ve Kocaeli'de, doğal gaz tüketimi tarihi düzeyde geriledi. Bölgenin doğal gaz dağıtımını yapan şirket yetkilileri, sanayinin gaz talebinin, geçen yıla göre en az yüzde 30 düzeyinde düştüğünü kaydetti.

Kaynaklar, daha önce de belli dönemlerde sanayinin gaz çekişinin azaldığını belirterek, “Sanayinin, gaz talebi gerilemeye devam ediyor. Geçen yıla göre gerileme en az yüzde 30 düzeyinde bulunuyor. Bu da üretimin azaldığı anlamına geliyor” dedi.

Kaynaklar, özellikle demir çelik ve kimya sektörlerinde gaz talebinin çok azaldığını vurguladı.

Dolar kuru zammı kapıda

Sanayinin gaz talebini bir kenara not edelim. Bunun kadar önemli bir başka konuya değinelim.

Doğal gaz fiyatları… BOTAŞ, temmuz ayında doğal gaza zam yapmadı. Gaz fiyatları sabit kaldı.

Cumhurbaşkanı Kararı ile doğal gazda ÖTV tutarı artırıldı. ÖTV tutarı standart metreküp başına doğal gazda 0,0747 liraya, motorlu taşıtlarda yakıt olarak kullanılan doğal gazda da metreküp başına 2,7944 liraya çıktı.

Bir önceki ÖTV oranı standart metreküp başına 0,0230 lira, motorlu taşıtlarda yakıt olarak kullanılan doğal gazda 0,8599 liraydı.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi, ÖTV etkisiyle konutlarda kullanılan doğal gaz fiyatının yüzde 1 arttığını açıkladı.

Bu oranın sanayide kullanılan doğal gazda yaklaşık yüzde 0,5'e denk düştüğü belirtildi ve eklendi:

“Doğal gazda metreküp başına ÖTV 0,0747 lira olarak güncellenmiştir. Bu da KDV etkisiyle birlikte metreküp fiyatında yaklaşık 6 kuruşluk bir artış anlamına gelmektedir.”

ÖTV artışının etkisi resmi açıklamalarla böyle duyuruldu. Peki, dolar kurundaki artışın doğal gaz fiyatlarına etkisi ne olacak?

Hemen yanıtlayalım. Son dönemde dövizdeki yukarı yönlü hareketliliğe bağlı olarak doğal gaz tarifelerinin dolar karşılığı yüzde 30’u aşkın geriledi. Bu gerileme, doğal gazda tarifelerin yeniden gözden geçirilmesine eş deyişle zam baskısına yol açtı.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, ilk büyük sınavlarından birini bu konuda verecek. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in, sübvansiyonların azaltılması ve maliyet bazlı fiyatlar konusundaki yaklaşımı da unutulmamalı.

Sektöre göre, 1 Ağustos’ta doğal gaza zam sürpriz olmaz. Konutlar “pas” geçilebilir. Buna karşılık sanayi ve elektrik üretim santrallarına zam gündeme gelebilir.

Olası zam, sanayinin maliyetlerini artıracak. Pazara ve talebe bir darbe daha vuracak.

2023 yılı yazına tarihi sıcaklar kadar tarihi vergi artışları ve zamlar da damga vuruyor…