Afrika kıtası yavaş ama emin adımlarla ikiye bölünüyor. Jeologlar ürküten gelişmeyi duyurdu: Yeni bir okyanus doğabilir
Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki astronotlar, Aralık 2014'te alacakaranlıkta Kızıldeniz ve Doğu Afrika'nın fotoğrafını çekmişti (NASA)
Jeologlara göre Afrika yavaş ama emin adımlarla ikiye ayrılıyor. Öte yandan bu, milyonlarca yıl sürecek son derece uzun bir süreç.
Uzmanlar sonunda Doğu Afrika'nın bir kısmının kıtanın geri kalanından ayrılacağını ve muhtemelen iki kara kütlesi arasında yeni bir okyanusun ortaya çıkacağını söylüyor.
Devasa kırılmanın, dünyanın en büyük yarıklarından biri olan ve Afrika'nın birçok ülkesinde binlerce kilometre derine uzanan Doğu Afrika Yarık Sistemi'nden (EARS) kaynaklanması bekleniyor.
Yarık sisteminin kapsadığı ülkeler şu şekilde: Etiyopya, Kenya, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Uganda, Ruanda, Burundi, Zambiya, Tanzanya, Malavi ve Mozambik.
2004'te yapılan bir araştırmaya göre, Afrika levhası her yıl son derece yavaş biçimde birbirinden uzaklaşıyor. Ortaya nispeten küçük bir Somali levhası ve ondan daha büyük olan Nübye levhası çıkıyor.
Verilere göre en erken 5 ila 10 milyon yıl içinde EARS'taki değişiklikler bugünkünden farklı görünen bir Afrika haritasını ortaya çıkarabilir.
Nitekim bu zaman diliminde Somali ve Nübye plakası arasında yeni bir okyanus görmek muhtemel. Uçsuz bucaksız bir su kütlesinin Doğu Afrika'yı keseceği düşünülüyor.
22 milyon yıl önce başladı
Dünya'daki kıtaların ve su kütlelerinin bugünkü şekli aslında nispeten yeni oluştu. Avrasya, Amerika, Afrika, Antarktika ve Okyanusya'nın kara ve deniz kütleleri, bir yapboz gibi birbirine bağlanan geniş tektonik plakaların ürünü.
Ancak bu yapbozun parçaları milyonlarca yıllık bir zaman ölçeğinde hareketine devam ediyor.
Diğer bir deyişle Doğu Afrika'nın ayrılışının bu köklü jeolojik tarihin küçük bir kısmını teşkil edecek.
Bu arada EARS'ı meydana getiren yarılmanın yaklaşık 22 milyon yıl önce başladığına inanılıyor.
Haziran 2023'de yapılan bir çalışmada söz konusu yarığın gezegen çekirdeğinden gelen aşırı sıcak kayaların yukarı doğru fırlatılmasıyla meydana geldiği ileri sürülmüştü.
Kaliforniya Üniversitesi Santa Barbara Kampüsü'nden Prof. Ken Macdonald, "Bu çatlağın şimdiki hızıyla devam edip Kızıldeniz gibi bir okyanus havzasına mı, yoksa Atlantik Okyanusu'nun küçük bir versiyonuna mı dönüşeceğini bilmiyoruz" diye konuştu:
Bugünkü gidişatla yaklaşık 20-30 milyon yıl içinde bölgede Kızıldeniz büyüklüğünde bir deniz oluşabilir.
