Sadece anneleri vurmuyor! Doğum sonrası babaları bekleyen "gizli tehlike" ortaya çıktı

Toplumda genellikle annelere özgü bir durum olarak bilinen doğum sonrası depresyon, babaların da kapısını çalıyor. İstinye Üniversitesi Medical Park Gaziosmanpaşa'dan Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Hafize Gülnur Şen, babaların yaşadığı bu sessiz süreci ve alınması gereken önlemleri detaylandırdı.

KRİTİK EŞİK: İLK 1 YILA DİKKAT!

Doğum sonrası depresyonun sadece annelerle sınırlı olmadığını vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Şen, özellikle zamanlamaya dikkat çekti. Şen, "Yeni baba olan erkekler, özellikle doğumdan sonraki ilk yıl içinde ciddi bir depresyon riski altında bulunuyor. Ne yazık ki toplumdaki 'babalara depresyon yakışmaz' gibi önyargılar, bu durumun fark edilmesini engelliyor ve tedavi sürecini geciktiriyor" ifadelerini kullandı.

DEPRESYONU TETİKLEYEN "EKONOMİK" VE "PSİKOLOJİK" TUZAKLAR

Babaların en savunmasız olduğu dönemin doğum sonrası ilk 3-12 ay arası olduğunu belirten Dr. Şen, süreci tetikleyen faktörleri şöyle sıraladı:

• Eş faktörü: Eşin doğum sonrası depresyon yaşaması, babayı da doğrudan etkiliyor.

• Uykusuzluk: İlk 3-6 ayda yoğunlaşan uykusuzluk direnci kırıyor.

• Rol karmaşası: İşe dönüş süreçleri ve aile içi yeni rol paylaşımları stresi artırıyor.

Dr. Şen ayrıca, "En sık karşılaşılan tetikleyiciler ekonomik kaygılar, artan masraflar ve geleceğe dair belirsizliklerdir. Bunun yanı sıra 'iyi baba olma' baskısı, sorumluluk artışı ve kimlik değişimi ruhsal yükü artırıyor. Eş ile yakınlığın azalması, fiziksel yorgunluk ve performans kaygısı da süreci zorlaştırıyor" dedi.

SİNSİCE İLERLİYOR: BU BELİRTİLER VARSA DİKKAT!

Babalarda depresyonun annelerden farklı olarak tipik belirtiler göstermeyebileceğinin altını çizen Dr. Şen, gözden kaçırılmaması gereken işaretleri paylaştı:

• Aşırı sinirlilik ve öfke patlamaları,

• İçe kapanma ve sosyal geri çekilme,

• Uyku düzensizlikleri,

• Keyif alınan aktivitelerden uzaklaşma,

• Dikkat ve odaklanma sorunları,

• Artan alkol veya sigara kullanımı,

• Huzursuzluk ve sabırsızlık,

• Eş ve bebekle bağ kurmada zorlanma.

HER 10 BABADAN BİRİ RİSK ALTINDA

Görülme sıklığına dair çarpıcı istatistikler paylaşan Dr. Öğr. Üyesi Şen, "Annelerde doğum sonrası depresyon oranı yüzde 10-20 iken, babalarda bu oran yüzde 8-10 civarındadır. Yani her 10 babadan en az biri bu dönemde depresyon yaşayabilir. Daha da önemlisi; eğer eşinde depresyon varsa, babadaki risk 2-3 kat artıyor" uyarısında bulundu.

Bakan'dan doğum izninin artırılmasına yönelik açıklama

"ERKEN FARK ETMEK AİLEYİ KURTARIR"

Erken tanının sadece baba için değil, bebeğin gelişimi için de hayati önem taşıdığını belirten Şen, "Bebeğin duygusal gelişimi, güvenli bağlanma süreci ve aile içi iletişim babanın ruh sağlığından doğrudan etkilenir. Depresyon ilerledikçe işlevsellik azalır. Bu nedenle belirtileri normalleştirmemek ve zamanında destek almak şarttır" dedi.

NE ZAMAN DOKTORA BAŞVURULMALI?

Dr. Şen, babaların hangi durumlarda vakit kaybetmeden bir uzmana başvurması gerektiğini 6 madde ile özetledi:

• Belirtilerin 2 haftadan uzun sürmesi,

• İş, aile veya sosyal yaşamın belirgin şekilde etkilenmesi,

• Alkol veya madde kullanımının artması,

• Sosyal ilişkilerden tamamen kopuş,

• Kendine zarar verme düşüncelerinin ortaya çıkması,

• Eş ile ilişki çatışmalarının şiddetlenmesi.

İLAÇSIZ ÇÖZÜM ARAYANLARA: EVDE UYGULANACAK 7 ALTIN KURAL

Hafif seyreden durumlarda veya tedaviye destek amaçlı evde uygulanabilecek yöntemleri de aktaran Dr. Şen, şu tavsiyelerde bulundu:

"Uyku düzenini sağlamaya çalışın, gece sorumluluklarını eşinizle paylaşın. Günde en az 30 dakika açık havada yürüyüş yapın. Günlük sorumlulukları küçük parçalara bölün. Duygularınızı güvendiğiniz biriyle paylaşın. Partnerinizle düzenli 'çift zamanı' ayarlayın. Aile, arkadaş veya baba gruplarından sosyal destek alın."

"ERKEK ADAM GÜÇLÜ OLUR" ALGISINI YIKIN

Toplumsal baskıların tedavi önündeki en büyük engel olduğunu söyleyen Dr. Şen, "‘Babalara depresyon yakışmaz, erkek adam güçlü olur’ gibi kalıp yargılar, belirtilerin gizlenmesine ve aile içi iletişimin kopmasına neden oluyor. Erkeklerin duygusal ihtiyaçlarının normalleştirilmesi tedavi sürecini ciddi şekilde kolaylaştırır" diye konuştu.

YENİ BABALARA HAYAT KURTARAN TAVSİYELER

Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Hafize Gülnur Şen, sözlerini yeni baba olmuş veya olacak erkeklere şu kritik önerilerle noktaladı:

Mükemmel Olmaya Çalışmayın: "Mükemmel baba" olmak zorunda değilsiniz; "yeterince iyi baba" olmak yeterlidir.

• İletişim kurun: Eşinizle açık olun; zorlandığınızı söylemek güçsüzlük değil, olgunluktur.

• Uykuyu küçümsemeyin: Uykusuzluğun etkisini hafife almayın, bir düzen yaratın.

• Destek isteyin: Aileden veya profesyonellerden yardım istemekten çekinmeyin.

• Kendinize zaman ayırın: Günde 20 dakika bile olsa "kişisel zaman" ruh sağlığı için önemlidir.

• Yükü paylaşın: Eşinizle "ortak ebeveynlik planı" yapın, yükü tek başınıza taşımayın.

• Tedavi edilebilir: Gerekirse psikoterapi desteği alın, depresyon çözümsüz değildir.