George Orwell'in evrenini uyarlamak kolay değil… Bugüne kadar 1984’ü çeşitli kitap kapaklarıyla ve Michael Radford'un mükemmel sinema uyarlaması üzerinden okuduk, izledik.

Şimdi Fnac-France Inter ödüllü Xavier Coste’nin çizgileriyle Orwell’in distopyası Türkçe’de.

1949’da George Orwell’in ‘1984’ kitabı ilk kez yayınlandığında The New York Times’ın kitap eleştirmeni, bir kehanet ve bir uyarı olarak mükemmel olduğunu yazmıştı.

‘Büyük Birader’in yarattığı korkunun etkisindeki Okyanusya toplumunda teknolojinin üst seviyede olduğu distopik bir dünyadayız... Yıl 1984...

Tek parti yönetiminde korku, propaganda ve beyin yıkama ile halk ve hayat manipüle edilmekte.

Parti’nin onaylamadığı düşünceler suç... Onları cezalandıran bir ‘düşünce polisi’ var.

Parti’nin sloganları şöyle: “Savaş barıştır”, “Özgürlük köleliktir” ve “Cehalet güçtür”…

Romanda halk, sürekli tehlikede olduğunu düşünmektedir, kendi düşüncelerinden dahi korkmakta ve sorgulamadan lidere tapmaktadır.

Sürekli ‘düşman’ korkusu yaratmak... Kaosa gebe bir ortamda yaşamak...

Bu korku size bir yerden tanıdık geldi mi? Korkan insanlar daha kolay yönetilir!

Sizin düşüncelerinizin artık hiçbir önemi kalmamıştır. Birer robota dönüşmüş, güvende olmak için liderin her dediğini onaylar hale gelmişsinizdir. Öyle ki yeni bir dil yaratılmıştır, özgürlük artık sizin bildiğiniz anlama gelmiyordur.

Yeni dil, yeni bir tarihin kurulmasında başrol oynamaya başlar.

Romanın kahramanı Winston Smith, yalnız biridir, üstelik bu ortamla uyumsuzdur. Ona göre bu baskı düzeni akıl dışıdır. Muhalefet etmeye başlar... Yanında bir de sevgilisi Julia vardır.

Baskı düzenine karşı çıkan her ‘muhalif’ gibi akıl almaz işkenceler görürler.

Malum roman, internetin ve akıllı telefonların olmadığı bir zamanda yazıldı. O yüzden bütün yurttaşlar tele-ekran adı verilen alet marifetiyle izlenir. Düşünce polisi de işini bu aletle yapar.

Hayatın tüm nimetleri İç Parti üyelerine layıktır…

Orwell, ‘Büyük Birader Sizi Gözetliyor’ cümlesini bize ‘armağan’ ederken diktatörlerin rejimini sürdürmek için nasıl bir düzen kurduklarını da gözümüze sokuyor. Sürekli tutuklanma, hatta öldürülme korkusu yaşayan ve baskı altında ezilen halkın nasıl köleleştirildiğini ortaya koyuyor.

Bugün yaşadığımız denetim ve gözetim mekanizmasını 1949’da okurla buluşturan bir ayna ‘1984’... Son yıllarda daha çok okunmasının altında yatan sebep de bir tür kehanet gibi okunuyor olması...

Xavier Coste, bu distopya klasiğini muhteşem bir şekilde çizgi romana uyarlayarak adeta imkansızı başarmış… Gökçe Yavaş’ın çevirisiyle bu eseri Türkçe’ye kazandıran Can Yayınları’na teşekkür etmek gerek. Ne okuyayım diyenlere, 1984’ü bir kez de çizgiler üzerinden okuyun derim… Ürpertici bulacağınızdan eminim.