50 gün sürecek! Zemherinin ardından Hamsin gelecek
Anadolu coğrafyasında binlerce yıllık gözlem ve tecrübeyle süzülen halk takvimi, kışın en çetin günlerini işaret etmeye devam ediyor. "Karakış" olarak bilinen ve 22 Aralık’ta başlayan 40 günlük Zemheri (Erbain) dönemi sert soğuklar, fırtına ve kar yağışlarıyla sürerken kışın ikinci dönemine 31 Ocak itibarıyla geçilecek.
Bu yeni dönem, hem baharın müjdecisi cemreleri barındırıyor hem de kışın son sert hamlesi olan "Kocakarı Soğukları" ile vatandaşları uyarıyor.
ZEMHERİNİN ARDINDAN HAMSİN GELECEK
Halk takvimine göre kışın en şiddetli geçtiği 90 günlük süreç, iki ana bölüme ayrılıyor. 22 Aralık - 30 Ocak tarihleri arasındaki ilk 40 günlük dilim olan Zemheri, dondurucu ayazları ve ani sıcaklık dalgalanmalarıyla geride kalacak.
31 Ocak sabahı itibarıyla başlayacak olan Hamsin dönemi ise 21 Mart ekinoksuna kadar devam edecek.
Hamsin döneminin en heyecan verici gelişmesi kuşkusuz cemrelerin düşmesi olacak. "Kor ateş" anlamına gelen cemreler, doğanın adım adım uyanışını müjdeliyor :
1. Cemre (Hava): 19-20 Şubat tarihlerinde havaya düşecek ve atmosferde ısınma başlayacak.
2. Cemre (Su): 26-27 Şubat’ta suya düşerek buzların erimesini ve suların ısınmasını sağlayacak.
3. Cemre (Toprak): 5-6 Mart tarihlerinde toprağa düşerek tarımsal uyanışı başlatacak.
Bugün başlangıç! Devasa bir hortum gibi Türkiye'yi dönecek: AFAD'ı da alarma geçirdi
50 GÜN SÜRECEK!
Arapça "50" anlamına gelen Hamsin, bazı yörelerde soğukların kesintisiz sürmesi nedeniyle "Amansız 50" olarak da adlandırılıyor.
Cemrelerin ardından 28 Şubat civarında leyleklerin gelişi (ameden-i laklak) beklense de, kışın henüz tamamen bitmediğini hatırlatan kritik bir dönem daha kapıda bekliyor.
Mart ayının ortasında, özellikle 11-17 Mart tarihleri arasında yaşanacak olan Berdül'acüz, yani halk dilindeki adıyla "Kocakarı Soğukları", kışın son sert sınavı olacak.
İsmi, soğuğun kuyruk sokumuna (acüz) kadar işlemesinden gelen bu dönem, özellikle erken çiçek açan meyve ağaçları için büyük risk taşıyor. "Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır" atasözünün vücut bulduğu bu yedi günlük süreçte, zirai don olaylarına karşı üreticilerin teyakkuzda olması gerekiyor.
Çok daha fenası yolda! Karlar altındaki 31 il için uyarılar peş peşe geldi
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KADİM ANADOLU TAKVİMİNİ ZORLUYOR
Geleneksel halk takvimi yüzyıllardır yüksek tutarlılık gösterse de, küresel iklim krizi bu dengeleri sarsıyor. Meteoroloji uzmanları, 2024 yılının kayıtlara geçen en sıcak yıl olduğunu, 2025 yılının ise bu rekoru kırma ihtimalinin %80 olduğunu belirtiyor. İklim değişikliği nedeniyle kış dönemleri daralırken, ani ve ekstrem hava olaylarının sıklığı artıyor.
Bu durum, Zemheri ve Hamsin gibi dönemlerin alışılagelmiş seyrinden sapmasına ve tarımsal üretimde öngörülemez risklere yol açabiliyor.
Uzmanlar, Hamsin ve Berdül'acüz dönemindeki ani don riskine karşı; üstten sulama, yapay sisleme ve toprağın nemli tutulması gibi aktif koruma yöntemlerini öneriyor. Anadolu’nun "Hamsin zemheriden kemsin (kötüdür)" bilgeliğiyle hareket ederek, bahar güneşi aldatıcı olsa da kış tedbirlerini elden bırakmamak hayati önem taşıyor.
