Milyonlar geçim derdinde ayakta kalmaya çalışırken emeklilikte zor günler geçirmemek adına doğru planlamayı yapmaya çalışıyor. Ülkede yaşanan ekonomik kriz, emekli aylığının ve ücretlerin düşük oluşu endişe yaratıyor. Bu nedenle küçükte olsa gelirin artacağı planlamalar önem arzediyor.
Sosyal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş, emeklilik sisteminde son yıllarda köklü değişiklikler yaşandığını belirterek emeklilik planı yapanları uyardı. Karakaş’a göre, çocukluk ve eğitim döneminden sonra en heyecan verici süreç olan çalışma hayatı, artık eskisi gibi “rahat bir emeklilik” vaadiyle bitmeyebilir.
Birçok kişinin “Kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olur”, “Son 1260 günü SSK’dan yatır, avantaj sağlarsın” veya “Emekli maaşımı alıp yeniden çalışırım” gibi söylemlere inandığını belirten Karakaş, “Bu bilgiler artık herkes için geçerli değil” dedi.
2008 SONRASI İŞE GİRENLERİ ZOR GÜNLER BEKLİYOR
Karakaş, özellikle 2008 Ekim sonrası ilk kez işe başlayanların büyük bir hayal kırıklığı yaşayabileceğine dikkat çekti. “İşçi, memur ya da esnaf fark etmiyor. Eğer bugünden itibaren işe başlıyorsanız, eski sistemdeki kolay emeklilik şartlarını unutun,” dedi.
EYT sürecinde milyonlarca vatandaşın yalnızca bir gün geç sigortalı olduğu için 17 ila 24 yıl arasında daha uzun çalışmak zorunda kaldığını hatırlatan Karakaş, erken planlamanın “hayatın en büyük sigortası” olduğunu vurguladı.
ERKEN PLANLAMA KAZANDIRIYOR
Emeklilik üzerine çok sayıda araştırma ve kitap kaleme alan Karakaş, anne babalara da önemli bir tavsiyede bulundu:
“Çocuklarınıza bırakabileceğiniz en değerli miras, sağlam bir emeklilik planıdır.”
SGK mevzuatının karmaşık yapısı nedeniyle kulaktan dolma bilgilere güvenilmemesi gerektiğini ifade eden Karakaş, emeklilik planlamasının mutlaka SGK’nın resmi kaynaklarından ve bu konuda deneyimli uzmanlardan alınan bilgilerle yapılması gerektiğini belirtti.
Kendisinden danışmanlık alan birçok vatandaşın çocukları için planlama yaptığını söyleyen Karakaş, bu kişilerin 65 yaş emekliliğinden kurtulmayı başardığını ve daha avantajlı koşullarda emekli olacağını dile getirdi.
EMEKLİLİĞİN 4 TEMEL KURALI
Karakaş’a göre, emekliliği belirleyen dört ana unsur bulunuyor:
Yaş sınırı: En kritik etken.
Prim gün sayısı: Ne kadar yüksekse o kadar avantajlı.
Sigortalılık süresi: Sisteme ne zaman girdiğiniz belirleyici.
Prime esas kazanç: Kazanç düzeyi ne kadar yüksekse, emekli maaşı da o kadar artıyor.
Karakaş, “İlk işe giriş tarihi ne kadar eskiyse, avantaj da o kadar büyük olur” diyerek örnek verdi:
“29 Mart 1984’te sadece bir gün SSK primi ödeyen bir kadın, yaş şartı olmadan 5.000 günle emekli olabiliyor.”
YENİ NESİL İÇİN ERKEN EMEKLİLİK HAYAL OLUYOR
Karakaş, bugün 50’li yaşlarında olanların ‘yakında emekli olurum’ düşüncesine kapılmamaları gerektiğini söyledi:
“Artık ne kızlar 58 ne erkekler 60 yaşında emekli olabilecek. Bu imkân tarih oluyor.”
Emeklilik yaşının kademeli şekilde 65’e yükseldiğini vurgulayan Karakaş, 30 Nisan 2008 öncesi sigortası olanların endişelenmemesi gerektiğini, ancak 2008 sonrası ilk defa sigortalı olanların daha uzun süre çalışmak zorunda kalacağını belirtti.
GERÇEK HAYATTAN ÖRNEKLER
Örneğin; 2015’te SSK’lı olarak işe başlayan Pelin Hanım, 7200 prim gününü 2035’e kadar tamamlarsa 58 yaşında emekli olabilecek. Ancak aynı primi 2048’de tamamladığında emeklilik yaşı 65’e çıkacak.
Bir diğer örneğe göre, 2024’te kendi işini kuran Halil Bey, 65 yaşından önce emekli olamayacak. Ayrıca Karakaş’a göre, bu kişiler emekli olduktan sonra yeniden çalışırlarsa, emekli maaşları kesilecek.
Karakaş, “Son 7 yıl kuralı” ile SSK’ya geçip erken emeklilik planı yapan esnafın artık bu avantajdan yararlanamayacağını da hatırlattı.
PLANLAMA ŞART!
İsa Karakaş, emeklilik sürecinde yapılacak küçük bir hatanın yıllara mal olabileceğini belirterek sözlerini şöyle tamamladı:
“Emeklilik artık sadece bir hedef değil, ciddi bir strateji işi. Planlamayı doğru yapmayan, hem yaş hem prim hem de kazanç yönünden büyük kayıp yaşar.”