7 işçinin öldüğü imalathanenin bilirkişi raporu çıktı: Uygunsuz üretim, kaçak kat, eksik denetim

Kocaeli’nin Dilovası ilçesine bağlı Mimar Sinan Mahallesi Mimar Sinan Caddesi'ndeki bir kozmetik fabrikasında, 8 Kasım'da saat 09.00 sıralarında yangın çıktı. Yangında Şengül Yılmaz (55), Tuğba Taşdemir (18), Nisa Taşdemir (17), Cansu Esatoğlu (16), Esma Dikan (65), Hanım Gülek (65) ve Tuncay Yıldız (48) hayatını kaybetti.

7 işçinin hayatını kaybettiği kozmetik fabrikası yangınına ilişkin bilirkişi raporu tamamlandı. Raporda, üretimin ruhsatsız ve kaçak bir katta yürütüldüğü, parlayıcı maddelerin mevzuata aykırı şekilde işlendiği, işyerinde bulunması zorunlu ATEX, havalandırma ve ex-proof sistemlerinin yer almadığı vurgulandı. Tespitler doğrultusunda firma yöneticileri “asli ağır kusurlu” olarak değerlendirildi.

Rapora göre yangın, etil alkolün kazana aktarımı sırasında oluşan statik elektrik boşalması, karıştırıcı motordaki elektriksel deformasyon ve buhar birikiminin birleşik etkisiyle meydana geldi. Ex-proof ekipman ve basınç tahliye sistemlerinin yokluğu, kısa süre içinde 1200–1400 derece aralığında ısıya yol açan patlamayı tetikledi.

Bilirkişi, “Üretim alanı 3–4 dakika içinde tamamen alev aldı” tespitinde bulundu.

ŞİRKET SAHİBİ CEZAEVİNDE KALP KRİZİ GEÇİRDİ

Gebze Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamasında; Ortak Sağlık ve Güvenlik Biriminin (OSGB) Sorumlu Müdürü Ünal Aslan ve fabrika binasını kozmetik firmasına kiraya veren mal sahibi Güven Demirbaş gözaltına alındı. Emniyetteki işlemlerinin ardından adliyeye sevk edilen şüpheliler tutuklandı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, olayın ardından Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Kocaeli İl Müdürü, SGK Kocaeli İl Müdür Yardımcısı, Gebze Sosyal Güvenlik Merkez Müdürü, Çalışma ve İş Kurumu Kocaeli İl Müdürü, İŞKUR Dilovası Hizmet Merkezi Müdürü, İŞKUR CİMER'den Sorumlu Şube Müdürü ve 1 personelin açığa alındığını duyurdu. Dilovası Belediyesi tarafından ise Belediye Başkan Yardımcısı Necati Temiz, Zabıta Müdürü Nizamettin Balcı ile zabıta memurları Cengiz Taşdemir, Ömer Kocabay ve Tekin İlaslan da açığa alındı. Soruşturma kapsamında gözaltına alınan toplam 11 kişiden şirket sahibi Kurtuluş Oransal ve şirket yöneticileri ile bazı çalışanlar tutuklanmıştı. Oransal, 30 Kasım’da cezaevinde geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetti.

BELEDİYE İÇİN ‘İDARİ NİTELİKTE TALİ KUSUR’

Heyet ayrıca Küresel OSGB tarafından gerekli iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sahada fiilen yürütülmemesi nedeniyle OSGB yönünden idari nitelikte tali ağır kusur; bu kapsamda işleten Ü.Ç. ve mesul müdür Ünal Aslan yönünden tali ağır kusur, iş güvenliği uzmanı S.Ç. ile işyeri hekimi M.D. yönünden ise tali kusur bulunduğu belirtti. Dilovası Belediyesi’nin para cezası ve yıkım kararı aldığı ancak kaçak üst katın durdurulmasının geciktiği ifadelerine yer verilen raporda, denetim süreçlerindeki bu gecikme nedeniyle belediyeye idari düzeyde tali kusur atfedildi.

‘FİRMA YÖNETİCİLERİ ASLİ NİTELİKTE AĞIR KUSURLU’

Oluşturulan raporda, olayın dış müdahale veya kasıt içermeyen, tamamen uygunsuz üretim koşulları, teknik yetersizlikler, denetimsiz yapı kullanımı ve işveren yükümlülüklerinin ihlali sonucunda meydana gelen, öngörülebilir ve önlenebilir nitelikte bir endüstriyel kaza olduğu kanaatine varıldığı ifadeleri yer aldı. Asli ağır kusur işletmeci Ravive Kozmetik Sanayi ve Dış Ticaret A.Ş. ile fiilen yöneticilik yapan İsmail Oransal ve Ali Altay Oransal olduğu, fiili işveren vekili konumundaki Kurtuluş Oransal yönünden de asli nitelikte ağır kusur bulunduğu belirtildi.

‘DEMİRBAŞ TALİ AĞIR KUSURLU’

Taşınmazın olaydan önce kullanım geçmişinin önemli ölçüde eski malik Güven Demirbaş tarafından belirlendiğinin anlaşıldığı ifadelerinin yer aldığı raporda, taşınmazın üst katının, hiçbir ruhsat ve kullanım izni bulunmayan, mimari projede yer almayan kaçak yapı niteliğinde olduğu, buna rağmen 18 Ağustos 2023 tarihinde Ravive Kozmetik Sanayi ve Dış Ticaret A.Ş.’ye kiraya verildiği, kiracının 1 Ocak 2024 tarihi itibarıyla fiilen üretim faaliyetine başladığı belirlendiği ifade edildi. Heyet, “Dosyadaki ifade tutanakları, kiracı tarafından kullanılan alanın daha en başından itibaren parfüm, esans, solvent ve alkol bazlı ürünlerin üretimi için kullanıldığını, bu faaliyetin kiraya veren tarafından bilindiğini veya en azından kolaylıkla fark edilebileceğini göstermektedir” ifadelerini kullanırken, eski malik Güven Demirbaş yönünden tali ağır kusur, yeni malik Özzade Yapı İnşaat Ltd. Şti. yönünden tali–orta kusur tespit edildiği de belirtildi.

İMAR KİRLİLİĞİ SUÇUNDAN İNDİRİMLİ HAPİS CEZASI ALMIŞ

Öte yandan savcılığın Güven Demirbaş ile ilgili suç duyurusu sonrası başlayan yargılamada mahkeme, 6 Temmuz 2023 tarihinde sanık Güven Demirbaş’ın kaçak yapıyı inşa ettiği kanaatine vararak, ‘İmar kirliliğine neden olmak’ suçundan 1 yıl hapis cezası verdiği, takdiri indirim uygulayan mahkeme cezayı 10 ay hapis cezasına çevirdiği de raporda yer aldı. Heyet raporunda, “Tüm bu resmi belgeler bir arada değerlendirildiğinde, söz konusu yapının 2021 yılından itibaren belediye, savcılık ve mahkeme kayıtlarında istikrarlı biçimde ruhsatsız ve kaçak yapı niteliği taşıdığı, idari ve cezai süreçlerin bu doğrultuda işletildiği ve hukuka aykırılığın yıllara sirayet eden biçimde sürdüğü anlaşılmaktadır” ifadelerine yer verdi.

‘ELEKTRİK SAĞLAYACISI ŞİRKET TALİ VE SINIRLI DÜZEYDE TEKNİK KUSURLU’

Elektrik sağlayıcısı şirket SEDAŞ yönünden ise iskanı bulunmayan yapıya verilen geçici elektriğin yeterince takip edilmemesi ve SEDAŞ Kontrolör Amirliği ilgili saha denetim birimlerinin projeye aykırı enerji aktarımını zamanında tespit edememesi nedeniyle tali ve sınırlı düzeyde teknik kusur bulunduğu belirtildi. Heyet, kusur ile ilgili, “Tarafların kusurları birbirinden bağımsız olmayıp, olayın oluşumuna katkıları itibarıyla müteselsil sorumluluk kapsamında değerlendirilebilecek niteliktedir” ifadelerine de raporda yer verdi.