Uluslararası araştırma kuruluşu Ipsos’un 28 ülkede 26 Mayıs-10 Haziran tarihleri arasında gerçekleştirdiği araştırma, ekonomik krizle boğuşan Türk vatandaşlarının içler acısı halini bir kez daha gözler önüne serdi. Her ülkeden 500-1000 kişi olmak üzere araştırmaya katılan 21.515 kişinin yüzde 40’ı gelecek 1 yıl içinde gelirlerinin düşeceğini beklerken, yüzde 25’inde artacağı beklentisi hakim. Gelirlerinin 1 yıl içinde düşeceği beklentisinin en yüksek olduğu ülkelerin başında yüzde 58’le Türkiye gelirken, onu Fransa (yüzde 55), İngiltere (yüzde 54) ve Macaristan (yüzde 50) izliyor. Buna karşılık harcanabilir gelirlerinin artacağı konusunda en iyimser olan ülkeler Hindistan (yüzde 48), Suudi Arabistan (yüzde 42) ve Güney Afrika (yüzde 40).

Yüzde 80 alıştıkları şeyleri satın alamayacağını düşünüyor

Araştırmaya katılanların yüzde 54'ü alıştıkları şeyleri satın alabilecekleri konusunda endişe duyarken, bu konuda başı yüzde 80’le yine Türkiye çekiyor. Türkiye’yi Güney Afrika yüzde 73, Arjantin de yüzde 69’la izliyor. En az endişe duyanlar ise Çinliler (yüzde 28) ve Hollandalılar (yüzde 33).

Geçim sıkıntısı çeken Türklerin oranı yüzde 64

Araştırmaya katılan her 10 kişiden 3’ü finansal olarak geçinmekte zorlandığını (yüzde 29) belirtirken, geçindiğini belirtenlerin oranı yüzde 30. Arjantin vatandaşlarının üçte ikisi (yüzde 66) geçim sıkıntısı çektiğini belirtirken, Türkiye yüzde 64’le onu izliyor. Kalanlar ise Latin Amerika'dan: Şili yüzde 51, Brezilya yüzde 49 ve Peru yüzde 48.

Yüzde 71 enerji faturalarını ödemeyeceğinden korkuyor

Araştırmaya katılanların yüzde 56'sı enerji faturalarını ödeyebilme konusunda endişe duyarken, Güney Afrikalılar yüzde 79, Hintliler ise yüzde 73'le ilk iki sırayı paylaşıyor. Onları Türkiye (yüzde 71), Arjantin (yüzde 70) ve Şili (yüzde 69) takip ediyor. Yerleşik ekonomiler arasında enerji faturalarına ilişkin endişelerin en yüksek olduğu ülke yüzde 67 ile İngiltere.

Yüzde 88’de gıda fiyatlarının artacağı beklentisi hakim

Araştırmaya göre, önümüzdeki 6 ay içinde fiyatların daha da artacağı beklentisi yaygın. Macarların yüzde 92'si, İsveçlilerin yüzde 89'u ve Türk vatandaşlarının yüzde 88'i dahil olmak üzere araştırmaya katılanların dörtte üçü gıda fiyatlarının artmasını bekliyor (yüzde 76).

Doğalgaz ve elektrikte fiyat beklentisinde yine lideriz

Benzer bir oran da doğalgaz ve elektrik maliyetlerinin artmasını bekleyenlerde görülüyor (yüzde 73). Türkler yüzde 87 ile listenin başında yer alırken, onları Arjantinliler (yüzde 86) ve Polonyalılar (yüzde 86) takip ediyor. İngilizler doğalgaz ve elektrik maliyetlerinin önemli ölçüde artacağını düşünen ülkeler arasında en yüksek orana sahip: 65'i önümüzdeki 6 ay içinde fiyatların "çok" artmasını bekliyor.

Türklerin yüzde 84’ü akaryakıt fiyatlarının artmasını bekliyor

Araştırmaya göre her 10 kişiden 7’si (yüzde 71) otomobil yakıt maliyetlerinin artmasını bekliyor. Bu durum, fiyat artışlarının en olası görüldüğü Şili ve Kore'de özellikle endişe yaratıyor. Ancak yakıt maliyetlerinde artış beklediğini söyleyenlerin oranının en yüksek olduğu ülke yine yüzde 84’le Türkiye. Onu Arjantin (yüzde 83) ve Polonya (yüzde 81) izliyor.

Türk halkına göre enflasyonun sorumlusu göçmenler, faiz ve hükümet

Araştırmaya göre küresel kamuoyu, son dönemdeki fiyat artışlarını tetikleyen unsurları büyük olasılıkla kendi ülkelerinin dışında görüyor. Küresel ekonominin durumu en büyük etken olarak görülürken (yüzde 76), bunu Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin sonuçları (yüzde 72) takip ediyor. Avrupa ülkelerinin Rusya'nın Ukrayna'yı işgalini enflasyona katkıda bulunan bir faktör olarak görme olasılığı daha yüksek: Belçika, Almanya, Danimarka, Fransa, Macaristan, Hollanda ve İsveç'te en büyük etken olarak sıralanıyor. Güney Kore'de de maliyet artışlarının en büyük nedeni olarak görülüyor.

COVID-19, ağırlıklı olarak Asya ülkelerinde en büyük etken olarak sıralanıyor. Çin, Malezya ve Suudi Arabistan'da yaşayanlar, Brezilya'da yaşayanlar gibi, salgını hayat pahalılığının artmasında büyük ölçüde ya da oldukça büyük bir rol oynadığını düşündükleri diğer faktörlerin önüne koyuyor. Türkiye'de ise görüşler farklı: Göç maliyet artışlarının en büyük itici gücü olarak görülürken, bunu faiz oranları ve hükümetin izlediği ekonomi politikaları izliyor.

En kötümserler Türkiye ve Latin Amerika

Ipsos CEO'su Ben Page, enflasyonun dünya çapında en büyük endişe kaynağı olduğuna dikkat çekerek, “Türkiye ve Latin Amerika ülkeleri gibi daha yakın zamanda yüksek enflasyon deneyimi yaşamış ülkeler en kötümser ülkeler olma eğilimindeyken, Avrupa ülkeleri ve ABD de çok geride değil. Bu noktada tüketici tepkisi hâlâ isteğe bağlı harcamaları kısmaya ve büyük alımları ertelemeye odaklanmış durumda ve diğer Ipsos araştırmalarından da biliyoruz ki insanlar gıda ve yakıta odaklandıkça tüm kategoriler zarar görüyor” yorumunu yaptı.