Tüm çalışanların maaşına bir 'zorunlu' kesinti daha yolda

Sabah'ın haberine göre, Türkiye'de bir süre önce de gündeme gelen Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi bundan 2023 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan Orta Vadeli Program'a (OVP) girmişti. Erdoğan, AKP'nin geçtiğimiz Pazar günü AKP'nin 8. Olağan Kurultayı'nda TES'i tekrar duyurdu. Peki bu yıl yürürlüğe girmeye beklenen ve "ikinci emekli maaşı imkanı sağlayacağı" açıklanan BES'in kardeşi TES'in ayrıntıları ortaya çıktı.

Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi ile çalışanlar iki emekli maaşı alma imkânına kavuşacak. Çalışan herkes sisteme girebilecek. Daha önce emekli olmuş ve çalışmaya devam edenler de sistem ile ikinci emeklilik imkânına kavuşabilecek.

YÜZDE 30 DEVLET KATKISI

Çalışanların SGK primlerini işveren ödüyor. Bağ-Kur'da ise kendileri ödeme yapıyor. Tamamlayıcı sistemde üçlü bir yapı olacak. Modele göre kişi brüt maaşının en az yüzde 3'ünü öderken işveren de aynı oranda katkı yapacak. Ödenen prim miktarının yüzde 30 kadarını da devlet katkısı yapılacak.

Şu anki sistemde emeklilik şartları 10 yıl 56 yaş olarak belirlenmiş durumda. Sistemde 10 yıl çalışan 56 yaşına geldiğinde emekli olacak. 2000 sonrası şartlar düşünüldüğünde SGK'da 7 bin gün prim ile kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş şartı var. 2000 sonrası işe giren birisi SGK öncesinde TES'den emekli olabilecek.

'YENİ SİSTEM ZORUNLU'

Uygulanacak sistem, mevcut emeklilik sistemi olan Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) tamamen ayrı olarak yürütülecek. Emekliler, SGK'dan aynı şekilde aylıklarını almaya devam edecek, bu sistemde biriktirdikleri ise kendilerine maaşlarının düşük kalmaması amacıyla tamamlayıcı olarak bir ödeme imkanı sunacak. Ancak BES zorunlu değildi. Çalışanlar isterlerse sistemden ayrılıyor. Yeni sistem zorunlu olacak ve süre sonunda emeklilik kazanılacak.

Dünyada çeşitli yöntemlerle uygulanan tamamlayıcı emeklilik sistemi çalışanların emekli olduklarında gelirlerinin düşmemesi ve yaşam standartlarının değişmemesini amaçlıyor. Bu sayede emeklilik döneminde kamudan sağlanan gelirin dışında bir maaş daha elde ediliyor. Söz konusu sistemin devreye girmesi için 2024 yılı ile birlikte yasal düzenleme yapılması bekleniyor. Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte çalışanlar açısından yeni bir dönemin kapıları da aralanmış olacak.

KIDEM TAZMİNATI

Sistem işverenlerin de katkısını öngördüğü için kıdem tazminatı ile birleştirilecek. Böylece kurulacak kıdem tazminatı fonu benzeri bir yapı ile işverenler işten ayrılırken değil her ay çalışana tazminatına karşılık ödeme yapmış olacak. Birikimler belli şartlar dışında kullanılamayacak, çalışan iş değiştirse bile birikimini yeni iş yerine taşıyabilecek. Çalışanlar ev alma, evlilik, hastalık gibi bazı sebeplerle bu birikimlerinin bir kısmını kullanabilecek. Bu sistem bu gün büyük sorun haline gelen ve sürdürülemez olan kıdem tazminatı alamama sorununu da çözecek. Her çalışan işten nasıl ayrılırsa ayrılsın kıdem tazminatını garanti altına alacak. Sistemin garantisi devlet olacak ve kıdem tazminatı alamama gibi bir sorun kalmayacak.

Merak edilen konuların başında kıdem tazminatı hesabı geliyor. Mevcut durumda en az 1 yıl çalışan ve işten kendi istek ve kusuru dışında çıkartılan işçiler her yıl için bir brüt maaş kıdem tazminatı alıyor. Bu miktar her ay için maaşın yüzde 8.33'üne denk geliyor. Burada eğer kapsam değişmez ise çalışanın hesabında yüzde 3 kendi hissesi ve yüzde 8.33 de işverenin tazminat katkısı olmak üzere her ay ücretinin yüzde 11.33'ü kadar birikimi olacak