Çevreyi yok edecek HES projesine mahkeme engeli

Van'ın Erciş ilçesinde bulunan Zilan Vadisi'ne yapılması planlanan hidroelektrik santralı (HES) projesi idare mahkemesi tarafından iptal edildi. Van İdare Mahkemesi, karara gerekçe olarak projenin çevreye olabilecek olumsuz yöndeki etkilerinin önlenmesi ya da zararının en aza indirilmesi için gerekli önlemlerin alınmadığını gösterdi.

'ÇED gerekli değildir, kararı uygun değil'

Uzmanlar tarafından düzenlenen "Proje Tanıtım Dosyasında" yer verilen alınması gereken önlemlere ilişkin değerlendirmelerin, eksik olduğu belirtilen kararda, “Bu veriler ve değerlendirmeler esas alınmak suretiyle tesis edilen dava konusu ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Gerekli Değildir’ kararının uygun olmadığı, projenin çevresel etkilerinin ilgili uzmanlık alanları cihetiyle daha detaylı incelenmesi ve ÇED raporunun alınması gerektiği açıkça ortaya konulmuştur. Dava dosyasında mevcut bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporlarının birlikte değerlendirilmesinden uzmanlık alanları itibarıyla uygun olduğu yönünde görüş ve kanaat belirtilmiş ise de alanda bulunan su ürünlerinin ve flora-faunanın endemik çeşitliliği bakımından proje tanıtım dosyasının yeterli kapsamda olmadığı görülmektedir” denildi.

'Hukuka uyarlık bulunmuyor'

Kararda şu ifadeler yer aldı: "Çevre Kanunu ve Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında çevre üzerindeki olumsuz etkilerini, projenin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalarla alınacak önlemlerin ilgili mevzuat ve bilimsel esaslara göre kabul edilebilir düzeylerde olmayan, projenin çevreye olabilecek olumsuz yöndeki etkilerinin önlenmesi ya da zararının çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için gerekli önlemlerin alınmadığı ve literatür bilgilerine dayalı hazırlanan ve proje özelinde uygun ve yeterli olmayan Proje Tanıtım Dosyasına göre verilen dava konusu ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.”

Ne olmuştu?

MA'da yer alan habere göre Zilan Elektrik Üretim Anonim Şirketi tarafından yapılmak istenen "Zilan regülatörü ve HES projesi" için Van Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 30 Mart 2012’de “ÇED gerekli değildir” kararı verdi. Bunun üzerine ruhsat alan Gökakım Elektrik Üretim A.Ş. 2014’te HES projesinin inşaatına başladı. O dönem gelen tepkiler üzerine yurttaşların Danıştay'a itirazda bulunmasıyla HES inşası durduruldu.

HES’in yapılacağı araziler için Bakanlar Kurulu tarafından “acil kamulaştırma” kararı alındı. Durum yargıya taşınsa da koronavirüs salgınını fırsat bilen şirket, tekrar inşaata başladı.Yurttaşlar yürütmenin durdurulması ve projenin iptali talebiyle “ÇED gerekli değildir” kararını Van 1. İdare Mahkemesi’ne taşıdı. Mahkemenin konuya ilişkin bilgi istediği Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, gönderdiği yazıda kamulaştırma kararı ve “problem yok” yanıtı ile “ÇED gerekli değildir” kararını savundu.

Arhavi'de 3. zafer: Danıştay talana 'dur' dedi